ขอความเห็นชอบโครงการเร่งเสริมความยั่งยืนของระบบการจัดการพื้นที่คุ้มครอง

เรื่อง ขอความเห็นชอบโครงการเร่งเสริมความยั่งยืนของระบบการจัดการพื้นที่คุ้มครอง (Catalyzing Sustainability of

Thailand’s Protected Areas System : CATSPA)

คณะรัฐมนตรีเห็นชอบตามที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เสนอ ทั้ง 2 ข้อ ดังนี้

1. เห็นชอบโครงการเร่งเสริมความยั่งยืนของระบบการจัดการพื้นที่คุ้มครอง (Catalyzing Sustainability of Thailand’s Protected Areas System: CATSPA)

2. เห็นชอบให้กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ลงนามเข้าร่วมโครงการร่วมกับผู้แทน UNDP (United Nations Development Programme) ประจำประเทศไทยโดยให้กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมรับความเห็นของกระทรวงมหาดไทย สำนักงบประมาณ และสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติไปพิจารณาดำเนินการต่อไป

สาระสำคัญของเรื่อง

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) รายงานว่า

1. กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ร่วมกับโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (United Nations Development Programme: UNDP) ได้ร่วมกันจัดทำและส่งข้อเสนอโครงการเร่งเสริมความยั่งยืนของระบบการจัดการพื้นที่คุ้มครอง (Catalyzing Sustainability of Thailand’s Protected Areas System : CATSPA)ไปยังกองทุนสิ่งแวดล้อมโลก (Global Environment Facility : GEF) เพื่อพิจารณาให้การสนับสนุนงบประมาณดำเนินงานโครงการฯ ทั้งนี้การส่งข้อเสนอดังกล่าว ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในฐานะหน่วยงานกลางประสานการดำเนินงานเชิงปฏิบัติของกองทุนสิ่งแวดล้อมโลก (GEF Operational Focal Point) ในประเทศไทย ได้รับรองโครงการฯ แล้ว ซึ่งต่อมา GEF ได้พิจารณาให้การสนับสนุนข้อเสนอโครงการ CATSPA เป็นระยะเวลา 4 ปี ในรูปเงินสด (In cash) เป็นจำนวนเงินทั้งสิ้น 3.36 ล้านดอลลาร์สหรัฐโดยกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช สนับสนุนงบประมาณที่ไม่อยู่ในรูปของเงินสด (In kind) เป็นจำนวนเงิน 14.2 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ทั้งนี้ โครงการมีสาระสำคัญโดยสรุป ดังนี้

1.1 โครงการ CATSPA เป็นการดำเนินงานร่วมกันระหว่างกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และ UNDP ภายใต้แนวทางการบริหารโครงการระดับประเทศของ UNDP ซึ่งหน่วยงานปฏิบัติ ได้แก่ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืชจะลงนามร่วมกับ UNDP ในการใช้งบประมาณและการบริหารโครงการให้สำเร็จตามวัตถุประสงค์ ผลสัมฤทธิ์ และแผนงานที่จะผ่านความชอบจากคณะกรรมการโครงการในช่วงเริ่มต้นโครงการ (inception period) ก่อนดำเนินโครงการเป็นเวลา 4 ปี

1.2 วัตถุประสงค์ของโครงการ คือ การขจัดปัญหาอุปสรรคต่อความยั่งยืนของพื้นที่คุ้มครองของประเทศไทย ด้วยการพิจารณาปรับปรุงใน 3 ด้าน ได้แก่ แผนงานในภาพรวม กลไกด้านการเงินรูปแบบใหม่และระบบการติดตามตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ

1.3 ผลสัมฤทธิ์ของโครงการประกอบด้วย 4 ผลสัมฤทธิ์ คือ

1.3.1 การส่งเสริมการบริหารจัดการที่ดีอันจะเอื้อประโยชน์ต่อความยั่งยืนของระบบพื้นที่คุ้มครอง

1.3.2 การเพิ่มศักยภาพขององค์กรและบุคลากร

1.3.3 กลไกการสร้างรายได้และระบบการจัดการได้รับการประเมินและทดสอบ ณ พื้นที่โครงการ อันจะนำไปสู่ระดับงบประมาณที่เพิ่มขึ้นของระบบพื้นที่คุ้มครอง

1.3.4 แบบจำลองต่าง ๆ รูปแบบใหม่ของการจัดการพื้นที่คุ้มครอง เพื่อส่งเสริมการจัดการที่มีประสิทธิภาพของระบบ

1.4 โครงการ CATSPA ได้มีการคัดเลือกพื้นที่นำร่อง เพื่อดำเนินการ จำนวน 5 พื้นที่ ได้แก่ อุทยานแห่งชาติเขาชะเมา-เขาวง อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ อุทยานแห่งชาติตะรุเตา อุทยานแห่งชาติคลองลานและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง

1.5 หน้าที่รับผิดชอบของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช คือ การกำกับดูแลการดำเนินงานและปฏิบัติงานตามโครงการ ให้การสนับสนุนและความช่วยเหลือทางเทคนิค วิชาการ ในการปฏิบัติงานตามโครงการในภาพรวม รวมถึงการจัดตั้งคณะกรรมการอำนวยการโครงการ (Project Board) โดยมีอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืชเป็นประธานคณะกรรมการ มีอำนาจจัดตั้งผู้อำนวยการโครงการ และให้คำชี้แนะต่างๆ เห็นชอบร่างรายงานโครงการ และรายงานฉบับสมบูรณ์ โดยกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช จะสนับสนุนการดำเนินโครงการในลักษณะที่ไม่อยู่ในรูปของตัวเงิน (in kind)

1.6 หน้าที่รับผิดชอบของ UNDP คือ การเป็นหน่วยสนับสนุนโครงการ (Project Assurance) มีหน้าที่สนับสนุนการทำงานของคณะกรรมการอำนวยการโครงการในการกำกับดูแลโครงการให้บรรลุวัตถุประสงค์ที่ได้ตั้งไว้และติดตามตรวจสอบโครงการ เพื่อให้โครงการดำเนินไปตามกรอบระยะเวลาและเสร็จสมบูรณ์ตามกรอบเวลาแต่ละ ขั้นตอน

2. กรมสนธิสัญญาและกฎหมาย กระทรวงการต่างประเทศ มีความเห็นว่า

2.1 ข้อเสนอโครงการดังกล่าว ได้รับการรับรองจากปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นหน่วยงานประสานงานกลางเชิงปฏิบัติ (Operational Focal Point) และมีอำนาจในการพิจารณาให้การรับรองข้อเสนอโครงการที่ขอรับการสนับสนุนจาก GEF ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2549 ดังนั้น หากส่วนราชการเจ้าของเรื่องเห็นว่าเหมาะสมและสามารถปฏิบัติตามแผนงานให้บรรลุผลที่ได้กำหนดไว้ในร่างโครงการฯ กรมสนธิสัญญาและกฎหมายก็ไม่มีข้อขัดข้อง

2.2 ข้อเสนอโครงการดังกล่าว เป็นโครงการส่วนหนึ่งที่อยู่ภายใต้ Country Programme Action Plan (CPAP) ซึ่งสำนักงานความร่วมมือเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศ (สพร.) ได้พิจารณาเห็นชอบแล้วโดยได้ลงนามเมื่อวันที่ 10 มกราคม ค.ศ. 2007 และตามข้อเสนอโครงการฯ ได้ระบุไว้แล้วว่า ความรับผิดชอบด้านความปลอดภัยต่อหุ้นส่วนผู้ดำเนินการ บุคลากร และทรัพย์สิน ให้เป็นไปตาม Agreement between the UN Special Fund and the Government of Thailand concerning Assistance from the Special Fund เมื่อวันที่ 4 มิถุนายน ค.ศ. 1960 จึงเห็นว่า ข้อเสนอโครงการ CATSPA เป็นความตกลงโครงการของฝ่าย UNDP กับผู้ปฏิบัติฝ่ายไทย (implementing partner) ภายใต้ CPAP ที่รัฐบาลไทยมีพันธกรณีต้องปฏิบัติอยู่แล้วกับองค์กรของสหประชาชาติ จึงไม่เข้าข่ายเป็นสนธิสัญญาตามมาตรา 190 ของรัฐธรรมนูญฯ อย่างไรก็ดี โดยที่เป็นเรื่องผูกพันรัฐบาลในแง่นโยบาย จึงควรเสนอเรื่องต่อคณะรัฐมนตรีพิจารณาให้ความเห็นชอบด้วย ทั้งนี้ เป็นไปตามพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการเสนอเรื่องและการประชุมคณะรัฐมนตรี พ.ศ. 2548

3. ทส. โดยกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ได้พิจารณาข้อสังเกตของกรมสนธิสัญญาและกฎหมาย แล้วเห็นว่าโครงการ CATSPA เป็นโครงการที่มุ่งศึกษาความเป็นไปได้ในการปรับปรุงระบบการจัดการพื้นที่คุ้มครอง ผ่านแผนงานกลไกด้านการเงินรูปแบบใหม่และระบบการติดตามตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ อันจะเป็นประโยชน์ต่อการจัดการพื้นที่คุ้มครองที่มีประสิทธิภาพในอนาคต ซึ่งการดำเนินกิจกรรมดังกล่าวอยู่ในขอบเขตอำนาจหน้าที่ของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และไม่ขัดแย้งกับกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง ดังนั้น กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช สามารถปฏิบัติตามเงื่อนไขได้ ซึ่งสอดคล้องกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550-2554) ในประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 5 การพัฒนาบนฐานความหลากหลายทางชีวภาพและการสร้างความมั่นคงของฐานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และสอดคล้องตามนโยบายรัฐบาลในข้อ 5 ด้านนโยบายที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ข้อ 5.2 คุ้มครองและฟื้นฟูพื้นที่อนุรักษ์ที่มีความสำคัญเชิงระบบนิเวศเพื่อการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ ข้อ 5.5 พัฒนาองค์ความรู้ในการบริหารจัดการด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และข้อ 5.6 ปรับปรุงกลไกการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมและจัดให้มีการใช้ระบบประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมเชิงกลยุทธ์ เพื่อเป็นกลไกกำกับให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน

4. การดำเนินโครงการเร่งเสริมความยั่งยืนของระบบการจัดการพื้นที่คุ้มครอง (Catalyzing Sustainability of Thailand’s Protected Areas System: CATSPA) มีความเร่งด่วน เนื่องจากงบประมาณได้รับอนุมัติจากกองทุนสิ่งแวดล้อมโลก (Global Environment Facility: GEF) ตั้งแต่เดือนธันวาคม 2552 การดำเนินโครงการไม่สามารถกระทำได้หากยังไม่มีการลงนามโครงการร่วมกันระหว่าง UNDP กับผู้ปฏิบัติฝ่ายไทย (implementing partner) คือ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

5. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รายงานเพิ่มเติมว่า โครงการดังกล่าวมุ่งเน้นศึกษารูปแบบของการจัดการพื้นที่คุ้มครองเพื่อให้ได้มาซึ่งการบริหารจัดการที่ดี การเพิ่มศักยภาพขององค์กรและบุคลากร กลไกการสร้างรายได้และระบบการจัดการรายได้รวมทั้งแบบจำลองต่างๆ รูปแบบใหม่ของการจัดการพื้นที่คุ้มครอง เมื่อผลการศึกษาแล้วเสร็จก็จะได้นำผลการศึกษานั้นมาประยุกต์ใช้ต่อการจัดการพื้นที่คุ้มครองของประเทศไทยเท่าที่จะเป็นได้ภายใต้กฎหมายที่เกี่ยวข้อง มิได้มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงอาณาเขตไทย หรือเขตพื้นที่นอกอาณาเขต ซึ่งประเทศไทยมีสิทธิอธิปไตยหรือมีเขตอำนาจตามหนังสือสัญญาหรือตามกฎหมายระหว่างประเทศ หรือจะต้องออกพระราชบัญญัติเพื่อให้การเป็นไปตามหนังสือสัญญา หรือมีผลกระทบต่อความมั่นคงของเศรษฐกิจหรือสังคมอย่างกว้างขวาง หรือมีผลผูกพันด้านการค้า การลงทุน หรืองบประมาณของประเทศอย่างมีนัยสำคัญตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา 190

--ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 21 กันยายน 2553--จบ--