หลายสัปดาห์ที่ผ่านมา ข่าวใหญ่และถูกแต่งเติมสีสันมากที่สุดในประเทศรัสเซียคือ การเลือกตั้งประธานาธิบดี ผู้นำสูงสุดของประเทศต่อจากนาย Vladimir Putin ซึ่งการเลือกตั้งที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 2 มีนาคม 2551 ก็เป็นไปตามความคาดหมาย โดยนาย Dmitry Medvedev ผู้สืบทอดอำนาจทางการเมืองของนาย Putin ได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีของรัสเซีย แต่จะมีกี่คนที่รู้ว่า การเลือกตั้งที่แท้จริงได้เกิดขึ้นตั้งแต่เดือนธันวาคมที่ผ่านมา เมื่อ นาย Putin ประกาศสนับสุนนนาย Medvedev ให้ลงสมัครชิงตำแหน่งประธานาธิบดีในสมัยหน้า พร้อมทั้งเสนอตัวเองเป็นนายกรัฐมนตรีหากนาย Medvedev ได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดี และในความเป็นจริงไม่ว่าผู้ใดที่ได้รับการสนับสนุนจาก นาย Putin ให้ลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีก็คงจะได้รับชัยชนะอย่างแน่นอน ด้วยสาเหตุที่ว่า “นี่คือการเลือกตั้งของ นาย Putin”
จากภาพถ่ายด้านบน ทั้งคู่ได้กล่าวปราศัยบนเวทีคอนเสิร์ต ณ จตุรัสแดง ทั้งสองแต่งกายลำลอง นำสมัย เพื่อให้ดูเป็นกันเอง และกระฉับกระเฉง แต่แล้วเมื่อนาย Putin หยิบไมโครโฟน ขึ้นมาเพื่อจะกล่าวปราศัย ฝูงชนที่อยู่หน้าเวที ได้ตะโกนโห่ร้องและเรียกชื่อ นาย Putin อย่างกึกก้อง ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่ไม่ธรรมดาและชวนให้คิดว่า “ใครคือผู้นำประเทศรัสเซียที่แท้จริง”
นักการเมืองตะวันตกอาจได้แต่หวังว่าเมื่อเวลาผ่านไปนาย Medvedev จะเป็นมิตรกับพวกเขามากกว่าในอดีตที่ผ่านมา แต่จากการปราศัยที่ผ่านๆ มาของนาย Medvedev เกี่ยวกับการให้อิสระภาพหรือการบังคับใช้กฎหมายนาย Medvedev มีแนวโน้มที่จะดำเนินการบริหารประเทศตามนโยบายที่ได้ วางไว้โดยนาย Putin ซึ่งสนับสนุนโดยการประกาศว่าจะลดการส่งก๊าซไปยูเครน โดยอ้างว่าเป็นเพียงเหตุผลทางธุรกิจ ไม่ใช่การเมือง และ การที่ตำรวจจับกุมนาย Maksim Reznik นักเคลื่อนไหวทางการเมืองชื่อดังของประเทศ จากเหตุการณ์ การเผชิญหน้ากันของกลุ่มนาย Reznik และกลุ่มฝ่ายตรงข้าม ที่เมือง St. Petersburg (ซึ่งมีผู้เห็นเหตุการณ์ให้การว่า นาย Reznik เป็นผู้ที่เข้าไปห้ามการเผชิญหน้าดังกล่าว)
โดยตั้งข้อกล่าวหาว่าต่อสู้และขัดขวางการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงานรัฐ การดำเนินการที่ค่อนข้างรุนแรงในกรณีดังกล่าวข้างต้น คงเป็นการต้องการแสดงถึงอำนาจและความเข้มแข็งของผู้นำคนใหม่ต่อสาธารณชน ซึ่งเป็นการตอกย้ำว่านโยบายและการบริหารประเทศของนาย Medvedev คงจะไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงไปจากสมัยที่นาย Putin เป็นผู้นำประเทศ
จากการที่มีผู้กล่าวว่าข้อดีของนาย Medvedev คือการที่ไม่เคยเป็นสมาชิกของเคจีบี มาก่อนเหมือนนาย Putin ก็อาจจะไม่ใช่สิ่งที่ดีก็ได้เพราะนาย Medvedev อาจมองว่าส่วนนี้เป็นจุดด้อยของตนเพราะไม่เคยเป็นสมาชิกเคจีบี และอาจชดเชยจุดด้อยนี้โดยการใช้ความเฉียบขาดที่ได้ นอกจากนี้ ถึงแม้ว่าตัวนาย Medvedev จะมีแนวโน้มว่าจะเป็นผู้นำแบบหัวก้าวหน้า แต่อำนาจของเขาในขณะนี้ก็คงจะถูกจำกัดด้วยความยินยอมของนาย Putin
นักวิจารณ์การเมืองของรัสเซียได้ชี้ประเด็นสำคัญอีกประเด็นหนึ่งในการขึ้นครองอำนาจของ นาย Medvedev ที่ไม่ค่อยจะมีการพูดถึงกันคือนาย Putin มอบอำนาจในการบริหารประเทศที่แท้จริงให้นาย Medvedev มากน้อยเพียงใด รวมถึงความเป็นอิสระจากการแทรกแซงของนาย Putin ไม่ว่าจะอยู่ภายใต้ระบบเผด็จการหรือประชาธิบไตยที่แท้จริง เพราะแม้แต่นโยบายบางเรื่องที่เป็นความต้องการของนาย Putin ในสมัยที่เป็นประธานาธิบดี ก็ใช่ว่าจะได้รับการตอบรับและสนับสนุนจากกลุ่มผู้บริหารประเทศคนอื่น นอกจากนี้ การที่นาย Putin เป็นผู้ที่ผลักดันโดยตรงให้เกิดการปฏิรูปและวิวัฒนาการการเมืองของรัสเซียในช่วงเวลาที่ผ่านมา ก็อาจจะเป็นกับดักที่เขาเองก็ต้องตกอยู่ในระบบที่ตนเองสร้างขึ้น
การที่นาย Putin เลือกนาย Medvedev เป็นผู้สืบทอดอำนาจทางการเมือง คงไม่ได้มาจากสาเหตุที่นาย Medvedev เป็นคนหัวก้าวหน้าและเสรีนิยม แต่เพราะว่า เป็นคนที่ดูดีที่สุดและมีภาพลักษณ์ของการประณีประนอมมากที่สุด รองจากตัวของนาย Putin เอง
คงจะต้องจับตามองและติดตามต่อไปว่า รัสเซียหลังการปกครองของประธานาธิบดี คนใหม่ ที่ถูกมองว่าเป็นหุ่นเชิดของฐานอำนาจเก่าจะเดินไปในทิศทางใดไม่ว่า จะเป็นเรื่องการเมืองทั้งภายในและระหว่างประเทศ เศรษฐกิจการค้า และสังคม
(แปลและเรียบเรียงจากบทความ “ A Putin-shaped throne/ Uncertainty surrounds Dmitry Medvedev’s rise to power” จาก The Economist วันที่ 6 มีนาคม 2008)
กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ อาคาร ค ถ.ราชดำเนินกลาง แขวงบวรนิเวศน์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200 โทรศัพท์ (66) 2282-6171-9 แฟกซ์ (66) 2280-0775
-พห-