คณะรัฐมนตรีอนุมัติหลักการร่างพระราชบัญญัติการคุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง พ.ศ. .... ตามที่กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์เสนอ และให้ส่งสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณา โดยให้รับความเห็นของส่วนราชการที่เกี่ยวข้องไปประกอบการพิจารณาด้วย แล้วเสนอสภาผู้แทนราษฎรพิจารณาต่อไป
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์เสนอว่า
1. คนไร้ที่พึ่งเป็นบุคคลที่ประสบปัญหาในการดำรงชีวิตอยู่ในสังคม ไม่มีที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม และไม่มีอาชีพเป็นหลักแหล่งที่จะสามารถหารายได้เพียงพอแก่การยังชีพ ซึ่งบุคคลเหล่านี้อยู่ในฐานะที่ไม่อาจช่วยเหลือตนเองได้ และไม่อาจพึ่งพาบุคคลอื่นที่จะเข้ามาช่วยเหลือทำให้มีชีวิตอยู่อย่างยากลำบาก มีมาตรฐานการดำรงชีพที่ต่ำกว่ามาตรฐานความเป็นอยู่ของบุคคลทั่วไป สมควรต้องคุ้มครองช่วยเหลือบุคคลเหล่านี้ให้มีปัจจัยพื้นฐานในการดำรงชีวิต และสามารถฟื้นฟูสภาพร่างกายและจิตใจ ตลอดจนความเป็นอยู่ให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างปกติสุขเช่นเดียวกับบุคคลทั่วไป โดยกำหนดวิธีการปฏิบัติแก่คนไร้ที่พึ่งไว้อย่างชัดเจนและเหมาะสมกับการให้ความคุ้มครองไว้เป็นการเฉพาะ ประกอบกับได้จัดให้มีการสัมมนาเพื่อรับฟังความคิดเห็นและรวบรวมข้อเสนอต่างๆ เพื่อนำมาเป็นข้อมูลประกอบการพิจารณายกร่างพระราชบัญญัติฉบับนี้ด้วยแล้ว
2. ปัจจุบันมีกฎหมายที่ให้การคุ้มครองและกำหนดแนวทางในการคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งบางประเภทไว้เป็นการเฉพาะแล้ว เช่น พระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546 พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ. 2546 พระราชบัญญัติส่งเสริมการจัดสวัสดิการสังคม พ.ศ. 2546 และพระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ. 2550 แต่ร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวได้กำหนดแนวทางการลดความซ้ำซ้อนไว้แล้ว กล่าวคือ กรณีคนไร้ที่พึ่งมีกฎหมายฉบับอื่นคุ้มครองและช่วยเหลือได้กำหนดให้หน่วยงานตามร่างพระราชบัญญัติฉบับนี้ช่วยเหลือในเบื้องต้นแล้วส่งต่อให้ไปรับบริการจากหน่วยงานที่รับผิดชอบตามกฎหมายนั้น
จึงได้เสนอร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวมาเพื่อดำเนินการ
สาระสำคัญของร่างพระราชบัญญัติ มีดังนี้
1. กำหนดแนวทางการคุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง (ร่างมาตรา 5 และร่างมาตรา 6)
2. กำหนดให้มีคณะกรรมการคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งและอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการ กำหนดวาระการดำรงตำแหน่งและการพ้นจากตำแหน่งของกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ (ร่างมาตรา 7 ถึงร่างมาตรา 11)
3. กำหนดให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนำนโยบายการคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งไปกำหนดในแผนพัฒนาองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (ร่างมาตรา 17)
4. กำหนดให้มีการจัดตั้งสถานคุ้มครองและช่วยเหลือคนไร้ที่พึ่ง โดยให้กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์เสนอต่อคณะกรรมการเพื่อพิจารณาประกาศจัดตั้งโดยให้กำหนดขอบเขตพื้นที่การให้บริการด้วย (ร่างมาตรา 18)
5. กำหนดให้กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์สนับสนุนให้องค์กรสาธารณประโยชน์ องค์กรสวัสดิการชุมชน สถาบันศาสนา หรือองค์กรภาคเอกชนอื่นจัดตั้งและดำเนินการสถานคุ้มครองและช่วยเหลือคนไร้ที่พึ่งภาคเอกชน (ร่างมาตรา 21)
6. กำหนดให้คนไร้ที่พึ่งมีสิทธิขอรับบริการจากสถานคุ้มครองและช่วยเหลือคนไร้ที่พึ่งหรือศูนย์คุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง ตามหลักเกณฑ์ที่คณะกรรมการกำหนด (ร่างมาตรา 24 และร่างมาตรา 25)
7. กำหนดให้ช่วยเหลือเท่าที่จำเป็นในเบื้องต้นแก่คนไร้ที่พึ่งที่มีกฎหมายเฉพาะคุ้มครองและส่งตัวไปรับบริการจากหน่วยงานที่รับผิดชอบตามกฎหมายนั้น (ร่างมาตรา 29)
8. กำหนดให้จัดตั้งกองทุนคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งเพื่อเป็นทุนใช้จ่ายในการให้ความคุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง โดยกองทุนส่วนหนึ่งประกอบด้วยเงินทุนประเดิมที่รัฐบาลจัดสรรให้และเงินอุดหนุนจากงบประมาณรายจ่าย โดยเงินและดอกผลไม่ต้องนำส่งกระทรวงการคลังเป็นรายได้แผ่นดิน (ร่างมาตรา 37)
9. กำหนดให้มีคณะกรรมการบริหารกองทุนคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งและกำหนดอำนาจหน้าที่ (ร่างมาตรา 40 และร่างมาตรา 42)
--ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 17 มีนาคม 2552 --จบ--