การทบทวนระบบบริหารจัดการนมโรงเรียน

คณะรัฐมนตรีเห็นชอบให้ทุกหน่วยงานซึ่งได้รับเงินอุดหนุนจากรัฐบาลเพื่อจัดซื้ออาหารเสริม (นม) โรงเรียน จัดซื้อจากองค์การคลังสินค้า (อ.ส.ค.) ซึ่งเป็นหน่วยงานของรัฐ โดยวิธีกรณีพิเศษตามมติคณะกรรมการพิจารณาสิทธิพิเศษของหน่วยงานและรัฐวิสาหกิจ ตามที่กระทรวงการคลังเสนอ โดยแจ้งให้ส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจและหน่วยงานอื่นของรัฐทราบต่อไป

สาระสำคัญของเรื่อง

กระทรวงการคลังรายงานว่า

การขอรับสิทธิพิเศษดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของแนวทาง การทบทวนระบบบริหารจัดการนมโรงเรียน ที่คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2552 เห็นชอบในหลักการตามที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เสนอแล้ว ซึ่งแนวทางการทบทวนระบบบริหารจัดการนมโรงเรียนดังกล่าว มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อแก้ไขปัญหาการบริหารจัดการโครงการอาหารเสริม (นม) โรงเรียนทั้งระบบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งปัญหาคุณภาพนมโรงเรียน เนื่องจากโครงการดังกล่าว เป็นโครงการรัฐสวัสดิการที่รัฐบาลจัดตั้งขึ้นเพื่อแก้ปัญหาการขาดสารอาหารและภาวะทุพโภชนาการในเด็ก ซึ่งองค์การอาหารและเกษตรกรรม (Food and Agriculture Organization : F.A.O.) ได้แนะนำให้เด็กได้ดื่มนม ซึ่งเป็นอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง อันจะส่งผลต่อพัฒนาการด้านต่างๆ ของเด็กเป็นไปอย่างเต็มศักยภาพ โดยมุ่งส่งเสริมให้นักเรียนได้ดื่มนมที่มีคุณภาพที่ผลิตจากนมโคสดแท้ซึ่งผลิตได้ในประเทศ แต่เนื่องจากระบบบริหารจัดการนมโรงเรียนตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 10 มีนาคม 2552 เป็นการแข่งขันโดยเสรี ไม่มีการกำหนดเขตพื้นที่จำหน่าย จึงประสบปัญหาผู้ประกอบการนมโรงเรียนนำนมผงมาผสมผลิตเป็นนมโรงเรียน เพื่อให้มีต้นทุนต่ำกว่าการใช้นมโคสดแท้ ซึ่งปัจจุบัน ยังไม่มีวิธีการตรวจพิสูจน์การปลอมปนดังกล่าวได้ และโดยที่ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2553 รัฐได้สนับสนุนงบประมาณนมโรงเรียนเพิ่มขึ้นกว่า 14,000 ล้านบาท โดยขยายการดื่มนมถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 — 6 และโรงเรียนเอกชนในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการที่ได้รับงบประมาณด้วย ซึ่งมีผู้ประกอบการเข้าร่วมโครงการนมโรงเรียนในปัจจุบัน ตาม MOU ปี พ.ศ. 2552 — 2553 จำนวน 68 ราย การให้ผู้ประกอบการที่เข้าร่วมโครงการนมโรงเรียนจำหน่ายนมในระบบการแข่งขันโดยเสรี หากไม่สามารถแข่งขันหรือจำหน่ายได้ ก็จะทำให้ ผู้ประกอบการปลอมปนนมผงหรือน้ำเพื่อลดต้นทุน หรือปฏิเสธการรับซื้อน้ำนมดิบ และส่งผลให้ระบบบริหารจัดการนม โรงเรียนตามแนวทางใหม่ ไม่สามารถดำเนินการต่อไปได้

นอกจากนี้ แม้ว่าการขอรับสิทธิพิเศษตามแนวทางการทบทวนระบบบริหารจัดการจะกำหนดให้ทุกหน่วยงานที่ได้รับเงินอุดหนุนจากรัฐบาลเพื่อจัดซื้ออาหารเสริม (นม) โรงเรียน จัดซื้อจากอ.ส.ค. โดยวิธีกรณีพิเศษ แต่ในการดำเนินการ อ.ส.ค. จะเป็นคู่สัญญาซื้อขายกับผู้ประกอบการที่เข้าร่วมโครงการดังกล่าวทุกราย เพื่อจำหน่ายนมโรงเรียนให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและหน่วยจัดซื้อ ซึ่งบทบาทหน้าที่ดังกล่าวของ อ.ส.ค. จะดำเนินการเป็น 2 ส่วน คือ อ.ส.ค. ทำหน้าที่เป็นหน่วยงานกลางที่ทำหน้าที่ในการบริหารจัดการนมโรงเรียนในส่วนที่เกี่ยวด้วยการจัดสรรปริมาณน้ำนมดิบ ปริมาณการจำหน่าย และพื้นที่การจำหน่ายนมโรงเรียนให้กับผู้ประกอบการที่เข้าร่วมโครงการ ตลอดจนกำกับดูแลและรับรองคุณภาพน้ำนมดิบและนมพร้อมดื่ม และอีกหน้าที่หนึ่ง คือ อ.ส.ค. เป็นหนึ่งในผู้ประกอบการที่เข้าร่วมโครงการเช่นเดียวกับผู้ประกอบการอื่นที่ต้องทำตามมติคณะกรรมการกลางที่จัดสรรสิทธิการจำหน่ายนมโรงเรียน ตามหลักเกณฑ์ การได้รับสิทธิพิเศษดังกล่าวจึงก่อให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวมโดยนักเรียนได้ดื่มนมที่มีคุณภาพ ผลิตจากนมโคสดแท้ภายในประเทศ ซึ่งผ่านการตรวจสอบคุณภาพตามมาตรฐานขององค์การอาหารและยาและไม่มีนมผงหรือวัตถุอื่นเจือปน ผู้ประกอบการที่เข้าร่วมโครงการนมโรงเรียนสามารถรับซื้อน้ำนมดิบตาม MOU ที่ได้จัดทำไว้ รวมทั้งน้ำนมดิบส่วนเกินที่ยังไม่มีผู้ประกอบการรับซื้อในปัจจุบัน จำนวน 117.30 ตันต่อวัน ซึ่งจะส่งผลให้ระบบบริหารจัดการนมโรงเรียนตามแนวทางใหม่บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ เป็นการช่วยเหลือเกษตรกรผู้ประกอบอาชีพเลี้ยงโคนมซึ่งเป็นอาชีพพระราชทาน ให้สามารถจำหน่าย น้ำนมดิบได้ในราคาและปริมาณตามที่ได้ทำ MOU ไว้อีกทางหนึ่ง ทั้งยังประหยัดต้นทุนจากการจัดการด้านโลจิสติกส์และการบริหารการชำระเงินค่านมโรงเรียนที่รวดเร็วขึ้น ทั้งนี้ แนวทางดังกล่าวจะไม่ส่งผลกระทบต่อราคาผลิตภัณฑ์นมตามกลไกตลาด เนื่องจากได้แยกส่วน MOU นมพาณิชย์และนมโรงเรียนไว้อย่างชัดเจนแล้ว ด้วยเหตุผลดังกล่าวข้างต้น จึงถือได้ว่า เป็นกรณีที่มีความจำเป็นต้องใช้กลไกของรัฐเพื่อเป็นเครื่องมือในการแก้ไขปัญหานมโรงเรียนทั้งระบบ และเพื่อรักษาผลประโยชน์ส่วนรวม ซึ่งมิได้เป็นการขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญตามนัยข้างต้นแต่อย่างใด ดังนั้น จึงเห็นควรให้ทุกหน่วยงาน ซึ่งได้รับเงินอุดหนุนจากรัฐบาลเพื่อจัดซื้ออาหารเสริม (นม) โรงเรียน จัดซื้อจาก อ.ส.ค. โดยวิธีกรณีพิเศษ หรือที่เรียกชื่ออย่างอื่นซึ่งมีวิธีการทำนองเดียวกันได้ ตามนัยระเบียบว่าด้วยพัสดุที่หน่วยงานนั้นๆ ถือปฏิบัติ ทั้งนี้ ให้ อ.ส.ค. ได้รับสิทธิพิเศษดังกล่าวไม่เกินสิ้นเดือนกันยายน 2556

อนึ่ง เนื่องจากแนวทางการทบทวนระบบบริหารจัดการนมโรงเรียนตามที่กระทรวงเกษตรและ สหกรณ์เสนอ จะทำให้การบริหารจัดการนมโรงเรียนมีศักยภาพมากยิ่งขึ้น ทั้งในด้านการบริหารวัตถุดิบ (น้ำนมดิบ) กระบวนการผลิต การขนส่ง การประชาสัมพันธ์ ตลอดจน การจัดจำหน่าย ซึ่งจะส่งผลให้ต้นทุนการผลิตนมโรงเรียนลดลง จึงสมควรให้คณะกรรมการโคนมและผลิตภัณฑ์นมพิจารณาทบทวนราคากลางนมโรงเรียนที่จำหน่ายในอนาคตให้มีความเหมาะสม และพิจารณาเปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการรายอื่นสามารถเข้าร่วมโครงการได้อย่างเป็นธรรม รวมทั้งจัดให้ มีกระบวนการตรวจสอบประเมินผลการดำเนินงานโครงการดังกล่าวเป็นระยะ เพื่อให้ทราบผลสัมฤทธิ์ ตลอดจนปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงาน พร้อมทั้งส่งรายงานผลการประเมินเป็นรายปีให้คณะกรรมการพิจารณาสิทธิพิเศษฯ ทราบด้วย

--ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2553--จบ--