จากการที่อาเซียนและฮ่องกงได้เริ่มเจรจาจัดทำความตกลง FTA ร่วมกันมาตั้งแต่ปี 2557 โดยตั้งเป้าให้สรุปผลการเจรจาภายในปี 2559 ซึ่งคณะเจรจาของทุกประเทศมีความพยายามให้การเจรจาบรรลุผล แม้ว่ามีการต่อรองผลประโยชน์กัน ซึ่งอาจดูเหมือนว่าการเจรจาจะยืดเยื้อ แต่ในการเจรจาครั้งล่าสุดเมื่อวันที่ 15 – 18 ธันวาคม 2559 ไทยในฐานะประเทศผู้ประสานงาน พยายามผลักดันสมาชิกให้ตกลงในประเด็นที่สำคัญให้มากที่สุด โดยได้ตั้งเป้าให้มีข้อสรุปภายในเดือนมกราคม 2560 เพื่อประกาศความสำเร็จในการประชุมรัฐมนตรีเศรษฐกิจอาเซียนอย่างไม่เป็นทางการ(AEM Retreat)ช่วงต้นเดือนมีนาคม 2560 และลงนามความตกลงในการประชุมAEM-Hong Kong, China Consultations(AEM –HKC Consultations) ในเดือนกันยายน 2560
นายรณรงค์ พูลพิพัฒน์ รองอธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ ในฐานะประธานอาเซียนสำหรับการเจรจา FTA อาเซียน – ฮ่องกง เปิดเผยว่า การเจรจาจัดทำความตกลงการค้าเสรีอาเซียน –ฮ่องกง ผ่านไปแล้ว 9 ครั้ง โดยผลการเจรจารอบนี้เป็นที่น่าพอใจอย่างมาก อาเซียนและฮ่องกงได้ข้อสรุปการเจรจาข้อบทต่างๆ เกือบทุกประเด็น เหลือเพียงประเด็นไม่กี่ประเด็น และเนื่องจากที่ประชุมตกลงกันที่จะให้การประชุมคณะกรรมการเจรจาทางการค้าสำหรับการจัดทำความตกลงการค้าเสรีอาเซียน-ฮ่องกง ครั้งนี้เป็นครั้งสุดท้าย โดยที่จะไม่มีการเจรจาอีกต่อไป สมาชิกอาเซียนจึงตกลงกันนำประเด็นคงค้างกลับไปพิจารณา และให้ตอบกลับภายในเดือนมกราคม 2560 เพื่อให้ทันกับเป้าหมายการประกาศสรุปการเจรจา (substantial conclusion) ในช่วงไตรมาสแรกของปีหน้า ซึ่งคาดว่าจะให้รัฐมนตรีประกาศในการประชุม AEM Retreat ในเดือนมีนาคม 2560 พร้อมทั้งตั้งเป้าให้รัฐมนตรีเศรษฐกิจอาเซียน –ฮ่องกง ลงนามความตกลงฯ ในการประชุม AEM –HKC Consultations ในเดือนกันยายน 2560
สำหรับความตกลงการค้าเสรีอาเซียน – ฮ่องกง เป็นความตกลงการเปิดเสรีทางการค้าและการลงทุนที่ครอบคลุมด้านต่างๆ เช่น การค้าสินค้า พิธีการศุลกากรและการอำนวยความสะดวกทางการค้า มาตรการสุขอนามัยและสุขอนามัยพืช อุปสรรคทางเทคนิคต่อการค้า กฎถิ่นกำเนิดสินค้า ระเบียบปฏิบัติในการออกหนังสือรับรองถิ่นกำเนิดของสินค้า และความร่วมมือทางเศรษฐกิจและวิชาการ เป็นต้น
ทั้งนี้ ฮ่องกงมีการค้าเสรีอยู่แล้ว และไม่มีการเก็บภาษีการนำเข้าสินค้า หลายฝ่ายเห็นว่าการมี FTA อาเซียน – ฮ่องกง จึงไม่น่าจะสร้างประโยชน์ที่แตกต่างไปจากนโยบายเดิมของฮ่องกงมากนัก แต่ประเด็นที่หลายฝ่ายมองข้าม คือ ฮ่องกงจะเพิ่มความสัมพันธ์กับอาเซียนในด้านการลงทุนในด้านธุรกิจบริการ โดยเฉพาะกับประเทศไทย ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของการค้าในโลกอนาคต ที่เน้นเรื่อง innovation เพื่อลดต้นทุนการค้าสินค้า โดยยกระดับมาตรฐานบริการด้านโลจิสติกส์ คมนาคม สิ่งแวดล้อม การเงิน และเทคโนโลยีสารสนเทศน์ ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายรัฐบาลปัจจุบัน
นายรณรงค์ กล่าวว่า FTA อาเซียน – ฮ่องกง จะช่วยกระชับความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจระหว่างอาเซียนกับฮ่องกง รวมทั้งจีนแผ่นดินใหญ่ ฮ่องกงถือเป็นจุดยุทธศาสตร์ทางการค้าและการลงทุนที่สำคัญของอาเซียน โดยเป็นประตูสู่ตลาดใหญ่อย่างจีนและตลาดโลก จุดแข็งด้านโลจิสติกส์ทางทะเล การเงิน และการค้าบริการ ของฮ่องกง รวมถึงนักลงทุนที่มีศักยภาพ จะเป็นประโยชน์สำหรับการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศอาเซียน และสอดรับกับ นโยบาย One Belt One Road และการดำเนินยุทธศาสตร์ประเทศไทย 4.0 อีกด้วย นอกจากเรื่องการเปิดเสรีแล้ว อาเซียนสามารถใช้ประโยชน์จากจุดแข็งของฮ่องกงผ่านความร่วมมือทางเศรษฐกิจและวิชาการ ภายใต้ความตกลงการค้าเสรีอาเซียน – ฮ่องกง ซึ่งฮ่องกงได้เสนอมอบทุนสนับสนุนจำนวนหนึ่งสำหรับความร่วมมือในการแลกเปลี่ยนเชิง วิชาการด้านเศรษฐกิจและการค้าในสาขาต่างๆ อาทิ สาขาบริการวิชาชีพ โลจิสติกส์ SMEsและ E-Commerce
ในปี 2558 ฮ่องกงเป็นคู่ค้าอันดับ 8 ของไทย เป็นประตูสู่จีนแผ่นดินใหญ่ โดยในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา (2555-2558) มีมูลค่าการค้าเฉลี่ยปีละ 14,261.50 ล้านเหรียญสหรัฐ และในปี 2559 (มกราคม – ตุลาคม) การค้ารวมระหว่างไทยกับฮ่องกงมีมูลค่า 10,696.26 ล้านเหรียญสหรัฐ อัตราการเติบโตลดลงจากช่วงเดียวกันของปี 2558 คิดเป็นร้อยละ 3.87 สำหรับสินค้าส่งออกสำคัญของไทยไปฮ่องกง ได้แก่ ครื่องคอมพิวเตอร์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ อัญมณีและเครื่องประดับ เครื่องใช้ไฟฟ้าและส่วนประกอบอื่นๆ อุปกรณ์กึ่งตัวนำทรานซิสเตอร์และไดโอด และผลไม้สด แช่เย็น แช่แข็งและแห้ง ส่วนสินค้านำเข้าสำคัญของไทยจากฮ่องกง ได้แก่ เครื่องเพชรพลอย อัญมณี เงินแท่งและทองคำ เครื่องจักรไฟฟ้าและส่วนประกอบ เครื่องคอมพิวเตอร์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ เครื่องประดับอัญมณี และผ้าผืน
กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ
21 ธันวาคม 2559
กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ เลขที่ 44/100 ถ.นนทบุรี1 ต. บางกระสอ อ. เมือง จ. นนทบุรี 11000
โทรศัพท์ (66) 2507-7444 แฟกซ์ (66) 2547-5630