เรื่อง ร่างกฎกระทรวงออกตามความในพระราชบัญญัติพลังงานนิวเคลียร์เพื่อสันติ พ.ศ. 2559 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติพลังงานนิวเคลียร์เพื่อสันติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2562 จำนวน 6 ฉบับ
1. อนุมัติหลักการร่างกฎกระทรวง รวม 6 ฉบับ ตามที่กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมเสนอ และให้ส่งสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณา แล้วดำเนินการต่อไปได้
2. รับทราบรายงานเหตุผลที่ไม่อาจดำเนินการจัดทำกฎหมายลำดับรองได้ภายในกำหนดระยะเวลาตามพระราชบัญญัติพลังงานนิวเคลียร์เพื่อสันติ พ.ศ. 2559 และที่แก้ไขเพิ่มเติม
สาระสำคัญของร่างกฎกระทรวง
ร่างกฎกระทรวงรวม 6 ฉบับ มีสาระสำคัญดังนี้
1. ร่างกฎกระทรวงกำหนดเครื่องกำเนิดรังสีที่ต้องแจ้งการมีไว้ในครอบครองหรือใช้ พ.ศ. ....
สาระสำคัญ
กำหนดให้เครื่องกำเนิดรังสีดังต่อไปนี้ ต้องแจ้งการมีไว้ในครอบครองหรือใช้ต่อเลขาธิการสำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ
(1) เครื่องกำเนิดรังสีที่มีลักษณะปิดมิดชิด สำหรับงานวิเคราะห์หรืองานตรวจสอบคุณภาพผลิตภัณฑ์ทางด้านการศึกษาวิจัย ด้านการเกษตรกรรม ด้านการอุตสาหกรรม และด้านความมั่นคงปลอดภัย (fully enclosed radiation generator for analysis or inspection related to research and development, agriculture, industry, and security)
(2) เครื่องฉายรังสีทางชีวภาพโดยวิธีเอกซเรย์กำลังต่ำในลักษณะที่ปิดมิดชิด (fully enclosed low-energy x-ray biological irradiator)
(3) เครื่องเอกซเรย์ตรวจกระเป๋า (baggage inspection x-ray unit) รวมถึงเครื่องถ่ายภาพรังสีโดยอาศัยการสร้างภาพด้วยคอมพิวเตอร์
(4) เครื่องเอกซเรย์กระเจิงกลับแบบมือถือสำหรับงานรักษาความปลอดภัย (handheld backscatter x-ray security inspection unit)
(5) เครื่องเอกซเรย์สำหรับงานวิเคราะห์แบบมือถือหรือพกพา (Handheld or portable x-ray analysis unit)
(6) เครื่องวัดทางอุตสาหกรรมด้วยรังสีเอกซ์แบบติดตั้งอยู่กับที่ (fixed industrial x-ray gauges)
(7) หลอดเอกซเรย์ หรือหลอดเอกซเรย์พร้อมเรือนหลอด (tube housing) ของเครื่องกำเนิดรังสีตามรายการข้างต้น 2. ร่างกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ เงื่อนไขและระยะเวลาในการแจ้งการมีไว้ในครอบครองหรือใช้เครื่องกำเนิดรังสี พ.ศ. ....
สาระสำคัญ
- กำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ เงื่อนไขและระยะเวลาในการแจ้งการมีไว้ในครอบครองหรือใช้เครื่องกำเนิดรังสีดังต่อไปนี้
(1) ผู้มีไว้ในครอบครองหรือใช้เครื่องกำเนิดรังสีตามกฎกระทรวงที่ออกตามมาตรา 26/2 วรรคหนึ่ง ต้องยื่นคำขอแจ้งการครอบครองหรือใช้ต่อเลขาธิการสำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ ภายในสามสิบวันนับแต่วันที่มีไว้ในครอบครองหรือใช้เครื่องกำเนิดรังสีดังกล่าว
(2) กำหนดให้ในกรณีก่อนการใช้งานเครื่องกำเนิดรังสีครั้งแรก และทุก ๆ สองปีตลอดที่มีการใช้งานเครื่องกำเนิดรังสี ผู้แจ้งต้องยื่นสำเนารายงานผลการประเมินความปลอดภัยที่ผ่านมาตรฐานจากหน่วยงานที่สำนักงานประกาศรับรองภายในสามสิบวันหลังจากวันที่ได้รับผลการตรวจ
(3) กำหนดเงื่อนไขให้ผู้แจ้งการมีไว้ในครอบครองหรือใช้เครื่องกำเนิดรังสีที่ประสงค์จะยกเลิกการครอบครองหรือใช้เครื่องกำเนิดรังสีตามที่ได้แจ้งไว้จะต้องดำเนินการตามที่กำหนด เช่น การจัดการเป็นขยะอิเล็กทรอนิกส์ ส่งออกเครื่องกำเนิดรังสี จำหน่ายหรือส่งต่อให้ผู้ที่ประสงค์จะครอบครองหรือใช้รายอื่น
3. ร่างกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การจัดให้มีเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยทางรังสี พ.ศ. ....
สาระสำคัญ
- กำหนดหลักเกณฑ์ให้ผู้รับใบอนุญาตผลิต มีไว้ในครอบครองหรือใช้วัสดุกัมมันตรังสี หรือผู้รับใบอนุญาตมีไว้ในครอบครองหรือใช้เครื่องกำเนิดรังสี ต้องจัดให้มีเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยทางรังสีอย่างน้อยหนึ่งคนทำหน้าที่ควบคุมดูแลความปลอดภัยทางรังสีของสถานประกอบการของผู้รับใบอนุญาต ทั้งในกรณีการปฏิบัติงานปกติและเมื่อเกิดอุบัติเหตุหรือเหตุฉุกเฉินทางรังสีโดยมีหลักการจัดให้มีเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยทางรังสีดังต่อไปนี้
(1) สถานประกอบการที่ใช้วัสดุกัมมันตรังสีประเภท 1 และเครื่องกำเนิดรังสี ประเภท 1 ผู้รับใบอนุญาตต้องจัดให้มีเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยทางรังสีอยู่ประจำตลอดเวลาที่ใช้วัสดุกัมมันตรังสีหรือเครื่องกำเนิดรังสีนั้น
(2) สถานประกอบการที่ใช้วัสดุกัมมันตรังสีประเภท 2 3 และ 4 และเครื่องกำเนิดรังสีประเภท 2 ผู้รับใบอนุญาตต้องจัดให้มีเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยทางรังสีที่พร้อมปฏิบัติหน้าที่เมื่อเรียกหา ทั้งนี้ การปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าวอาจมีลักษณะเป็นการถ่ายทอดภาพและเสียงในลักษณะการประชุมทางจอภาพได้
4. ร่างกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การจัดให้มีเจ้าหน้าที่ดำเนินการทางเทคนิคเกี่ยวกับวัสดุนิวเคลียร์ พ.ศ. ....
สาระสำคัญ
- กำหนดหลักเกณฑ์ให้ผู้รับใบอนุญาตมีไว้ในครอบครองหรือใช้ นำเข้า ส่งออก หรือนำผ่านวัสดุนิวเคลียร์ ต้องจัดให้มีหน้าที่ดำเนินการทางเทคนิคตามหลักเกณฑ์ ดังนี้
(1) ผู้รับใบอนุญาตต้องจัดให้มีเจ้าหน้าที่ดำเนินการทางเทคนิคเกี่ยวกับวัสดุนิวเคลียร์อย่างน้อยหนึ่งคนประจำสถานที่ทำการของผู้รับใบอนุญาต
(2) ผู้รับใบอนุญาตต้องจัดให้มีเจ้าหน้าที่ดำเนินการทางเทคนิคเกี่ยวกับวัสดุนิวเคลียร์ที่ได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่ควบคุมดูแลความปลอดภัยและความมั่นคงปลอดภัยทางนิวเคลียร์ของสถานที่ทำการของผู้รับใบอนุญาต จะต้องปฏิบัติหน้าที่อยู่ตลอดเวลาที่เปิดทำการ
(3) ผู้รับใบอนุญาตต้องจัดให้มีเจ้าหน้าที่ดำเนินการทางเทคนิคเกี่ยวกับวัสดุนิวเคลียร์ที่ได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่ควบคุมดูแลเกี่ยวกับการพิทักษ์ความปลอดภัยทางนิวเคลียร์ของสถานที่ทำการของผู้รับใบอนุญาตจะต้องพร้อมปฏิบัติหน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมายโดยไม่จำเป็นต้องอยู่ประจำตลอดเวลาที่เปิดทำการ
(4) ผู้รับใบอนุญาตอาจมอบหมายให้เจ้าหน้าที่ดำเนินการทางเทคนิคเกี่ยวกับวัสดุนิวเคลียร์หนึ่งคนทำหน้าที่ควบคุมดูแลทั้งความปลอดภัย ความมั่นคงปลอดภัย และการพิทักษ์ความปลอดภัยทางนิวเคลียร์ก็ได้
5. ร่างกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การจัดให้มีเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานเดินเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ พ.ศ. ....
สาระสำคัญ
- กำหนดหลักเกณฑ์ให้ผู้รับใบอนุญาตดำเนินการสถานประกอบการทางนิวเคลียร์ดังต่อไปนี้
(1) สถานที่ใช้เครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์เพื่อการผลิตพลังงาน แต่ไม่รวมถึงยานหาพนะที่ใช้เครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์เพื่อการผลิตพลังงานสำหรับการขับเคลื่อน
(2) สถานที่ใช้เครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์วิจัย
6. ร่างกฎกระทรวงความปลอดภัยทางรังสีสำหรับเครื่องกำเนิดรังสีที่ต้องแจ้งการมีไว้ในครอบครองหรือใช้ พ.ศ. ....
สาระสำคัญ
- กำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการเกี่ยวกับความปลอดภัยทางรังสีเพื่อให้ผู้มีไว้ในครอบครองหรือใช้เครื่องกำเนิดรังสีตามมาตรา 26/2 ต้องปฏิบัติ โดยกำหนดให้ความปลอดภัยทางรังสี หมายถึง การป้องกันประชาชนและสิ่งแวดล้อมจากความเสี่ยงทางรังสี และความปลอดภัยของสถานประกอบการหรือกิจกรรมใดๆ ที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงจากรังสี ทั้งที่เกิดจากการปฏิบัติงานตามปกติและเกิดจากอุบัติเหตุหรือเหตุการณ์ใด ๆ อันอาจคาดหมายได้
ทั้งนี้ ร่างกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการเกี่ยวกับความปลอดภัยทางรังสีให้ผู้แจ้งการมีไว้ในครอบครองหรือใช้เครื่องกำเนิดรังสีตามมาตรา 26/2 ต้องปฏิบัติในเรื่องดังต่อไปนี้
(1) การดำเนินการด้านควบคุมความปลอดภัยทางรังสี โดยต้องจัดให้มีมาตรการด้านความปลอดภัยทางรังสี อุปกรณ์ เครื่องใช้ เช่น การจัดให้มีอุปกรณ์บันทึกปริมาณรังสีประจำตัวบุคคลที่เหมาะสมกับชนิดของรังสีที่เกิดขึ้นจากการใช้งาน
(2) สัญลักษณ์เตือนภัยจากรังสี เช่น ต้องติดตั้งเครื่องหมายสัญลักษณ์ทางรังสีที่เห็นได้ชัดเจนที่จุดทางเข้าพื้นที่ควบคุมและพื้นที่ตรวจตรา เครื่องกำเนิดรังสีและตำแหน่งอื่นที่เหมาะสม
(3) ผู้ปฏิบัติงานทางรังสี เช่น ห้ามไม่ให้บุคคลที่มีอายุต่ำกว่าสิบหกปี เข้าไปในพื้นที่ควบคุมและพื้นที่ตรวจตราหรือปฏิบัติงานใด ๆ เกี่ยวกับรังสี
(4) จำกัดปริมาณรังสี (dose limit) เช่น การควบคุมดูแลให้ผู้ปฏิบัติงานทางรังสี ได้รับรังสีน้อยที่สุดเท่าที่จะสามารถดำเนินการได้อย่างสมเหตุสมผลตามมาตรฐานการปฏิบัติงานนั้น ๆ และต้องได้รับรังสีไม่เกินปริมาณที่กำหนดไว้ในร่างกฎกระทรวงนี้
ที่มา: ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 3 ธันวาคม 2562