คณะรัฐมนตรีรับทราบผลการดำเนินงานตามมติคณะรัฐมนตรี ที่มอบหมายให้ สศช. และสำนักงบประมาณ พิจารณาร่วมกับคณะกรรมการแห่งชาติเพื่อพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ในการบูรณาการเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ ระบบการบริหารจัดการแผนงานและการจัดสรรงบประมาณให้เสร็จทันการงบประมาณประจำปี 2551 ตามที่สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) เสนอ สรุปได้ดังนี้
1. การดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรี
1.1 สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ได้แต่งตั้งคณะกรรมการแห่งชาติเพื่อพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ เมื่อวันที่ 20 มีนาคม 2550 จำนวน 17 คน มี ผศ.ดร.ประดน จาติกวนิช เป็นประธานกรรมการฯ มีผู้แทนหน่วยภาครัฐ 8 คน ภาคเอกชน 3 คน ผู้ทรงคุณวุฒิ 5 คน มีหน้าที่หลักในการกำหนดนโยบายและแนวทางการดำเนินงานพัฒนางานสัตว์เลี้ยงและใช้สัตว์ฯ พิจารณาโครงการหรือแผนงานพัฒนาหน่วยงานเลี้ยงและใช้สัตว์ฯ ฯลฯ ซึ่งคณะกรรมการฯ มีการประชุมไปแล้ว 1 ครั้ง เมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2550
1.2 สศช. สำนักงบประมาณ คณะกรรมการแห่งชาติเพื่อพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้ประชุมหารือกับทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องจำนวน 3 ครั้ง เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2550 วันที่ 15 มีนาคม 2550 และวันที่ 2 เมษายน 2550 เพื่อบูรณาการแผนงาน/โครงการและการจัดสรรงบประมาณ โดยมีการกำหนดหลักเกณฑ์การจัดลำดับความสำคัญของโครงการ ได้แก่ 1) ความจำเป็นเร่งด่วนของโครงการ 2) โครงการต้องสนับสนุนภารกิจหลักของหน่วยงาน 3) ความพร้อมของหน่วยงาน 4) ให้ความสำคัญกับการต่อยอดงาน/โครงการที่ได้ดำเนินงานมาแล้ว โดยที่ประชุมได้มอบหมายให้ประธานคณะกรรมการแห่งชาติฯ ( ผศ.ดร.ประดน จาติกวนิช) และ วช. ไปประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องพิจารณาความพร้อมและความจำเป็น และประสานฝ่ายเลขานุการ สศช. และสำนักงบประมาณในรายละเอียด เพื่อจัดทำสรุปผลวิเคราะห์นำเสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อทราบต่อไป ทั้งนี้ สศช. สำนักงบประมาณ ประธานคณะกรรมการแห่งชาติ และ วช. ได้ประสานหน่วยงานต่าง ๆ แล้ว มีโครงการทั้งสิ้น 19 โครงการ จาก 19 หน่วยงาน วงเงินปี 2551 - 2554 รวม 1,481.38 ล้านบาท โดยได้ให้ความสำคัญกับโครงการที่พร้อมดำเนินการในปี 2551 ก่อน มีกรอบวงเงินปี 2551 รวม 306.05 ล้านบาท จาก 11 โครงการ 11 หน่วยงาน
2. สาระสำคัญของแผนกลยุทธ์ว่าด้วยการพัฒนางานสัตว์ทดลอง พ.ศ.2550-2553 และกรอบงบประมาณ
2.1 แนวคิดและหลักการ ยึดแผนกลยุทธ์แห่งชาติว่าด้วยการพัฒนางานสัตว์ทดลอง พ.ศ.2550 - 2553 ที่คณะรัฐมนตรีได้เห็นชอบในหลักการเมื่อวันที่ 6 มีนาคม 2550 โดยมีการปรับระยะเวลาของแผนฯ เป็นปี 2551 - 2554 จัดวางเป้าหมายของแผนในแต่กลยุทธ์ฯ ให้ชัดเจน กำหนดหลักเกณฑ์การพิจารณาจัดลำดับความสำคัญของโครงการ และให้ความสำคัญกับปี 2551 ก่อน
2.2 ภาพรวมสถานการณ์งานสัตว์ทดลอง งานสัตว์ทดลองเป็นพื้นฐานสำคัญต่อการวิจัยและพัฒนาทางด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพ ซึ่งในประเทศพัฒนาแล้วยอมรับงานสัตว์ทดลองในฐานะที่เป็นงานพื้นฐานที่สำคัญของการพัฒนางานวิทยาศาสตร์และอุตสาหกรรมด้านต่างๆ ทั้งในเรื่องวิทยาศาสตร์สุขภาพ เทคโนโลยีชีวภาพ การพัฒนายา สมุนไพร วัคซีน อาหาร ฯลฯ โดยมีการพัฒนางานสัตว์ทดลองควบคู่กันไปกับการพัฒนางานเหล่านั้น ทำให้มีความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีชีวภาพ พัฒนาอุตสาหกรรมยาอย่างชัดเจน งานเลี้ยงและใช้สัตว์ของประเทศไทยแบ่งออกได้เป็น 5 ลักษณะ ได้แก่ งานเพาะขยายพันธุ์และผลิตสัตว์ทดลองเพื่อบริการ งานวิจัย งานทดสอบ งานผลิตชีววัตถุงานสอน
2.3 การวิเคราะห์ประเด็นปัญหา ประเทศไทยยังมีจุดอ่อนและประสบกับปัญหาที่สำคัญ ได้แก่
การเลี้ยงและใช้สัตว์ของประเทศไทยมีความล้าหลังกว่าหลายประเทศในเอเชีย สถานภาพปัจจุบันของหน่วยงานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองในสถาบันต่างๆ ยังไม่มีความพร้อม ประเทศไทยไม่มีสถานศึกษา แหล่งข้อมูลทางวิชาการและงานวิจัยที่เน้นทางด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลอง การเลี้ยงและการใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ยังไม่ได้มาตรฐาน ส่งผลให้การผลิตสมุนไพร ยา อาหาร อาหารเสริม หรือวัคซีน ที่ผลิตขึ้นภายในประเทศไม่มีความปลอดภัย และไม่เป็นผลดีต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนและสัตว์เลี้ยง
2.4 วัตถุประสงค์ของแผนกลยุทธ์แห่งชาติ เพื่อพัฒนาหน่วยงานที่เลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองให้ได้มาตรฐานสากลสอดคล้องกับจรรยาบรรณการใช้สัตว์สภาวิจัยแห่งชาติ พัฒนาแหล่งผลิตและบริการสัตว์ให้ได้มาตรฐาน ส่งเสริมให้มีการวิจัยและพัฒนาทางด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลอง และพัฒนาบุคลากรให้มีความรู้และประสบการณ์ทางด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลองทันสมัยและเป็นสากล
2.5 เป้าหมาย
1) พัฒนางานสัตว์ทดลองให้ได้มาตรฐาน และสามารถมีผลงานแข่งขันได้กับนานาชาติได้
2) พัฒนางานแต่ละกลุ่มสู่มาตรฐานสากล ได้แก่ งานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลอง งานเลี้ยงและเพาะขยายพันธุ์สัตว์ และมีการพัฒนาหน่วยงานกลางของประเทศให้มีความเข้มแข็ง เพื่อกำกับดูแลและประสานการงานเลี้ยงและใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ของประเทศให้ได้มาตรฐานสากลและสอดคล้องกับแผนฯ
2.6 กลยุทธ์และแผนงานการพัฒนา ประกอบด้วย 6 กลยุทธ์ ดังนี้
2.6.1 กลยุทธ์ที่ 1 ปรับปรุงและพัฒนาการเลี้ยงในหน่วยงานที่ใช้สัตว์ให้ได้มาตรฐานสากล
เป้าหมาย ประเทศไทยมีการเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองที่ได้มาตรฐานสากล
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 1 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
1) โครงการจัดตั้งศูนย์สัตว์ทดลองภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมหาวิทยาลัยขอนแก่น วงเงินปี 2551 จำนวน 44.86 ล้านบาท
2) โครงการจัดสร้างศูนย์ทดลองกลาง โดยมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ วงเงินปี 2551 จำนวน 2.5 ล้านบาท
3) โครงการการจัดซื้อครุภัณฑ์วิทยาศาสตร์สำหรับอาคารเลี้ยงสัตว์ทดลอง โดยมหาวิทยาลัยนเรศวร วงเงินปี 2551 จำนวน 38.91 ล้านบาท
4) โครงการก่อสร้างอาคารปฏิบัติการวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและชีวภาพการแพทย์ เพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานสากล โดยมหาวิทยาลัยมหิดล วงเงินปี 2551 จำนวน 45 ล้านบาท
5) แผนงานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลอง พ.ศ. 2551 โดยมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วงเงินปี 2551 จำนวน 60.83 ล้านบาท
6) โครงการจัดตั้งและพัฒนางานศูนย์สัตว์ทดลองและห้องปฏิบัติการวิจัยเทคโนโลยีชีวภาพและนาโนเทคโนโลยี โดยมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี วงเงินปี 2551 จำนวน 25.98 ล้านบาท
7) โครงการพัฒนาระบบปฏิบัติการทดสอบความปลอดภัยผลิตภัณฑ์สุขภาพในสัตว์ทดลองสู่มาตรฐานสากล โดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ วงเงินปี 2551 จำนวน 8.5 ล้านบาท
8) โครงการปรับปรุงอาคารเลี้ยงสัตว์ทดลอง โดยกรมปศุสัตว์ วงเงินปี 2551 จำนวน 2 ล้านบาท
9) โครงการพัฒนางานผลิตและบริการสัตว์ทดลอง โดยสำนักสัตว์ทดลองแห่งชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล วงเงินปี 2551 จำนวน 42.67 ล้านบาท
10) แผนแม่บทเพื่อพัฒนางานสัตว์ทดลอง โดยจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วงเงินปี 2551 จำนวน 4.8 ล้านบาท
11) โครงการปรับปรุงคุณภาพสัตว์ทดลองให้เป็นไปตามแผนกลยุทธ์แห่งชาติว่าด้วยการพัฒนางานสัตว์ทดลอง โดยองค์การเภสัชกรรม (ไม่ได้ของบประมาณ)
สำหรับแผนงาน/โครงการ ปี 2552 มี 7 โครงการ ได้แก่ โครงการพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองเพื่องานทางวิทยาศาสตร์ โดยมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โครงการจัดตั้งศูนย์เลี้ยงสัตว์ทดลองเพื่อการพัฒนางานด้านวิทยาศาสตร์และการแพทย์ โดยมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ โครงการแผนงานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลอง โดยมหาวิทยาลัยบูรพา โครงการพัฒนาห้องเลี้ยงสัตว์ทดลองเพื่องานการเรียนการสอนและการวิจัย โดยวิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า กรมแพทย์ทหาร โครงการพัฒนาห้องปฏิบัติการสัตว์ทดลองเพื่องานวิจัยทางการแพทย์ให้ได้มาตรฐานสากล โดยสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์ทหาร โครงการงานพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองตามมาตรฐาน GLP โดยสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย โครงการปรับปรุงอาคารเลี้ยงสัตว์ทดลอง โดยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
2.6.2 กลยุทธ์ที่ 2 สนับสนุนให้มีการผลิตและบริการสัตว์ทดลองที่มีคุณภาพพันธุกรรมและคุณภาพสุขภาพหลากหลายชนิดและสายพันธุ์ ได้อย่างเพียงพอตามความต้องการของผู้ใช้ในทุกรูปแบบ
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 2 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
1) โครงการพัฒนางานผลิตและบริการสัตว์ทดลอง ในกิจกรรมการผลิตสัตว์ทดลอง โดยสำนักสัตว์ทดลองแห่งชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล (งบประมาณรวมในกลยุทธ์ที่ 1)
2) โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน ในกิจกรรมการประกันมาตรฐานและคุณภาพสัตว์ทดลอง โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ (งบประมาณรวมในกลยุทธ์ที่ 6)
2.6.3 กลยุทธ์ที่ 3 พัฒนาบุคลากร และพัฒนาหลักสูตรรวมทั้งเนื้อหาสาระวิชาทางด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลองในสถาบันการศึกษาทุกระดับ เพื่อตอบสนองความต้องการในการพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองให้ได้มาตรฐานสากล
เป้าหมาย เป็นผู้นำและเป็นแหล่งข้อมูลทางวิชาการทั้งทางด้านการเรียนการสอนและการวิจัยด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลองอย่างน้อยในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 3 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน ในกิจกรรมการเสริมสร้างศักยภาพของบุคลากรทั้งภาครัฐและเอกชน โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ (งบประมาณรวมอยู่ในกลยุทธ์ที่ 6)
สำหรับแผนงาน/โครงการ ปี 2552 มี 2 โครงการ ได้แก่ แผนแม่บทเพื่อพัฒนางานสัตว์ทดลอง โดยจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในกิจกรรมการพัฒนาบุคลากรที่เกี่ยวข้อง และโครงการปรับปรุงอาคารเลี้ยงสัตว์ทดลอง โดยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ในกิจกรรมการพัฒนาบุคลากรของมหาวิทยาลัย
2.6.4 กลยุทธ์ที่ 4 สนับสนุนให้มีการวิจัยและพัฒนาพันธุกรรมสัตว์ วิธีการเลี้ยงสัตว์ทดลอง วัสดุที่ใช้กับสัตว์ทดลองและการวิจัยเพื่อหาวิธีการอื่นทดแทนการใช้สัตว์
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 4 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน ในกิจกรรมการส่งเสริมการวิจัย โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ (งบประมาณรวมอยู่ในกลยุทธ์ที่ 6)
2.6.5 กลยุทธ์ที่ 5 ส่งเสริมให้ธุรกิจเอกชนสนใจผลิตสินค้าหรือนำสินค้าที่ได้มาตรฐานคุณภาพมาบริการให้มากขึ้น
เป้าหมาย มีธุรกิจเอกชนที่สามารถผลิตและบริการ ครุภัณฑ์ วัสดุ และอุปกรณ์ที่มีคุณภาพ เพื่อการเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลอง ลดการนำเข้าและนำไปสู่การส่งออก
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 5
โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน ในกิจกรรมการสนับสนุนการพัฒนาภาคธุรกิจเอกชน โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ (งบประมาณรวมอยู่ในกลยุทธ์ที่ 6)
2.6.6 กลยุทธ์ที่ 6 กำกับดูแลการเลี้ยงและใช้สัตว์ให้มีการพัฒนาตามแผนกลยุทธ์และกรอบจรรยาบรรณการใช้สัตว์ สภาวิจัยแห่งชาติอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
เป้าหมาย มีหน่วยงานกลางทำหน้าที่กำกับดูแลและประสานงานให้มีการพัฒนางานสัตว์ทดลอง และการประกันมาตรฐานคุณภาพการเลี้ยงสัตว์ทดลองและคุณภาพสัตว์ทดลอง มีกฎหมายการป้องกันการทรมานสัตว์และการจัดสวัสดิภาพที่เป็นสากล มีเครือข่ายระหว่างหน่วยงานและสถาบันที่เลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองทั้งในและต่างประเทศ ประชาชน สื่อมวลชน และองค์กรพัฒนาเอกชน มีส่วนร่วมในการกำกับดูแลการเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองให้สอดคล้องกับจรรยาบรรณ และมีความเข้าใจ
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 6 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ วงเงินปี 2551 จำนวน 30 ล้านบาท
3. สรุปผลผลิตและผลสัมฤทธิ์ที่คาดว่าจะได้รับจากการดำเนินโครงการในปี 2551
3.1 ประโยชน์ต่อรัฐ ช่วยเสริมให้การผลิตผลิตภัณฑ์ได้มาตรฐานและสามารถแข่งขันได้ในตลาดโลกนำไปสู่การเพิ่มมูลค่าการส่งออก และช่วยให้ธุรกิจเอกชนและหน่วยงานของรัฐที่ผลิตอาหาร ยา วัคซีน วัสดุการแพทย์ มีคุณภาพได้มาตรฐานสากลเป็นที่ยอมรับ และกระตุ้นให้เกิดการขยายตัวของภาคธุรกิจ
3.2 ประโยชน์ต่อประชาชน ทำให้สามารถผลิตวัคซีนได้มาตรฐานส่งผลต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต และมีความปลอดภัยจากการบริโภคอาหาร ยา วัคซีน รวมทั้งการใช้วัสดุการแพทย์อื่นๆ
3.3 ประโยชน์ต่อสถาบันวิจัย จะสามารถดำเนินการวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ชีวภาพ วิทยาศาสตร์สุขภาพ การแพทย์ สัตวแพทย์ ไปสู่ความเป็นเลิศทางวิชาการ มีทรัพยากรที่มีคุณภาพเพียงพอที่จะแก้ไขปัญหาโรคติดต่อที่เกิดขึ้นกับคนและสัตว์ในภูมิภาคเขตร้อนชื้น สามารถดึงดูดเงินทุนวิจัยจากต่างประเทศ
3.4 ประโยชน์ต่อนักวิจัย ช่วยเสริมศักยภาพของงานวิจัยไทยมีโอกาสได้ทำการวิจัยที่เป็นประโยชน์ ผลงานวิจัยมีคุณภาพมีความแม่นยำ เป็นที่ยอมรับ ได้รับการตีพิมพ์ และผลงานนำไปสู่การใช้ประโยชน์ได้จริง
3.5 ประโยชน์ต่อสัตว์ ช่วยให้สัตว์ทดลองได้รับการเลี้ยงดูให้กินดีอยู่ดี ไม่ติดเชื้อ ทำให้สัตว์ไม่เครียด ไม่เจ็บป่วยจากการเลี้ยงดูและปฏิบัติ ทำให้ผลงานแม่นยำ
3.6 ประโยชน์ต่อสภาพแวดล้อม ทำให้เกิดความปลอดภัยจากการแพร่กระจายของสารพิษ สารก่อมะเร็ง เชื้อโรคที่มาจากการใช้สัตว์ในการศึกษา วิจัย หรือทดสอบ
4. กลไกการบริหารจัดการและการขับเคลื่อน
คณะกรรมการแห่งชาติเพื่อพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ จะเป็นกลไกหลักที่สำคัญในการบริหารจัดการและการขับเคลื่อนแผนงาน/โครงการ ภายใต้แผนกลยุทธ์ฯ เพื่อกำกับดูแล ประสานงานและพัฒนางานสัตว์ทดลองในภาพรวมทั้งหมด ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้สามารถบรรลุตามวัตถุประสงค์หรือเป้าหมาย ซึ่งสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติฯ เป็นผู้สนับสนุนภารกิจของคณะกรรมการแห่งชาติฯ แต่เนื่องจากปัจจุบันมีข้อจำกัดหลายด้าน จึงจำเป็นต้องเสริมสร้างความเข้มแข็งของสำนักงานเลขานุการฯ เพื่อให้สามารถสนับสนุนภารกิจของคณะกรรมการแห่งชาติฯ อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลในระยะยาวต่อไป ส่วนการขับเคลื่อนแผนงานโครงการในปี 2552 — 2554 นั้น คณะกรรมการแห่งชาติฯ จะรับผิดชอบในการปรับแผนงานให้สอดคล้องกับเป้าหมายให้ดำเนินการได้มาตรฐานสากล และสอดคล้องกับความจำเป็นของแต่ละหน่วยงานและผู้ใช้ ซึ่งจะทำให้การผลักดันและขับเคลื่อนการพัฒนางานสัตว์ทดลองของประเทศเป็นไปอย่างมีระบบและชัดเจนต่อไป
--ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีชุดพลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์ (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 24 เมษายน 2550--จบ--
1. การดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรี
1.1 สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ได้แต่งตั้งคณะกรรมการแห่งชาติเพื่อพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ เมื่อวันที่ 20 มีนาคม 2550 จำนวน 17 คน มี ผศ.ดร.ประดน จาติกวนิช เป็นประธานกรรมการฯ มีผู้แทนหน่วยภาครัฐ 8 คน ภาคเอกชน 3 คน ผู้ทรงคุณวุฒิ 5 คน มีหน้าที่หลักในการกำหนดนโยบายและแนวทางการดำเนินงานพัฒนางานสัตว์เลี้ยงและใช้สัตว์ฯ พิจารณาโครงการหรือแผนงานพัฒนาหน่วยงานเลี้ยงและใช้สัตว์ฯ ฯลฯ ซึ่งคณะกรรมการฯ มีการประชุมไปแล้ว 1 ครั้ง เมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2550
1.2 สศช. สำนักงบประมาณ คณะกรรมการแห่งชาติเพื่อพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้ประชุมหารือกับทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องจำนวน 3 ครั้ง เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2550 วันที่ 15 มีนาคม 2550 และวันที่ 2 เมษายน 2550 เพื่อบูรณาการแผนงาน/โครงการและการจัดสรรงบประมาณ โดยมีการกำหนดหลักเกณฑ์การจัดลำดับความสำคัญของโครงการ ได้แก่ 1) ความจำเป็นเร่งด่วนของโครงการ 2) โครงการต้องสนับสนุนภารกิจหลักของหน่วยงาน 3) ความพร้อมของหน่วยงาน 4) ให้ความสำคัญกับการต่อยอดงาน/โครงการที่ได้ดำเนินงานมาแล้ว โดยที่ประชุมได้มอบหมายให้ประธานคณะกรรมการแห่งชาติฯ ( ผศ.ดร.ประดน จาติกวนิช) และ วช. ไปประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องพิจารณาความพร้อมและความจำเป็น และประสานฝ่ายเลขานุการ สศช. และสำนักงบประมาณในรายละเอียด เพื่อจัดทำสรุปผลวิเคราะห์นำเสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อทราบต่อไป ทั้งนี้ สศช. สำนักงบประมาณ ประธานคณะกรรมการแห่งชาติ และ วช. ได้ประสานหน่วยงานต่าง ๆ แล้ว มีโครงการทั้งสิ้น 19 โครงการ จาก 19 หน่วยงาน วงเงินปี 2551 - 2554 รวม 1,481.38 ล้านบาท โดยได้ให้ความสำคัญกับโครงการที่พร้อมดำเนินการในปี 2551 ก่อน มีกรอบวงเงินปี 2551 รวม 306.05 ล้านบาท จาก 11 โครงการ 11 หน่วยงาน
2. สาระสำคัญของแผนกลยุทธ์ว่าด้วยการพัฒนางานสัตว์ทดลอง พ.ศ.2550-2553 และกรอบงบประมาณ
2.1 แนวคิดและหลักการ ยึดแผนกลยุทธ์แห่งชาติว่าด้วยการพัฒนางานสัตว์ทดลอง พ.ศ.2550 - 2553 ที่คณะรัฐมนตรีได้เห็นชอบในหลักการเมื่อวันที่ 6 มีนาคม 2550 โดยมีการปรับระยะเวลาของแผนฯ เป็นปี 2551 - 2554 จัดวางเป้าหมายของแผนในแต่กลยุทธ์ฯ ให้ชัดเจน กำหนดหลักเกณฑ์การพิจารณาจัดลำดับความสำคัญของโครงการ และให้ความสำคัญกับปี 2551 ก่อน
2.2 ภาพรวมสถานการณ์งานสัตว์ทดลอง งานสัตว์ทดลองเป็นพื้นฐานสำคัญต่อการวิจัยและพัฒนาทางด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพ ซึ่งในประเทศพัฒนาแล้วยอมรับงานสัตว์ทดลองในฐานะที่เป็นงานพื้นฐานที่สำคัญของการพัฒนางานวิทยาศาสตร์และอุตสาหกรรมด้านต่างๆ ทั้งในเรื่องวิทยาศาสตร์สุขภาพ เทคโนโลยีชีวภาพ การพัฒนายา สมุนไพร วัคซีน อาหาร ฯลฯ โดยมีการพัฒนางานสัตว์ทดลองควบคู่กันไปกับการพัฒนางานเหล่านั้น ทำให้มีความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีชีวภาพ พัฒนาอุตสาหกรรมยาอย่างชัดเจน งานเลี้ยงและใช้สัตว์ของประเทศไทยแบ่งออกได้เป็น 5 ลักษณะ ได้แก่ งานเพาะขยายพันธุ์และผลิตสัตว์ทดลองเพื่อบริการ งานวิจัย งานทดสอบ งานผลิตชีววัตถุงานสอน
2.3 การวิเคราะห์ประเด็นปัญหา ประเทศไทยยังมีจุดอ่อนและประสบกับปัญหาที่สำคัญ ได้แก่
การเลี้ยงและใช้สัตว์ของประเทศไทยมีความล้าหลังกว่าหลายประเทศในเอเชีย สถานภาพปัจจุบันของหน่วยงานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองในสถาบันต่างๆ ยังไม่มีความพร้อม ประเทศไทยไม่มีสถานศึกษา แหล่งข้อมูลทางวิชาการและงานวิจัยที่เน้นทางด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลอง การเลี้ยงและการใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ยังไม่ได้มาตรฐาน ส่งผลให้การผลิตสมุนไพร ยา อาหาร อาหารเสริม หรือวัคซีน ที่ผลิตขึ้นภายในประเทศไม่มีความปลอดภัย และไม่เป็นผลดีต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนและสัตว์เลี้ยง
2.4 วัตถุประสงค์ของแผนกลยุทธ์แห่งชาติ เพื่อพัฒนาหน่วยงานที่เลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองให้ได้มาตรฐานสากลสอดคล้องกับจรรยาบรรณการใช้สัตว์สภาวิจัยแห่งชาติ พัฒนาแหล่งผลิตและบริการสัตว์ให้ได้มาตรฐาน ส่งเสริมให้มีการวิจัยและพัฒนาทางด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลอง และพัฒนาบุคลากรให้มีความรู้และประสบการณ์ทางด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลองทันสมัยและเป็นสากล
2.5 เป้าหมาย
1) พัฒนางานสัตว์ทดลองให้ได้มาตรฐาน และสามารถมีผลงานแข่งขันได้กับนานาชาติได้
2) พัฒนางานแต่ละกลุ่มสู่มาตรฐานสากล ได้แก่ งานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลอง งานเลี้ยงและเพาะขยายพันธุ์สัตว์ และมีการพัฒนาหน่วยงานกลางของประเทศให้มีความเข้มแข็ง เพื่อกำกับดูแลและประสานการงานเลี้ยงและใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ของประเทศให้ได้มาตรฐานสากลและสอดคล้องกับแผนฯ
2.6 กลยุทธ์และแผนงานการพัฒนา ประกอบด้วย 6 กลยุทธ์ ดังนี้
2.6.1 กลยุทธ์ที่ 1 ปรับปรุงและพัฒนาการเลี้ยงในหน่วยงานที่ใช้สัตว์ให้ได้มาตรฐานสากล
เป้าหมาย ประเทศไทยมีการเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองที่ได้มาตรฐานสากล
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 1 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
1) โครงการจัดตั้งศูนย์สัตว์ทดลองภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมหาวิทยาลัยขอนแก่น วงเงินปี 2551 จำนวน 44.86 ล้านบาท
2) โครงการจัดสร้างศูนย์ทดลองกลาง โดยมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ วงเงินปี 2551 จำนวน 2.5 ล้านบาท
3) โครงการการจัดซื้อครุภัณฑ์วิทยาศาสตร์สำหรับอาคารเลี้ยงสัตว์ทดลอง โดยมหาวิทยาลัยนเรศวร วงเงินปี 2551 จำนวน 38.91 ล้านบาท
4) โครงการก่อสร้างอาคารปฏิบัติการวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและชีวภาพการแพทย์ เพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานสากล โดยมหาวิทยาลัยมหิดล วงเงินปี 2551 จำนวน 45 ล้านบาท
5) แผนงานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลอง พ.ศ. 2551 โดยมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วงเงินปี 2551 จำนวน 60.83 ล้านบาท
6) โครงการจัดตั้งและพัฒนางานศูนย์สัตว์ทดลองและห้องปฏิบัติการวิจัยเทคโนโลยีชีวภาพและนาโนเทคโนโลยี โดยมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี วงเงินปี 2551 จำนวน 25.98 ล้านบาท
7) โครงการพัฒนาระบบปฏิบัติการทดสอบความปลอดภัยผลิตภัณฑ์สุขภาพในสัตว์ทดลองสู่มาตรฐานสากล โดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ วงเงินปี 2551 จำนวน 8.5 ล้านบาท
8) โครงการปรับปรุงอาคารเลี้ยงสัตว์ทดลอง โดยกรมปศุสัตว์ วงเงินปี 2551 จำนวน 2 ล้านบาท
9) โครงการพัฒนางานผลิตและบริการสัตว์ทดลอง โดยสำนักสัตว์ทดลองแห่งชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล วงเงินปี 2551 จำนวน 42.67 ล้านบาท
10) แผนแม่บทเพื่อพัฒนางานสัตว์ทดลอง โดยจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วงเงินปี 2551 จำนวน 4.8 ล้านบาท
11) โครงการปรับปรุงคุณภาพสัตว์ทดลองให้เป็นไปตามแผนกลยุทธ์แห่งชาติว่าด้วยการพัฒนางานสัตว์ทดลอง โดยองค์การเภสัชกรรม (ไม่ได้ของบประมาณ)
สำหรับแผนงาน/โครงการ ปี 2552 มี 7 โครงการ ได้แก่ โครงการพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองเพื่องานทางวิทยาศาสตร์ โดยมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โครงการจัดตั้งศูนย์เลี้ยงสัตว์ทดลองเพื่อการพัฒนางานด้านวิทยาศาสตร์และการแพทย์ โดยมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ โครงการแผนงานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลอง โดยมหาวิทยาลัยบูรพา โครงการพัฒนาห้องเลี้ยงสัตว์ทดลองเพื่องานการเรียนการสอนและการวิจัย โดยวิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า กรมแพทย์ทหาร โครงการพัฒนาห้องปฏิบัติการสัตว์ทดลองเพื่องานวิจัยทางการแพทย์ให้ได้มาตรฐานสากล โดยสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์ทหาร โครงการงานพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองตามมาตรฐาน GLP โดยสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย โครงการปรับปรุงอาคารเลี้ยงสัตว์ทดลอง โดยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
2.6.2 กลยุทธ์ที่ 2 สนับสนุนให้มีการผลิตและบริการสัตว์ทดลองที่มีคุณภาพพันธุกรรมและคุณภาพสุขภาพหลากหลายชนิดและสายพันธุ์ ได้อย่างเพียงพอตามความต้องการของผู้ใช้ในทุกรูปแบบ
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 2 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
1) โครงการพัฒนางานผลิตและบริการสัตว์ทดลอง ในกิจกรรมการผลิตสัตว์ทดลอง โดยสำนักสัตว์ทดลองแห่งชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล (งบประมาณรวมในกลยุทธ์ที่ 1)
2) โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน ในกิจกรรมการประกันมาตรฐานและคุณภาพสัตว์ทดลอง โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ (งบประมาณรวมในกลยุทธ์ที่ 6)
2.6.3 กลยุทธ์ที่ 3 พัฒนาบุคลากร และพัฒนาหลักสูตรรวมทั้งเนื้อหาสาระวิชาทางด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลองในสถาบันการศึกษาทุกระดับ เพื่อตอบสนองความต้องการในการพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองให้ได้มาตรฐานสากล
เป้าหมาย เป็นผู้นำและเป็นแหล่งข้อมูลทางวิชาการทั้งทางด้านการเรียนการสอนและการวิจัยด้านวิทยาศาสตร์สัตว์ทดลองอย่างน้อยในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 3 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน ในกิจกรรมการเสริมสร้างศักยภาพของบุคลากรทั้งภาครัฐและเอกชน โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ (งบประมาณรวมอยู่ในกลยุทธ์ที่ 6)
สำหรับแผนงาน/โครงการ ปี 2552 มี 2 โครงการ ได้แก่ แผนแม่บทเพื่อพัฒนางานสัตว์ทดลอง โดยจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในกิจกรรมการพัฒนาบุคลากรที่เกี่ยวข้อง และโครงการปรับปรุงอาคารเลี้ยงสัตว์ทดลอง โดยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ในกิจกรรมการพัฒนาบุคลากรของมหาวิทยาลัย
2.6.4 กลยุทธ์ที่ 4 สนับสนุนให้มีการวิจัยและพัฒนาพันธุกรรมสัตว์ วิธีการเลี้ยงสัตว์ทดลอง วัสดุที่ใช้กับสัตว์ทดลองและการวิจัยเพื่อหาวิธีการอื่นทดแทนการใช้สัตว์
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 4 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน ในกิจกรรมการส่งเสริมการวิจัย โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ (งบประมาณรวมอยู่ในกลยุทธ์ที่ 6)
2.6.5 กลยุทธ์ที่ 5 ส่งเสริมให้ธุรกิจเอกชนสนใจผลิตสินค้าหรือนำสินค้าที่ได้มาตรฐานคุณภาพมาบริการให้มากขึ้น
เป้าหมาย มีธุรกิจเอกชนที่สามารถผลิตและบริการ ครุภัณฑ์ วัสดุ และอุปกรณ์ที่มีคุณภาพ เพื่อการเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลอง ลดการนำเข้าและนำไปสู่การส่งออก
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 5
โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน ในกิจกรรมการสนับสนุนการพัฒนาภาคธุรกิจเอกชน โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ (งบประมาณรวมอยู่ในกลยุทธ์ที่ 6)
2.6.6 กลยุทธ์ที่ 6 กำกับดูแลการเลี้ยงและใช้สัตว์ให้มีการพัฒนาตามแผนกลยุทธ์และกรอบจรรยาบรรณการใช้สัตว์ สภาวิจัยแห่งชาติอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
เป้าหมาย มีหน่วยงานกลางทำหน้าที่กำกับดูแลและประสานงานให้มีการพัฒนางานสัตว์ทดลอง และการประกันมาตรฐานคุณภาพการเลี้ยงสัตว์ทดลองและคุณภาพสัตว์ทดลอง มีกฎหมายการป้องกันการทรมานสัตว์และการจัดสวัสดิภาพที่เป็นสากล มีเครือข่ายระหว่างหน่วยงานและสถาบันที่เลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองทั้งในและต่างประเทศ ประชาชน สื่อมวลชน และองค์กรพัฒนาเอกชน มีส่วนร่วมในการกำกับดูแลการเลี้ยงและใช้สัตว์ทดลองให้สอดคล้องกับจรรยาบรรณ และมีความเข้าใจ
แผนงาน/โครงการที่สนับสนุนกลยุทธ์ที่ 6 ที่พร้อมดำเนินการในปี 2551
โครงการการพัฒนาสัตว์ทดลองของประเทศให้ได้มาตรฐาน โดยสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติ วงเงินปี 2551 จำนวน 30 ล้านบาท
3. สรุปผลผลิตและผลสัมฤทธิ์ที่คาดว่าจะได้รับจากการดำเนินโครงการในปี 2551
3.1 ประโยชน์ต่อรัฐ ช่วยเสริมให้การผลิตผลิตภัณฑ์ได้มาตรฐานและสามารถแข่งขันได้ในตลาดโลกนำไปสู่การเพิ่มมูลค่าการส่งออก และช่วยให้ธุรกิจเอกชนและหน่วยงานของรัฐที่ผลิตอาหาร ยา วัคซีน วัสดุการแพทย์ มีคุณภาพได้มาตรฐานสากลเป็นที่ยอมรับ และกระตุ้นให้เกิดการขยายตัวของภาคธุรกิจ
3.2 ประโยชน์ต่อประชาชน ทำให้สามารถผลิตวัคซีนได้มาตรฐานส่งผลต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต และมีความปลอดภัยจากการบริโภคอาหาร ยา วัคซีน รวมทั้งการใช้วัสดุการแพทย์อื่นๆ
3.3 ประโยชน์ต่อสถาบันวิจัย จะสามารถดำเนินการวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ชีวภาพ วิทยาศาสตร์สุขภาพ การแพทย์ สัตวแพทย์ ไปสู่ความเป็นเลิศทางวิชาการ มีทรัพยากรที่มีคุณภาพเพียงพอที่จะแก้ไขปัญหาโรคติดต่อที่เกิดขึ้นกับคนและสัตว์ในภูมิภาคเขตร้อนชื้น สามารถดึงดูดเงินทุนวิจัยจากต่างประเทศ
3.4 ประโยชน์ต่อนักวิจัย ช่วยเสริมศักยภาพของงานวิจัยไทยมีโอกาสได้ทำการวิจัยที่เป็นประโยชน์ ผลงานวิจัยมีคุณภาพมีความแม่นยำ เป็นที่ยอมรับ ได้รับการตีพิมพ์ และผลงานนำไปสู่การใช้ประโยชน์ได้จริง
3.5 ประโยชน์ต่อสัตว์ ช่วยให้สัตว์ทดลองได้รับการเลี้ยงดูให้กินดีอยู่ดี ไม่ติดเชื้อ ทำให้สัตว์ไม่เครียด ไม่เจ็บป่วยจากการเลี้ยงดูและปฏิบัติ ทำให้ผลงานแม่นยำ
3.6 ประโยชน์ต่อสภาพแวดล้อม ทำให้เกิดความปลอดภัยจากการแพร่กระจายของสารพิษ สารก่อมะเร็ง เชื้อโรคที่มาจากการใช้สัตว์ในการศึกษา วิจัย หรือทดสอบ
4. กลไกการบริหารจัดการและการขับเคลื่อน
คณะกรรมการแห่งชาติเพื่อพัฒนางานเลี้ยงและใช้สัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ จะเป็นกลไกหลักที่สำคัญในการบริหารจัดการและการขับเคลื่อนแผนงาน/โครงการ ภายใต้แผนกลยุทธ์ฯ เพื่อกำกับดูแล ประสานงานและพัฒนางานสัตว์ทดลองในภาพรวมทั้งหมด ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้สามารถบรรลุตามวัตถุประสงค์หรือเป้าหมาย ซึ่งสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการแห่งชาติฯ เป็นผู้สนับสนุนภารกิจของคณะกรรมการแห่งชาติฯ แต่เนื่องจากปัจจุบันมีข้อจำกัดหลายด้าน จึงจำเป็นต้องเสริมสร้างความเข้มแข็งของสำนักงานเลขานุการฯ เพื่อให้สามารถสนับสนุนภารกิจของคณะกรรมการแห่งชาติฯ อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลในระยะยาวต่อไป ส่วนการขับเคลื่อนแผนงานโครงการในปี 2552 — 2554 นั้น คณะกรรมการแห่งชาติฯ จะรับผิดชอบในการปรับแผนงานให้สอดคล้องกับเป้าหมายให้ดำเนินการได้มาตรฐานสากล และสอดคล้องกับความจำเป็นของแต่ละหน่วยงานและผู้ใช้ ซึ่งจะทำให้การผลักดันและขับเคลื่อนการพัฒนางานสัตว์ทดลองของประเทศเป็นไปอย่างมีระบบและชัดเจนต่อไป
--ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีชุดพลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์ (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 24 เมษายน 2550--จบ--