คณะรัฐมนตรีเห็นชอบร่างพระราชบัญญัติขั้นตอนและวิธีการจัดทำหนังสือสัญญา พ.ศ. ....ที่สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณาแล้ว ตามที่กระทรวงการต่างประเทศเสนอ และให้ส่งคณะกรรมการประสานงานสภาผู้แทนราษฎรพิจารณา ก่อนเสนอสภาผู้แทนราษฎรพิจารณาต่อไป
สาระสำคัญของร่างพระราชบัญญัติฯ มีดังนี้
1. กำหนดนิยามคำว่า “หนังสือสัญญา” หมายความว่า ความตกลงเป็นหนังสือระหว่างรัฐบาลไทยหรือราชอาณาจักรไทย กับรัฐบาลต่างประเทศ รัฐต่างประเทศหรือองค์การระหว่างประเทศ ซึ่งก่อให้เกิดพันธกรณีภายใต้บังคับกฎหมายระหว่างประเทศ ไม่ว่าจะมีชื่อเรียกว่าอย่างไร (ร่างมาตรา 3)
2. กำหนดให้การจัดทำหนังสือสัญญาตามมาตรา 190 วรรคสอง ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย อันได้แก่หนังสือสัญญาดังต่อไปนี้ ต้องดำเนินการตามพระราชบัญญัตินี้
2.1 หนังสือสัญญาที่มีบทเปลี่ยนแปลงอาณาเขตไทย หรือเขตพื้นที่นอกอาณาเขตซึ่งประเทศไทยมีสิทธิอธิปไตยหรือมีเขตอำนาจตามหนังสือสัญญาหรือตามกฎหมายระหว่างประเทศ
2.2 หนังสือสัญญาที่จะต้องออกพระราชบัญญัติเพื่อให้การเป็นไปตามหนังสือสัญญา
2.3 หนังสือสัญญาที่มีผลผูกพันงบประมาณของประเทศอย่างมีนัยสำคัญ
2.4 หนังสือสัญญาที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจหรือสังคมของประเทศอย่างกว้างขวาง
2.5 หนังสือสัญญาที่มีผลผูกพันด้านการค้าหรือการลงทุนของประเทศอย่างมีนัยสำคัญ
ทั้งนี้ ไม่รวมถึงหนังสือสัญญากู้เงินหรือค้ำประกันเงินกู้ที่รัฐบาลไทยหรือราชอาณาจักรไทยทำขึ้นตามกฎหมายที่ให้อำนาจไว้เป็นการเฉพาะหรือเป็นการทั่วไป เพราะเป็นกรณีที่มีกฎหมายให้อำนาจดำเนินการเป็นการเฉพาะอยู่แล้ว
3. กำหนดขั้นตอน วิธีการ และหลักเกณฑ์ในการจัดทำหนังสือสัญญาอื่นที่มิใช่หนังสือสัญญาตามมาตรา 4 ให้เป็นไปตามที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา (ร่างมาตรา 5)
4. ห้ามมิให้หน่วยงานของรัฐที่มิได้รับมอบอำนาจจากคณะรัฐมนตรีทำความตกลงกับรัฐบาลต่างประเทศรัฐต่างประเทศ องค์การระหว่างประเทศ หรือหน่วยงานของรัฐต่างประเทศ ให้มีผลเช่นเดียวกับหนังสือสัญญาตามมาตรา 4 (ร่างมาตรา 6)
5. กำหนดหลักเกณฑ์ และวิธีการการจัดทำกรอบการเจรจาเสนอต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อนำเสนอรัฐสภา ห้ความเห็นชอบก่อนดำเนินการเจรจา การเผยแพร่กรอบการเจรจาให้ประชาชนทราบโดยทั่วไปและรับฟังความคิดเห็นของประชาชน การจัดให้มีการศึกษาวิจัยผลกระทบที่จะเกิดขึ้นและแนวทางป้องกันแก้ไขดังกล่าว ตลอดจนการเจรจาเพื่อจัดทำหนังสือสัญญา (ร่างมาตรา 7 ถึงร่างมาตรา 14)
6. กำหนดให้คณะรัฐมนตรีต้องเสนอหนังสือสัญญาต่อรัฐสภาเพื่อให้ความเห็นชอบก่อนการลงนามในกรณีที่หนังสือสัญญามีผลใช้บังคับเมื่อมีการลงนามโดยไม่ต้องแสดงเจตนาให้มีผลผูกพันในภายหลัง และในกรณีมีหนังสือสัญญาที่มีผลใช้บังคับเมื่อมีการแสดงเจตนาให้มีผลผูกพัน ก่อนแสดงเจตนาให้มีผลดังกล่าวให้คณะรัฐมนตรีเสนอหนังสือสัญญานั้นต่อรัฐสภาเพื่อให้ความเห็นชอบ โดยการเสนอหนังสือสัญญาต่อรัฐสภานี้ให้คณะรัฐมนตรีเผยแพร่รายละเอียดของหนังสือสัญญาให้ประชาชนทราบตามวิธีการที่กำหนด (ร่างมาตรา 15)
7. กำหนดหลักเกณฑ์การเผยแพร่หนังสือสัญญาที่มีผลใช้บังคับการจัดให้มีการศึกษาผลกระทบจากการปฎิบัติตามหนังสือสัญญา รวมทั้งมาตรการแก้ไขหรือการเยียวยาผลกระทบดังกล่าว ตลอดจนการจัดให้มีฐานข้อมูลหนังสือสัญญาเพื่อรวบรวมและเผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับหนังสือสัญญาฯ (ร่างมาตรา 16 ถึงร่างมาตรา 18)
8. กำหนดบทเฉพาะกาลให้การดำเนินการเพื่อจัดทำหนังสือสัญญาใดที่รัฐบาลไทยหรือราชอาณาจักรไทยยังมิได้แสดงเจตนาให้มีผลผูกพัน ให้ดำเนินการต่อไปตามพระราชบัญญัตินี้ และให้ถือว่าการดำเนินการที่ได้ทำไปแล้ว เป็นการดำเนินการตามพระราชบัญญัตินี้แล้ว (ร่างมาตรา 19)
--ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีชุดนายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 28 ตุลาคม 2551--จบ--