การกำหนดวันข้าวและชาวนาแห่งชาติ

คณะรัฐมนตรีเห็นชอบกำหนดให้วันที่ 5 มิถุนายน ของทุกปี เป็น “วันข้าวและชาวนาแห่งชาติ” ตามที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เสนอ

กระทรวงเกษตรและสหกรณ์รายงานว่า

1. การกำหนดให้มี “วันข้าวและชาวนาแห่งชาติ” เป็นการดำเนินตามยุทธศาสตร์ข้าวไทย ปี 2550-2554 ซึ่งได้มีการยกร่างโดยอาศัยการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสียทุกฝ่ายทั้งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และกระทรวงพาณิชย์ ตลอดจนได้มีการประชาพิจารณ์รับฟังความคิดเห็นจากทุกภาคส่วนหลายครั้ง และคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม 2552 ได้ให้ความเห็นชอบยุทธศาสตร์ข้าวดังกล่าวแล้ว

2. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้พิจารณาร่วมกับหน่วยงานผู้ทรงคุณวุฒิที่เกี่ยวข้อง เช่น นายกสมาคมชาวนาไทย นายกสมาคมส่งเสริมชาวนาไทย และนายกกิตติมศักดิ์สมาคมโรงสีข้าวไทยแล้วเห็นว่าควรจัดให้มี “วันข้าวและชาวนาแห่งชาติ” เป็นการเฉพาะแยกจากวันเกษตรกร โดยมีเหตุผลดังนี้

2.1 ข้าวเป็นพืชที่มีความสำคัญต่อประเทศและสังคมไทยอย่างยิ่ง นอกจากนี้ข้าวยังมีความสำคัญต่อวัฒนธรรมประเพณี และวิถีชีวิตของคนไทย รวมทั้งเป็นความมั่นคงทางอาหาร ดังนั้น นโยบายหรือมาตรการใดที่เกี่ยวกับข้าวย่อมส่งผลกระทบต่อสภาวะความเป็นไปของสังคมไทยอย่างมาก

2.2 เพื่อเป็นการรำลึกถึงความสำคัญของข้าว รวมทั้งเพื่อเชิดชูเกียรติและสร้างขวัญกำลังใจให้แก่ ชาวนา นอกจากนี้ยังมุ่งหวังที่จะสร้างความภาคภูมิใจให้กับยุวชนของเขา ซึ่งจะเป็นผู้สืบทอดการปลูกข้าวในอนาคตด้วย

2.3 กิจกรรมที่จะจัดขึ้นในวันข้าวและชาวนาแห่งชาติ จะประกอบด้วยกิจกรรมทางด้านวิชาการและ กิจกรรมเชิงวัฒนธรรม ซึ่งจะเป็นโอกาสอันดีที่จะประชาสัมพันธ์ให้คนทั่วโลกได้รู้จักคุณภาพและคุณค่าทางวัฒนธรรมรวมทั้งความก้าวหน้าทางวิชาการของข้าวไทยมากยิ่งขึ้น

2.4 การกำหนดให้วันที่ 5 มิถุนายน ของทุกปี เป็น “วันข้าวและชาวนาแห่งชาติ” เนื่องจากวันที่ 5 มิถุนายน 2489 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล (รัชกาลที่ 8) เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ ทอดพระเนตรการทำนาที่อำเภอบางเขน และทอดพระเนตรกิจการมหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ ทั้งได้ทรงหว่านข้าวด้วยพระองค์เองในแปลงนา นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณที่พระราชทานต่อชาวสยามและข้าวไทยและเป็นวาระสำคัญต่อกิจกรรมข้าวไทย ซึ่งที่ประชุมคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติได้ให้ความเห็นชอบตามข้อเสนอของคณะอนุกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติด้านการผลิตในการกำหนดให้วันที่ 5 มิถุนายน ของทุกปี เป็น “วันข้าวและชาวนาแห่งชาติ”

2.5 การที่กำหนดให้มีวันข้าวและชาวนาแห่งชาติเป็นการเฉพาะ โดยแยกออกจากวันพระราชพิธีพืชมงคลซึ่งเป็นเกษตรกรนั้น เนื่องจากวันพระราชพิธีพืชมงคลดังกล่าวมิได้เฉพาะเจาะจงแต่เฉพาะอาชีพการทำนาและชาวนาเท่านั้น แต่หมายรวมถึงอาชีพการทำไร่ การทำสวนด้วย ประกอบกับการกำหนดวันพระราชพิธีพืชมงคลในแต่ละปีนั้น เป็นการกำหนดทางจันทรคติ ทำให้ไม่สามารถระบุเป็นวันแน่ชัดล่วงหน้าถาวรในปฏิทินได้ และไม่เหมาะสมที่จะจัดกิจกรรมเฉลิมฉลองสำหรับชาวนาโดยทั่วไป รวมทั้งส่วนราชการที่เกี่ยวข้องจะต้องมีภารกิจในการเตรียมงานสำหรับพระราชพิธีดังกล่าวด้วย

--ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 23 มิถุนายน 2552 --จบ--