คณะรัฐมนตรีรับทราบและเห็นชอบความก้าวหน้าการดำเนินงานโครงการประกันรายได้เกษตรกร ณ วันที่ 25 ธันวาคม 2552 ตามที่สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติเสนอ
1. เรื่องเดิม
1.1 คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2552 เห็นชอบตามมติคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2552 เพื่อแก้ไขปัญหาการดำเนินโครงการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าวนาปี ปีการผลิต 2552/53 โดยมอบหมายให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ดำเนินการ (1) จัดตั้งคณะทำงานพิเศษเฉพาะ เพื่อตรวจสอบเอกสารการขึ้นทะเบียนเกษตรกรผู้ปลูกข้าวเกี่ยวกับพันธุ์ข้าวที่เกษตรกรเพาะปลูกและแก้ไขให้ถูกต้องตามข้อเท็จจริงของพันธุ์ข้าวที่เกษตรกรได้ทำการเพาะปลูกจริง และ (2) ดำเนินการสำรวจเกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่ตกสำรวจการเข้าร่วมโครงการประกันรายได้และให้ใช้สิทธิเข้าร่วมโครงการฯ ได้ หากเกษตรกรที่ตกสำรวจยังมีข้าวเปลือกอยู่ในมือ (มีข้าวเปลือกอยู่ในยุ้งฉางของตนเอง หรือมีข้าวอยู่ในแปลงของตนเอง) และเป็นของตนเองอย่างแท้จริง
1.2 คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2552 รับทราบและเห็นชอบตามมติคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน 2552 เกี่ยวกับคู่มือการดำเนินโครงการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าวนาปี ปีการผลิต 2552/53 (รอบที่ 1) ซึ่งกำหนดการผ่อนผันเกษตรกรให้เข้าร่วมโครงการ ในกรณีเกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนหลังวันที่ 31 ตุลาคม 2552 กับกรมส่งเสริมการเกษตรและทำประชาคมแล้ว โดยยังมีข้าวเปลือกในวันที่ทำประชาคมให้สามารถเข้าร่วมโครงการประกันรายได้เกษตรกรได้ และผ่อนผันการออกหนังสือรับรองเกษตรกร ในกรณีที่เกษตรกรตกสำรวจตามข้อ 1.1
1.3 คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 2552 รับทราบการแก้ไขคู่มือการดำเนินโครงการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าวนาปี ปีการผลิต 2552/53 (รอบที่ 1) ตามมติคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2552 โดยแก้ไขเฉพาะในกรณีผ่อนผันให้เกษตรกรที่ได้จำหน่ายข้าวเปลือกไปก่อน วันที่ 1 ตุลาคม 2552 และ ได้รับการขึ้นทะเบียนเกษตรกรและทำประชาคมแล้ว ให้สามารถใช้สิทธิเข้าร่วมโครงการได้
2. สาระสำคัญ
ในคราวประชุมคณะกรรมการประสานการดำเนินงานโครงการประกันรายได้เกษตรกร ครั้งที่ 9/2552 เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2552 ที่ประชุมมีมติรับทราบความก้าวหน้าของการดำเนินงานโครงการประกันรายได้ ฯ โดยกรมส่งเสริมการเกษตรได้รับจดทะเบียนผู้ปลูกข้าวเพิ่มขึ้น 73,513 ราย ซึ่งส่วนหนึ่งเป็นการขึ้นทะเบียนผู้ปลูกข้าว ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2552 ทั้งนี้ ธ.ก.ส. ได้ดำเนินการจัดทำสัญญากับเกษตรกรผู้ปลูกข้าวแล้ว ร้อยละ 89.34 ของจำนวนเกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนไว้ 3.468 ล้านราย นอกจากนี้ คณะกรรมการฯ มีมติรับทราบข้อเสนอของกรมส่งเสริมการเกษตรในการขอผ่อนผันการทำสัญญาเข้าโครงการประกันรายได้ของเกษตรกรผู้ปลูกข้าว ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2552 โดยมีสาระสำคัญดังนี้
2.1 ความก้าวหน้าของการดำเนินงาน ณ วันที่ 25 ธันวาคม 2552
ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ มันสำปะหลัง ข้าว
จำนวนราย ร้อยละ จำนวนราย ร้อยละของขึ้น จำนวนราย ร้อยละของขึ้น
ของขึ้น ทะเบียน ทะเบียนทะเบียน
1) การขึ้นทะเบียนผู้ปลูกพืช 400,355 106.22* 447,306 116.30* 3,468,581 91.38* (เพิ่มขึ้นจาก 18 ธ.ค. 52) 0.00 0.00 0.00 0.00 (73,513)** (2.17) 2) ผ่านการรับรองโดย 398,677 99.58 444,168 99.30 3,334,999 96.15 ประชาคม 0.00 0.00 0.00 0.00 (71,597)** (2.19) (เพิ่มขึ้นจาก 18 ธ.ค. 52) 3) ธ.ก.ส. รับทะเบียน 398,151 99.45 443,088 99.06 3,227,956 93.06 เกษตรกร (-66)*** (-0.02)*** 0.00 0.00 (-10,503)*** (-0.32) (เพิ่มขึ้นจาก 18 ธ.ค. 52) 4) ธ.ก.ส. ทำสัญญา 393,942 98.40 428,675 95.83 3,098,917 89.34 (เพิ่มขึ้นจาก 18 ธ.ค. 52) (-182)*** (-.05)*** (4,440) (1.04) (322,705) (10.77) 5) การใช้สิทธิของเกษตรกร 353,200 88.22 138,769 31.02 1,432,027 41.29 (เพิ่มขึ้นจาก 18 ธ.ค. 52) (5,191.00) (1.49) (20,830) (17.66) (367,871) (34.57) 6) จำนวนเงินชดเชย (ล้านบาท) 5,296.00 976.20 14,478.50 หมายเหตุ * หมายถึงร้อยละของเป้าหมาย ** บางส่วนขึ้นทะเบียนเข้าร่วมโครงการใหม่ ตามมติ ครม. เมื่อวันที่ 1 ธ.ค. 52 *** จำนวนที่ลดลงจาก 18 ธ.ค. 52 เนื่องจากรายชื่อซ้ำซ้อน
ทั้งนี้ การทำสัญญาประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และข้าว ทาง ธ.ก.ส. ต้องดำเนินการให้แล้วเสร็จภายในวันที่ 30 ธันวาคม 2552 ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2552 ยกเว้นมันสำปะหลังได้รับอนุมัติให้ขยายระยะเวลาถึงวันที่ 15 มกราคม 2553 ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 2552 โดยยังมีเกษตรกรผู้ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่ผ่านประชาคมแล้วแต่ยังไม่ได้ทำสัญญาอีก 4,735 ราย ข้าว 236,082 ราย และมันสำปะหลัง 15,493 ราย ตามลำดับ
2.2 การผ่อนผันให้เกษตรกรเข้าร่วมโครงการ ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2552 กรมส่งเสริมการเกษตรมีหนังสือ ที่ กษ 1007/15122 ลงวันที่ 23 ธันวาคม 2552 เสนอผลการดำเนินงานตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2552 ในกรณีผ่อนผันให้เกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่ขึ้นทะเบียนหลังวันที่ 31 ตุลาคม 2552 และทำประชาคมแล้ว โดยยังมีข้าวอยู่ในมือ จำนวน 38,992 ราย และในกรณีผ่อนผันการออกหนังสือรับรองเกษตรกรให้เกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่ตกสำรวจ โดยยังมีข้าวอยู่ในมือ จำนวน 38,917 ราย รวมทั้งสิ้น 77,909 ราย ซึ่งเกษตรกรดังกล่าวเป็นกลุ่มที่ได้รับการขึ้นทะเบียนและทำประชาคมภายหลังระยะเวลาที่กำหนดตามมติคณะรัฐมนตรีที่กำหนดให้สิ้นสุดเมื่อวันที่ 31 ตุลาคม 2552 จึงจำเป็นต้องให้คณะรัฐมนตรีมีมติอนุโลมให้กลุ่มเกษตรกรดังกล่าวสามารถเข้าร่วมโครงการได้ ดังนั้น คณะกรรมการฯ จึงมีมติให้กรมส่งเสริมการเกษตรเสนอเรื่องดังกล่าวผ่านคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติพิจารณาเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาในลักษณะเดียวกับการอนุโลมให้มันสำปะหลัง
2.3 การขอเปลี่ยนแปลงวันใช้สิทธิประกันรายได้ย้อนหลัง
ธ.ก.ส. ได้มีหนังสือ ที่ 0920/113554 ลงวันที่ 24 ธันวาคม 2552 แจ้งว่า ได้รับข้อร้องเรียนจากเกษตรกรผู้ปลูกข้าวผ่านสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร กรณีเกษตรกรที่ได้จัดทำสัญญาประกันรายได้และกำหนดวันใช้สิทธิแล้ว ต่อมาจะขอเปลี่ยนแปลงวันใช้สิทธิ โดยย้อนหลัง ณ วันที่ได้ทำสัญญาฯ เพื่อให้ได้รับเงินชดเชยส่วนต่างระหว่างราคาประกันกับเกณฑ์กลางอ้างอิง คณะกรรมการฯ ได้พิจารณาแล้วเห็นว่า ในหลักการโครงการเป็นการประกันความเสี่ยงของเกษตรกร จากความผันผวนของระดับราคา ซึ่งการทำสัญญาประกันรายได้เกษตรกรสามารถเปลี่ยนแปลงวันที่ขอใช้สิทธิได้ แต่ไม่สามารถย้อนหลังได้ และไม่เกินระยะเวลาสิ้นสุดการขอใช้สิทธิ ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2552 ทั้งนี้ หากมีการผ่อนผันการขอใช้สิทธิให้สามารถย้อนหลังได้ จะขัดต่อหลักการและวัตถุประสงค์ของโครงการ และก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมต่อเกษตรกรโดยรวม ดังนั้น คณะกรรมการฯ มีมติให้ยืนยันการใช้สิทธิในการประกันรายได้ ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2552
--ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 29 ธันวาคม 2552 --จบ--