คณะรัฐมนตรีมีมติอนุมัติการขอผ่อนผันการใช้ประโยชน์พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 บี เพื่อต่ออายุประทานบัตรทำเหมืองแร่หินอุตสาหกรรมชนิดหินปูนเพื่ออุตสาหกรรมก่อสร้าง ตามคำขอต่ออายุประทานบัตรที่ 1/2558 ของห้างหุ้นส่วนจำกัด เพชรสมุทร (1970) ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2538 และวันที่ 15 พฤษภาคม 2533 ตามที่กระทรวงอุตสาหกรรม (อก.) เสนอ ทั้งนี้ เมื่อหน่วยงานเจ้าของพื้นที่อนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในพื้นที่แล้ว ให้ อก. โดยกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ ดำเนินการให้ครบถ้วนถูกต้องตามขั้นตอนของระเบียบและกฎหมายที่เกี่ยวข้องก่อนการพิจารณาอนุญาตให้ต่ออายุประทานบัตรต่อไป
1. กระทรวงอุตสาหกรรมเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาอนุมัติการขอผ่อนผันการใช้ประโยชน์พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 บี เพื่อต่ออายุประทานบัตรทำเหมืองแร่หินอุตสาหกรรมชนิดหินปูนเพื่ออุตสาหกรรมก่อสร้าง ตามคำขอ ต่ออายุประทานบัตรที่ 1/2558 ของห้างหุ้นส่วนจำกัด เพชรสมุทร (1970) ซึ่งเป็นการดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม 2533 ที่กำหนดหลักการการอนุญาตเข้าทำประโยชน์ในพื้นที่ป่าไม้เพื่อการทำเหมืองแร่ในกรณีการต่ออายุการอนุญาตในที่เดิมที่เคยได้รับอนุญาตมาก่อนและเป็นพื้นที่ที่อยู่ในเขตพื้นที่อนุรักษ์ ในเขตพื้นที่ต้นน้ำชั้นที่ 1 ให้นำเสนอขอความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีเป็นราย ๆ ไป และมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2538 ที่กำหนดให้พื้นที่กระทรวงอุตสาหกรรมเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาขอผ่อนผันในครั้งนี้อยู่ในพื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 บี ของลุ่มน้ำภาคตะวันตก โดยการเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาในขั้นตอนนี้ไม่ได้เป็นการพิจารณาอนุญาตให้ทำเหมืองแร่ แต่เป็นการดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรีที่เกี่ยวข้องข้างต้นเท่านั้น ทั้งนี้ เมื่อคณะรัฐมนตรีพิจารณาอนุมัติผ่อนผันการใช้ประโยชน์พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 บี และหน่วยงานเจ้าของพื้นที่อนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในพื้นที่แล้ว กระทรวงอุตสาหกรรม โดยกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่จะได้ดำเนินการให้ครบถ้วนถูกต้องตามขั้นตอนของระเบียบและกฎหมายที่เกี่ยวข้องก่อนการพิจารณาอนุญาตให้ต่ออายุประทานบัตรต่อไป
2. พื้นที่คำขอต่ออายุประทานบัตรของห้างหุ้นส่วนจำกัด เพชรสมุทร (1970) เป็นการขอทำ เหมืองหินอุตสาหกรรมชนิดหินปูนเพื่ออุตสาหกรรมก่อสร้าง ที่ตำบลหนองชุมพลเหนือ อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี เนื้อที่ 127 ไร่ 2 งาน 60 ตารางวา ซึ่งประทานบัตรครบกำหนดสิ้นอายุแล้ว เมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม 2561 โดยพื้นที่ดังกล่าวอยู่ในพื้นที่ที่กระทรวงอุตสาหกรรมประกาศกำหนดเขตแหล่งหินอุตสาหกรรม ฉบับลงวันที่ 1 ตุลาคม 2540 ไม่เป็นแหล่งธรรมชาติอันควรอนุรักษ์ และไม่เป็นพื้นที่ต้องห้ามสำหรับการทำเหมืองตามระเบียบและกฎหมายของส่วนราชการต่าง ๆ รวมทั้งการดำเนินการตามคำขอต่ออายุประทานบัตรเป็นไปตามขั้นตอนของระเบียบและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ไก้แก่
2.1 การยื่นคำขออนุญาตเข้าทำประโยชน์ในเขตพื้นที่ป่าไม้ต่อกรมป่าไม้ ตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. 2484
2.2 การพิจารณาของคณะกรรมการไตรภาคีเพื่อพิจารณาการจัดการหน้าเหมืองให้ปลอดภัย และตรวจสอบกำกับดูแลการทำเหมืองให้ถูกต้องตามพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 บริเวณเขาอีบิด ซึ่งแต่งตั้งโดยจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งคณะกรรมการไตรภาคีฯ ได้มีมติเห็นชอบให้ดำเนินการคำขอต่ออายุประทานบัตรแปลงนี้แล้ว
2.3 การตรวจสอบพื้นที่โดยกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ร่วมกับสำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดเพชรบุรี สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และกรมป่าไม้ ซึ่งปรากฏว่า สภาพพื้นที่คำขอต่ออายุประทานบัตร และการใช้ประโยชน์พื้นที่ไม่เปลี่ยนแปลงไปจากรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม ไม่มีปัญหาการร้องเรียนคัดค้านที่เกี่ยวกับคำขอต่ออายุประทานบัตร และการเข้าใช้ประโยชน์ในพื้นที่ไม่ก่อให้เกิดมลภาวะหรือสร้างความขัดแย้งกับราษฎรในพื้นที่
2.4 การพิจารณารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมซึ่งคณะกรรมการผู้ชำนาญการพิจารณารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมฯ ได้ให้ความเห็นชอบแล้วเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม 2560
2.5 การพิจารณาของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมซึ่งได้เห็นชอบให้ ห้างหุ้นส่วนจำกัด เพชรสมุทร (1970) เข้าใช้พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 บี ที่จังหวัดเพชรบุรี โดยให้ปฏิบัติตามมาตรการป้องกันและแก้ไขผลกระทบสิ่งแวดล้อม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดล้อมอย่างเคร่งครัด และ ให้ดำเนินการขออนุญาตให้ถูกต้องตามระเบียบ กฎหมาย และมติคณะรัฐมนตรีที่เกี่ยวข้องก่อนเข้าดำเนินการในพื้นที่
2.6 พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2561 มาตรา 13 วรรคสอง บัญญัติให้รายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมสำหรับโครงการหรือกิจการตามพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 ที่คณะกรรมการผู้ชำนาญการพิจารณารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมได้ให้ความเห็นชอบแล้ว สามารถนำไปใช้เพื่อเสนอขอรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีหรือประกอบการพิจารณาอนุญาตตามกฎหมายได้ ภายในระยะเวลาห้าปีนับตั้งแต่วันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ดังนั้น รายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมของโครงการฯ ที่ได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการผู้ชำนาญการพิจารณารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมฯ เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม 2560 จึงสามารถนำไปใช้เพื่อเสนอขอรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีได้ภายในวันที่ 17 กรกฎาคม 2566
2.7 พื้นที่คำขอต่ออายุประทานบัตรนี้ ห้างหุ้นส่วนจำกัด เพชรสมุทร (1970) ได้ยื่นคำขอต่ออายุประทานบัตร เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2558 ก่อนวันที่พระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 มีผลบังคับใช้ อีกทั้งพื้นที่ดังกล่าวยังเป็นพื้นที่ที่คณะรัฐมนตรีเห็นชอบและอนุมัติให้ใช้ประโยชน์เพื่อกิจการเหมืองหินอุตสาหกรรม และเป็นพื้นที่ที่กระทรวงอุตสาหกรรมประกาศกำหนดเขตแหล่งหินอุตสาหกรรม ฉบับลงวันที่ 1 ตุลาคม 2540 จึงถือเป็นพื้นที่ที่แผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ พ.ศ. 2560 – 2564 กำหนดเป็นเขตแหล่งแร่เพื่อการทำเหมือง ดังนั้น การอนุญาตให้ทำเหมืองที่กระทรวงอุตสาหกรรมจะดำเนินการตามขั้นตอนภายหลังจากที่คณะรัฐมนตรีได้พิจารณาอนุมัติการขอผ่อนผันการใช้ประโยชน์พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 บี จึงเป็นไปตามพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 มาตรา 19
2.8 กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่อยู่ระหว่างการฟ้องร้องดำเนินคดีกับ ห้างหุ้นส่วนจำกัด เพชรสมุทร (1970) ในกรณีการทำเหมืองในพื้นที่ซึ่งไม่ได้รับอนุญาตประทานบัตร และกรณีทำเหมืองในเขตห้ามทำเหมือง (Buffer Zone) ซึ่งการดำเนินคดีดังกล่าวยังไม่ถึงที่สุด อย่างไรก็ตาม การดำเนินคดีทางแพ่งต่อผู้ยื่นคำขอต่ออายุประทานบัตร หรือในกรณีที่ผู้ขอแพ้คดีทางแพ่ง ไม่ทำให้ผู้ขอขาดคุณสมบัติ ตามพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 จึงสามารถดำเนินการเพื่ออนุญาตคำขอต่ออายุประทานบัตรต่อไปได้
ที่มา: ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 17 มีนาคม 2563