การเจรจาภายใต้กรอบองค์การการค้าโลก (World Trade Organization: WTO) รอบโดฮา (Doha Development Agenda: DDA) เกิดจากการประชุมระดับรัฐมนตรี WTO สมัยสามัญ (Ministerial Conference: MC) ครั้งที่ 4 เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2544 (ค.ศ. 2001) ณ เมืองโดฮา ประเทศกาตาร์ โดยถือกันว่าการเจรจารอบนี้เป็นรอบแห่งการพัฒนา กล่าวคือ มีวัตถุประสงค์ที่จะลดเลิกมาตรการที่เป็นอุปสรรคทางการค้าของประเทศสมาชิกโดยเฉพาะประเทศกำลังพัฒนา โดยมีประเด็นสำคัญที่สมาชิกต้องเจรจากัน 8 เรื่อง ได้แก่ สินค้าเกษตร สินค้าอุตสาหกรรม บริการ การค้าและสิ่งแวดล้อม ทรัพย์สินทางปัญญา การปรับปรุงกฎเกณฑ์ทางการค้า (เรื่องการตอบโต้การทุ่มตลาด การอุดหนุน การอุดหนุนประมง และการรวมกลุ่มภูมิภาค) การปรับปรุงกลไกระงับข้อพิพาท และการแก้ไขปัญหาที่เกิดจากการปฏิบัติตามพันธกรณีรอบอุรุกวัย
สำหรับการเจรจาสินค้าเกษตรรอบโดฮามีการเจรจามาอย่างต่อเนื่อง และมีความคืบหน้าเป็นลำดับ โดยใน ปี พ.ศ. 2547 สมาชิกเห็นชอบ July package ซึ่งเป็นแนวทางสำคัญของการเจรจาเปิดเสรีสินค้าเกษตร และต่อมา พ.ศ. 2551 สมาชิกตกลงจัดทำเอกสาร Draft modalities ซึ่งถือเป็นแนวทางการเจรจาที่มีความเป็นรูปธรรมมากที่สุด อย่างไรก็ตาม การเจรจาประสบภาวะชะงักงันเนื่องจากประเทศสมาชิกมีความเห็นแตกต่างกัน ทั้งนี้ ในปี พ.ศ. 2556 ที่ประชุมรัฐมนตรีการค้า WTO ครั้งที่ 9 ตกลงจะผลักดันให้มีการเจรจารอบโดฮาอย่างก้าวหน้าต่อไป
สาระสำคัญของการเจรจา
1. การเปิดตลาด (Market Access) ประเทศสมาชิกตกลงลดภาษีนำเข้าสินค้าเกษตรซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อขยายการค้าระหว่างกัน โดยใช้หลักการว่าสินค้าเกษตรที่มีอัตราภาษีสูงต้องลดภาษีลงในอัตราที่มากกว่าสินค้าเกษตรที่มีอัตราภาษีต่ำ โดยให้มีข้อยืดหยุ่นในการลดภาษี อาทิ อนุญาตให้ลดภาษีในระยะเวลาที่ยาวนานกว่าปกติสำหรับสินค้าอ่อนไหว เป็นต้น
2. การอุดหนุนภายใน (Domestic Support) ให้ประเทศสมาชิกลดการอุดหนุนภายในที่บิดเบือนลง เนื่องจากสมาชิกเชื่อว่า การอุดหนุนที่บิดเบือนตลาดจะทำให้เกิดการค้าที่ไม่เป็นธรรม
3. การอุดหนุนส่งออก (Export Subsidies) ประเทศสมาชิกตกลงยกเลิกการอุดหนุนการส่งออกในทุกรูปแบบ และกำหนดกฎเกณฑ์ในการดำเนินมาตรการส่งออกอื่นๆ เช่น การให้สินเชื่อเพื่อการส่งออก
ในการประชุมรัฐมนตรีการค้า WTO ครั้งที่ 9 เมื่อเดือนธันวาคม 2556 สมาชิกตกลงจะผลักดันให้มีการเจรจารอบโดฮาอย่างก้าวหน้าต่อไป และล่าสุดในการประชุมสมาชิกองค์การการค้าโลก เมื่อเดือนธันวาคม 2557 สมาชิกเห็นชอบที่จะจัดทำแผนงานเจรจาให้เสร็จสิ้นในเดือนกรกฎาคม 2558 และให้ประเทศสมาชิกกลับมาเจรจากันใหม่เพื่อให้มีความคืบหน้าเสนอในการประชุมรัฐมนตรีการค้า WTO ครั้งที่ 10 ที่จะมีขึ้น ณ กรุงไนโรบี ในเดือนธันวาคมศกนี้ สำหรับไทยซึ่งเป็นผู้ส่งออกสินค้าเกษตรที่สำคัญของโลก ตระหนักถึงความสำคัญของการเจรจาเปิดเสรีสินค้าเกษตรรอบโดฮา โดยสนับสนุนการเปิดตลาดสินค้าเกษตรเพิ่มขึ้นและการยกเลิกการอุดหนุนส่งออกโดยเร็วที่สุด เพื่อขยายการค้าและการลงทุนระหว่างประเทศสมาชิก WTO ต่อไป
สำนักการค้าสินค้า
กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ
มีนาคม 2558
กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ เลขที่ 44/100 ถ.นนทบุรี1 ต. บางกระสอ อ. เมือง จ. นนทบุรี 11000
โทรศัพท์ (66) 2507-7444 แฟกซ์ (66) 2547-5630