แท็ก
ร่างรัฐธรรมนูญ
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฯ ฉบับปัจจุบัน ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฯ (วาระที่หนึ่ง) ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฯ (วาระที่สอง) บันทึกประเด็น ความเห็นและข้อสังเหต
หมวด ๓ หมวด ๓ หมวด ๓
สิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย สิทธิและเสรีภาพของบุคคล สิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย
------------------------------- ------------------------------- ------------------------------
มาตรา ๓๙ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการแสดง มาตรา ๓๘ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ มาตรา ๓๙ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ
ความคิดเห็นโดยการพูด การเขียน การพิมพ์ การ แสดงความคิดเห็นโดยการพูด การเขียน การพิมพ์ การ แสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพ์ การ
โฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น โฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น โฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น
การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้
เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง
เฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐหรือเพื่อคุ้มครองสิทธิ กฎหมายเฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ เพื่อคุ้ม กฎหมายเฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ เพื่อคุ้ม
เสรีภาพ เกียรติยศ ชื่อเสียง สิทธิในครอบครัว หรือความ ครองสิทธิ เสรีภาพ เกียรติยศ ชื่อเสียง สิทธิในครอบ ครองสิทธิ เสรีภาพ เกียรติยศ ชื่อเสียง สิทธิในครอบ
เป็นอยู่ส่วนตัวของบุคคลอื่น หรือเพื่อรักษาความสงบ ครัวหรือความเป็นอยู่ส่วนตัวของบุคคลอื่น เพื่อรักษา ครัวหรือความเป็นอยู่ส่วนตัวของบุคคลอื่น เพื่อรักษา
เรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนหรือเพื่อป้องกัน ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
หรือระงับความเสื่อมทรามทางจิตใจหรือสุขภาพของ หรือเพื่อป้องกันหรือระงับความเสื่อมทรามทางจิตใจ หรือเพื่อป้องกันหรือระงับความเสื่อมทรามทางจิตใจ
ประชาชน หรือสุขภาพของประชาชน หรือสุขภาพของประชาชน
การสั่งปิดโรงพิมพ์หรือห้ามทำการพิมพ์ อัน การสั่งปิดโรงพิมพ์ สถานีวิทยุกระจายเสียง การสั่งปิดโรงพิมพ์ สถานีวิทยุกระจายเสียง
เป็นการบั่นรอนเสรีภาพตามมาตรานี้โดยไม่มีคำ หรือสถานีวิทยุโทรทัศน์ เพื่อบั่นรอนเสรีภาพตาม หรือสถานีวิทยุโทรทัศน์ เพื่อลิดรอนเสรีภาพตาม
พิพากษาหรือคำสั่งของศาล จะกระทำมิได้ มาตรานี้ จะกระทำมิได้ มาตรานี้ จะกระทำมิได้
การให้เสนอข่าวหรือบทความในหนังสือพิมพ์ การห้ามทำการพิมพ์ การห้ามเสนอข่าวทาง การให้นำข่าวหรือบทความไปให้เจ้าหน้าที่
วิทยุกระจายเสียง หรือวิทยุโทรทัศน์ไปให้เจ้าหน้าที่ตรวจ หนังสือพิมพ์ สถานีวิทยุกระจายเสียงหรือสถานีวิทยุ ตรวจก่อนนำไปโฆษณาในหนังสือพิมพ์ สิ่งพิมพ์ วิทยุ
ก่อนโฆษณาจะกระทำมิได้ เว้นแต่จะกระทำในระหว่าง โทรทัศน์ หรือโดยทางอื่น จะกระทำมิได้ เว้นแต่จะมีคำ กระจายเสียงหรือวิทยุโทรทัศน์ จะกระทำมิได้ เว้นแต่
เวลาที่ประเทศอยู่ในภาวะการรบหรือการสงคราม หรือใน พิพากษาหรือคำสั่งของศาลที่ออกโดยอาศัยอำนาจตาม จะกระทำในระหว่างเวลาที่ประเทศอยู่ในภาวะการ
ระหว่างเวลาที่มีประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน หรือ บทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ตราขึ้นตามความในวรรคสอง สงครามหรือการรบ แต่ทั้งนี้จะต้องกระทำโดยอาศัย
ประกาศใช้กฎอัยการศึก แต่ทั้งนี้จะต้องกระทำโดยอาศัย การให้เสนอข่าวหรือบทความในหนังสือพิมพ์ อำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายซึ่งได้ตราขึ้นตาม
อำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ซึ่งได้ตราขึ้นตาม สิ่งพิมพ์ วิทยุกระจายเสียง หรือวิทยุโทรทัศน์ ไปให้เจ้า ความในวรรคสอง
ความในวรรคสอง หน้าที่ตรวจก่อนโฆษณาจะกระทำมิได้ เว้นแต่จะกระทำ เจ้าของกิจการหนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชนอื่น
เจ้าของกิจการหนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชนอื่น ๆ ในระหว่างเวลาที่ประเทศอยู่ในภาวะสงครามหรือการ ต้องเป็นบุคคลสัญชาติไทย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
ต้องเป็นบุคคลสัญชาติไทย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ รบ แต่ทั้งนี้จะต้องกระทำโดยอาศัยอำนาจตามบท การให้เงินหรือทรัพย์สินอย่างอื่นอุดหนุน
การให้เงินหรือทรัพย์สินอย่างอื่นอุดหนุน บัญญัติแห่งกฎหมายซึ่งได้ตราขึ้นตามความในวรรคสอง หนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชนอื่นของเอกชน รัฐจะกระทำมิได้
หนังสือพิมพ์ หรือสื่อมวลชนอื่น ๆ ของเอกชน รัฐจะ เจ้าของกิจการหนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชน
กระทำมิได้ อื่นๆ ต้องเป็นบุคคลสัญชาติไทย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
การให้เงินหรือทรัพย์สินอย่างอื่นอุดหนุน
หนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชนอื่น ๆ ของเอกชน รัฐจะ
กระทำมิได้
มาตรา ๓๙ คลื่นความถี่ที่ใช้ในการส่งวิทยุ มาตรา ๔๐ คลื่นความถี่ที่ใช้ในการส่งวิทยุ
กระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และวิทยุโทรคมนาคม เป็น กระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และวิทยุโทรคมนาคม เป็น
ทรัพยากรสื่อสารสาธารณะ ทรัพยากรสื่อสารของชาติเพื่อประโยชน์สาธารณะ
ให้มีองค์กรของรัฐที่เป็นอิสระทำหน้าที่จัดสรร ให้มีองค์กรของรัฐที่เป็นอิสระทำหน้าที่จัด
คลื่นความถี่ตามวรรคหนึ่ง และกำกับดูแลการประกอบ สรรคลื่นความถี่ตามวรรคหนึ่ง และกำกับดูแลการ
กิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทร ประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และ
คมนาคม ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ กิจการโทรคมนาคม ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
การดำเนินการตามวรรคสองต้องคำนึงถึง การดำเนินการตามวรรคสองต้องคำนึงถึง
ประโยชน์สูงสุดของประชาชนทั้งในระดับชาติและระดับ ประโยชน์สูงสุดของประชาชนในระดับชาติและระดับ
ท้องถิ่น และการแข่งขันโดยเสรีอย่างเป็นธรรม ท้องถิ่น ทั้งในด้านการศึกษา วัฒนธรรม ความมั่นคง
ของรัฐ และประโยชน์สาธารณะอื่น รวมทั้งการแข่งขัน
โดยเสรีอย่างเป็นธรรม
มาตรา ๔๐ พนักงานหรือลูกจ้างของเอกชน มาตรา ๔๑ พนักงานหรือลูกจ้างของเอกชน
ที่ประกอบกิจการหนังสือพิมพ์ วิทยุกระจายเสียง หรือ ที่ประกอบกิจการหนังสือพิมพ์ วิทยุกระจายเสียง หรือ
วิทยุโทรทัศน์ ย่อมมีเสรีภาพในการเสนอข่าวสารและ วิทยุโทรทัศน์ ย่อมมีเสรีภาพในการเสนอข่าวและแสดง
แสดงความคิดเห็นภายใต้ข้อจำกัดตามรัฐธรรมนูญ ความคิดเห็นภายใต้ข้อจำกัดตามรัฐธรรมนูญ โดยไม่
โดยไม่ตกอยู่ภายใต้อาณัติของหน่วยราชการ หน่วย ตกอยู่ภายใต้อาณัติของหน่วยราชการ หน่วยงานของ
งานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือเจ้าของกิจการนั้น แต่ต้อง รัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือเจ้าของกิจการนั้น แต่ต้องไม่ขัดต่อ
ไม่ขัดต่อจรรยาบรรณแห่งการประกอบวิชาชีพภายใต้ จรรยาบรรณแห่งการประกอบวิชาชีพ
การควบคุมขององค์การอิสระตามที่กฎหมายบัญญัติ ข้าราชการ พนักงาน หรือลูกจ้างของหน่วย
ข้าราชการ พนักงาน หรือลูกจ้างของหน่วย ราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจ ในกิจการ
ราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจในกิจการ วิทยุกระจายเสียงหรือวิทยุโทรทัศน์ ย่อมมีเสรีภาพเช่น
วิทยุกระจายเสียงหรือวิทยุโทรทัศน์ ย่อมมีเสรีภาพเช่น เดียวกับพนักงานหรือลูกจ้างของเอกชนตามวรรคหนึ่ง
เดียวกับพนักงานหรือลูกจ้างของเอกชนตามวรรคหนึ่ง
มาตรา ๔๑ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในทางวิชา มาตรา ๔๒ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในทางวิชาการ
การ อันรวมถึงการศึกษาอบรม การวิจัย การเผยแพร่ การศึกษาอบรม การเรียนการสอน การวิจัย
งานวิจัย และการเรียนการสอนตามหลักวิชาการ ทั้งนี้ และการเผยแพร่งานวิจัยตามหลักวิชาการ ย่อมได้รับ
โดยไม่ขัดต่อหน้าที่ของบุคคล และกฎหมายว่าด้วยการ ความคุ้มครอง ทั้งนี้ เท่าที่ไม่ขัดต่อหน้าที่ของพลเมือง
จัดตั้งสถานศึกษา หรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
รัฐต้องให้การสนับสนุนการค้นคว้าวิจัยใน
ศิลปะและวิทยาการต่าง ๆ เพื่อประโยชน์ในการพัฒนา
ประเทศ ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
มาตรา ๔๐ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันในการ มาตรา ๔๒ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันใน มาตรา ๔๓ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันใน
รับการศึกษาขั้นมูลฐานตามกฎหมายว่าด้วยการศึกษาภาคบังคับ การรับการศึกษาขั้นพื้นฐานที่รัฐจะต้องจัดให้อย่างทั่วถึง การรับการศึกษาขั้นพื้นฐานไม่น้อยกว่าสิบสองปีที่รัฐจะ
บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการศึกษาอบรม เมื่อ และมีคุณภาพไม่น้อยกว่าสิบสองปี ต้องจัดให้อย่างทั่วถึงและมีคุณภาพโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย
ไม่ขัดต่อหน้าที่ของพลเมืองตามรัฐธรรมนูญ และไม่ขัด บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการศึกษาอบรม เมื่อ การจัดการศึกษาอบรมของรัฐต้องคำนึงถึง
ต่อกฎหมายว่าด้วยการศึกษาภาคบังคับ และกฎหมายว่า ไม่ขัดต่อหน้าที่ของบุคคลตามรัฐธรรมนูญ การมีส่วนร่วมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและเอก
ด้วยการจัดตั้งสถานศึกษา การจัดการศึกษาอบรมทุกระดับต้องคำนึงถึง ชน ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
เสรีภาพในวิชาการย่อมได้รับความคุ้มครอง การมีส่วนร่วมขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่นและ การจัดการศึกษาอบรมขององค์กรวิชาชีพ
ทั้งนี้ ต้องไม่ขัดต่อหน้าที่ของพลเมือง เอกชน ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ และเอกชนภายใต้การกำกับดูแลของรัฐ ย่อมได้รับ
ความคุ้มครอง ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
มาตรา ๔๒ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการชุมนุม มาตรา ๔๓ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ มาตรา ๔๔ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ
โดยสงบ และปราศจากอาวุธ ชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ ชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ
การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่ง จะกระทำ
เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง มิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง
เฉพาะในกรณีการชุมนุมสาธารณะ และเพื่อคุ้มครอง กฎหมายเฉพาะในกรณีการชุมนุมสาธารณะ และเพื่อ กฎหมายเฉพาะในกรณีการชุมนุมสาธารณะ และเพื่อ
ความสะดวกของประชาชนที่จะใช้ที่สาธารณะ หรือเพื่อ คุ้มครองความสะดวกของประชาชนที่จะใช้ที่สาธารณะ คุ้มครองความสะดวกของประชาชนที่จะใช้ที่สาธารณะ
รักษาความสงบเรียบร้อยในระหว่างเวลาที่ประเทศอยู่ใน หรือเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยในระหว่างเวลาที่ หรือเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยในระหว่างเวลาที่
ภาวะการรบ หรือการสงคราม หรือในระหว่างเวลาที่มี ประเทศอยู่ในภาวะสงคราม หรือในระหว่างเวลาที่มี ประเทศอยู่ในภาวะการสงคราม หรือในระหว่างเวลา
ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินหรือประกาศใช้กฎอัยการศึก ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินหรือประกาศใช้กฎอัยการศึก ที่มีประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินหรือประกาศใช้กฎ
อัยการศึก
มาตรา ๔๓ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม มาตรา ๔๔ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม มาตรา ๔๕ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม
กันเป็นสมาคม สหภาพ สหพันธ์ สหกรณ์ หรือหมู่คณะอื่น กันเป็นสมาคม สหภาพ สหพันธ์ สหกรณ์ องค์การ กันเป็นสมาคม สหภาพ สหพันธ์ สหกรณ์ กลุ่มเกษตร
การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้ เอกชน หรือหมู่คณะอื่น กร องค์การเอกชน หรือหมู่คณะอื่น
เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่ง จะกระทำมิ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่ง จะกระทำมิ
เฉพาะ เพื่อคุ้มครอง ประโยชน์ส่วนรวมของประชาชน ได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง ได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง
หรือเพื่อ รักษาความสงบเรียบร้อย หรือศีลธรรมอันดีของ กฎหมายเฉพาะเพื่อคุ้มครองประโยชน์ส่วนรวมของ กฎหมายเฉพาะเพื่อคุ้มครองประโยชน์ส่วนรวมของ
ประชาชน หรือเพื่อป้องกันมิให้มีการผูกขาดตัดตอนใน ประชาชน เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรม ประชาชน เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรม
ทางเศรษฐกิจ อันดีของประชาชน หรือเพื่อป้องกันมิให้มีการผูกขาด อันดีของประชาชน หรือเพื่อป้องกันมิให้มีการผูกขาด
ตัดตอนในทางเศรษฐกิจ ตัดตอนในทางเศรษฐกิจ
มาตรา ๔๕ บุคคลซึ่งรวมกันเป็นชุมชนท้อง มาตรา ๔๖ บุคคลซึ่งรวมกันเป็นชุมชนท้อง
ถิ่นย่อมมีสิทธิอนุรักษ์หรือฟื้นฟูจารีตประเพณี ภูมิ ถิ่นดั้งเดิมย่อมมีสิทธิอนุรักษ์หรือฟื้นฟูจารีตประเพณี
ปัญญา ศิลปะหรือวัฒนธรรมอันดีแห่งท้องถิ่น และมี ภูมิปัญญาท้องถิ่น ศิลปะหรือวัฒนธรรมอันดีของท้อง
ส่วนร่วมในการจัดการ การบำรุงรักษา และการใช้ ถิ่นและของชาติ และมีส่วนร่วมในการจัดการ การบำรุง
ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่าง รักษา และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและ
สมดุลและยั่งยืน ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ สิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลและยั่งยืน ทั้งนี้ ตามที่
กฎหมายบัญญัติ
มาตรา ๔๔ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม มาตรา ๔๖ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม มาตรา ๔๗ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ
กันเป็นพรรคการเมือง เพื่อดำเนินกิจการในทางการเมือง กันจัดตั้งเป็นพรรคการเมือง เพื่อสร้างเจตนารมณ์ทาง รวมกันจัดตั้งเป็นพรรคการเมือง เพื่อสร้างเจตนารมณ์
ตามวิธีทางการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระ การเมืองของประชาชนและเพื่อดำเนินกิจการในทาง ทางการเมืองของประชาชนและเพื่อดำเนินกิจการใน
มหากษัตริย์ทรงเป็น ประมุข ที่บัญญัติได้ในรัฐ การเมืองให้เป็นไปตามเจตนารมณ์นั้นตามวิถีทางการ ทางการเมืองให้เป็นไปตามเจตนารมณ์นั้น ตามวิถีทาง
ธรรมนูญนี้ ปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรง การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์
การรวมกัน การจัดตั้ง การดำเนินกิจการและ เป็นประมุขที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนี้ ทรงเป็นประมุขตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนี้
การเลิกพรรคการเมืองย่อมเป็นไปตามบทบัญญัติแห่ง การจัดองค์กรภายใน การดำเนินกิจการ และ การจัดองค์กรภายใน การดำเนินกิจการ และ
กฎหมายว่าด้วยพรรคการเมือง ข้อบังคับของพรรคการเมือง ต้องสอดคล้องกับหลัก ข้อบังคับของพรรคการเมือง ต้องสอดคล้องกับหลักการ
พรรคการเมืองต้อง จัดทำบัญชีแสดงทรัพย์สิน การพื้นฐานของการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี พื้นฐานของการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระ
และหนี้สิน และต้องแสดงโดยเปิดเผยซึ่งที่มาของรายได้ พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
และการใช้จ่าย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ การจดแจ้งการจัดตั้งพรรคการเมืองใน สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรซึ่งเป็นสมาชิกของ
ทะเบียนพรรคการเมือง การดำเนินกิจการของพรรค พรรคการเมือง กรรมการบริหารของพรรคการเมือง
การเมือง การสนับสนุนทางการเงินหรือประโยชน์อย่าง หรือสมาชิกพรรคการเมืองตามจำนวนที่กำหนดใน
อื่นแก่พรรคการเมืองโดยรัฐ การจำกัดวงเงินค่าใช้จ่าย กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง ซึ่ง
ของพรรคการเมืองในการเลือกตั้ง การควบคุมการรับ เห็นว่ามติหรือข้อบังคับในเรื่องใดของพรรคการเมืองที่
บริจาคของพรรคการเมือง การตรวจสอบสถานะทาง ตนเป็นสมาชิกอยู่นั้นจะขัดต่อสถานะและการปฏิบัติ
การเงินของพรรคการเมือง การตรวจสอบและการ หน้าที่ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามรัฐธรรมนูญนี้
เปิดเผยที่มาของรายได้และการใช้จ่ายของพรรคการ หรือขัดหรือแย้งกับหลักการพื้นฐานแห่งการปกครองใน
เมือง และการเลิกพรรคการเมือง ให้เป็นไปตาม ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น
กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง ประมุข มีสิทธิร้องขอให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัย
ในกรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่ามติหรือ
ข้อบังคับดังกล่าวขัดหรือแย้งกับหลักการพื้นฐานแห่ง
การปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหา
กษัตริย์ทรงเป็นประมุข ให้มติหรือข้อบังคับนั้นเป็นอันยกเลิกไป
มาตรา ๔๗ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรซึ่ง มาตรา ๔๗ เดิม (ตัดออก)
เป็นสมาชิกของพรรคการเมือง กรรมการบริหารของ
พรรคการเมือง หรือสมาชิกพรรคการเมืองตามจำนวน
ที่กำหนดในกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรค
การเมือง ซึ่งเห็นว่ามติหรือข้อบังคับในเรื่องใดของ
พรรคการเมืองที่ตนเป็นสมาชิกอยู่นั้นจะขัดต่อสถานะ
และการปฏิบัติหน้าที่ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตาม
รัฐธรรมนูญนี้ หรือขัด หรือแย้งกับหลักการพื้นฐานแห่ง
การปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหา
กษัตริย์ทรงเป็นประมุข มีสิทธิร้องขอให้ศาลรัฐธรรมนูญ
พิจารณาวินิจฉัย
ในกรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่ามติหรือ
ข้อบังคับดังกล่าวขัดหรือแย้งกับหลักการพื้นฐานแห่ง
การปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหา
กษัตริย์ทรงเป็นประมุข ให้มติหรือข้อบังคับนั้นเป็นอันยกเลิกไป
มาตรา ๔๘ ในทุกรอบปีปฏิทิน พรรคการ มาตรา ๔๘ เดิม (ตัดออก)
เมืองต้องจัดทำรายงานการดำเนินกิจการ บัญชีแสดง
ทรัพย์สินและหนี้สิน และต้องแสดงโดยเปิดเผยซึ่งที่มา
ของรายได้และการใช้จ่ายประจำปีของพรรคการเมือง
รายงานของพรรคการเมืองตามวรรคหนึ่ง ซึ่ง
หัวหน้าพรรคและเลขาธิการพรรคของพรรคการเมือง
นั้นได้ลงนามรับรองความถูกต้อง บัญชีแสดงทรัพย์สิน
และหนี้สิน บัญชีแสดงรายรับรายจ่ายของพรรคการ
เมืองซึ่งผู้สอบบัญชีรับอนุญาตได้ลงนามรับรองความ
ถูกต้อง ให้ส่งไปยังคณะกรรมการการเลือกตั้งภายใน
วันที่ ๓๑ มีนาคมของปีถัดไป และเมื่อคณะกรรมการ
การเลือกตั้งได้ตรวจสอบแล้ว ให้ประกาศให้สาธารณชนทราบ
หลักเกณฑ์และวิธีการในการจัดทำรายงาน
การดำเนินกิจการ บัญชีแสดงทรัพย์สินและหนี้สิน และ
บัญชีแสดงรายรับและรายจ่ายของพรรคการเมืองตาม
วรรคหนึ่ง ให้เป็นไปตามกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ
ว่าด้วยพรรคการเมือง
(ต่อ)
หมวด ๓ หมวด ๓ หมวด ๓
สิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย สิทธิและเสรีภาพของบุคคล สิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย
------------------------------- ------------------------------- ------------------------------
มาตรา ๓๙ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการแสดง มาตรา ๓๘ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ มาตรา ๓๙ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ
ความคิดเห็นโดยการพูด การเขียน การพิมพ์ การ แสดงความคิดเห็นโดยการพูด การเขียน การพิมพ์ การ แสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพ์ การ
โฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น โฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น โฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น
การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้
เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง
เฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐหรือเพื่อคุ้มครองสิทธิ กฎหมายเฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ เพื่อคุ้ม กฎหมายเฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ เพื่อคุ้ม
เสรีภาพ เกียรติยศ ชื่อเสียง สิทธิในครอบครัว หรือความ ครองสิทธิ เสรีภาพ เกียรติยศ ชื่อเสียง สิทธิในครอบ ครองสิทธิ เสรีภาพ เกียรติยศ ชื่อเสียง สิทธิในครอบ
เป็นอยู่ส่วนตัวของบุคคลอื่น หรือเพื่อรักษาความสงบ ครัวหรือความเป็นอยู่ส่วนตัวของบุคคลอื่น เพื่อรักษา ครัวหรือความเป็นอยู่ส่วนตัวของบุคคลอื่น เพื่อรักษา
เรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนหรือเพื่อป้องกัน ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
หรือระงับความเสื่อมทรามทางจิตใจหรือสุขภาพของ หรือเพื่อป้องกันหรือระงับความเสื่อมทรามทางจิตใจ หรือเพื่อป้องกันหรือระงับความเสื่อมทรามทางจิตใจ
ประชาชน หรือสุขภาพของประชาชน หรือสุขภาพของประชาชน
การสั่งปิดโรงพิมพ์หรือห้ามทำการพิมพ์ อัน การสั่งปิดโรงพิมพ์ สถานีวิทยุกระจายเสียง การสั่งปิดโรงพิมพ์ สถานีวิทยุกระจายเสียง
เป็นการบั่นรอนเสรีภาพตามมาตรานี้โดยไม่มีคำ หรือสถานีวิทยุโทรทัศน์ เพื่อบั่นรอนเสรีภาพตาม หรือสถานีวิทยุโทรทัศน์ เพื่อลิดรอนเสรีภาพตาม
พิพากษาหรือคำสั่งของศาล จะกระทำมิได้ มาตรานี้ จะกระทำมิได้ มาตรานี้ จะกระทำมิได้
การให้เสนอข่าวหรือบทความในหนังสือพิมพ์ การห้ามทำการพิมพ์ การห้ามเสนอข่าวทาง การให้นำข่าวหรือบทความไปให้เจ้าหน้าที่
วิทยุกระจายเสียง หรือวิทยุโทรทัศน์ไปให้เจ้าหน้าที่ตรวจ หนังสือพิมพ์ สถานีวิทยุกระจายเสียงหรือสถานีวิทยุ ตรวจก่อนนำไปโฆษณาในหนังสือพิมพ์ สิ่งพิมพ์ วิทยุ
ก่อนโฆษณาจะกระทำมิได้ เว้นแต่จะกระทำในระหว่าง โทรทัศน์ หรือโดยทางอื่น จะกระทำมิได้ เว้นแต่จะมีคำ กระจายเสียงหรือวิทยุโทรทัศน์ จะกระทำมิได้ เว้นแต่
เวลาที่ประเทศอยู่ในภาวะการรบหรือการสงคราม หรือใน พิพากษาหรือคำสั่งของศาลที่ออกโดยอาศัยอำนาจตาม จะกระทำในระหว่างเวลาที่ประเทศอยู่ในภาวะการ
ระหว่างเวลาที่มีประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน หรือ บทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ตราขึ้นตามความในวรรคสอง สงครามหรือการรบ แต่ทั้งนี้จะต้องกระทำโดยอาศัย
ประกาศใช้กฎอัยการศึก แต่ทั้งนี้จะต้องกระทำโดยอาศัย การให้เสนอข่าวหรือบทความในหนังสือพิมพ์ อำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายซึ่งได้ตราขึ้นตาม
อำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ซึ่งได้ตราขึ้นตาม สิ่งพิมพ์ วิทยุกระจายเสียง หรือวิทยุโทรทัศน์ ไปให้เจ้า ความในวรรคสอง
ความในวรรคสอง หน้าที่ตรวจก่อนโฆษณาจะกระทำมิได้ เว้นแต่จะกระทำ เจ้าของกิจการหนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชนอื่น
เจ้าของกิจการหนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชนอื่น ๆ ในระหว่างเวลาที่ประเทศอยู่ในภาวะสงครามหรือการ ต้องเป็นบุคคลสัญชาติไทย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
ต้องเป็นบุคคลสัญชาติไทย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ รบ แต่ทั้งนี้จะต้องกระทำโดยอาศัยอำนาจตามบท การให้เงินหรือทรัพย์สินอย่างอื่นอุดหนุน
การให้เงินหรือทรัพย์สินอย่างอื่นอุดหนุน บัญญัติแห่งกฎหมายซึ่งได้ตราขึ้นตามความในวรรคสอง หนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชนอื่นของเอกชน รัฐจะกระทำมิได้
หนังสือพิมพ์ หรือสื่อมวลชนอื่น ๆ ของเอกชน รัฐจะ เจ้าของกิจการหนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชน
กระทำมิได้ อื่นๆ ต้องเป็นบุคคลสัญชาติไทย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
การให้เงินหรือทรัพย์สินอย่างอื่นอุดหนุน
หนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชนอื่น ๆ ของเอกชน รัฐจะ
กระทำมิได้
มาตรา ๓๙ คลื่นความถี่ที่ใช้ในการส่งวิทยุ มาตรา ๔๐ คลื่นความถี่ที่ใช้ในการส่งวิทยุ
กระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และวิทยุโทรคมนาคม เป็น กระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และวิทยุโทรคมนาคม เป็น
ทรัพยากรสื่อสารสาธารณะ ทรัพยากรสื่อสารของชาติเพื่อประโยชน์สาธารณะ
ให้มีองค์กรของรัฐที่เป็นอิสระทำหน้าที่จัดสรร ให้มีองค์กรของรัฐที่เป็นอิสระทำหน้าที่จัด
คลื่นความถี่ตามวรรคหนึ่ง และกำกับดูแลการประกอบ สรรคลื่นความถี่ตามวรรคหนึ่ง และกำกับดูแลการ
กิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทร ประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และ
คมนาคม ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ กิจการโทรคมนาคม ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
การดำเนินการตามวรรคสองต้องคำนึงถึง การดำเนินการตามวรรคสองต้องคำนึงถึง
ประโยชน์สูงสุดของประชาชนทั้งในระดับชาติและระดับ ประโยชน์สูงสุดของประชาชนในระดับชาติและระดับ
ท้องถิ่น และการแข่งขันโดยเสรีอย่างเป็นธรรม ท้องถิ่น ทั้งในด้านการศึกษา วัฒนธรรม ความมั่นคง
ของรัฐ และประโยชน์สาธารณะอื่น รวมทั้งการแข่งขัน
โดยเสรีอย่างเป็นธรรม
มาตรา ๔๐ พนักงานหรือลูกจ้างของเอกชน มาตรา ๔๑ พนักงานหรือลูกจ้างของเอกชน
ที่ประกอบกิจการหนังสือพิมพ์ วิทยุกระจายเสียง หรือ ที่ประกอบกิจการหนังสือพิมพ์ วิทยุกระจายเสียง หรือ
วิทยุโทรทัศน์ ย่อมมีเสรีภาพในการเสนอข่าวสารและ วิทยุโทรทัศน์ ย่อมมีเสรีภาพในการเสนอข่าวและแสดง
แสดงความคิดเห็นภายใต้ข้อจำกัดตามรัฐธรรมนูญ ความคิดเห็นภายใต้ข้อจำกัดตามรัฐธรรมนูญ โดยไม่
โดยไม่ตกอยู่ภายใต้อาณัติของหน่วยราชการ หน่วย ตกอยู่ภายใต้อาณัติของหน่วยราชการ หน่วยงานของ
งานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือเจ้าของกิจการนั้น แต่ต้อง รัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือเจ้าของกิจการนั้น แต่ต้องไม่ขัดต่อ
ไม่ขัดต่อจรรยาบรรณแห่งการประกอบวิชาชีพภายใต้ จรรยาบรรณแห่งการประกอบวิชาชีพ
การควบคุมขององค์การอิสระตามที่กฎหมายบัญญัติ ข้าราชการ พนักงาน หรือลูกจ้างของหน่วย
ข้าราชการ พนักงาน หรือลูกจ้างของหน่วย ราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจ ในกิจการ
ราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจในกิจการ วิทยุกระจายเสียงหรือวิทยุโทรทัศน์ ย่อมมีเสรีภาพเช่น
วิทยุกระจายเสียงหรือวิทยุโทรทัศน์ ย่อมมีเสรีภาพเช่น เดียวกับพนักงานหรือลูกจ้างของเอกชนตามวรรคหนึ่ง
เดียวกับพนักงานหรือลูกจ้างของเอกชนตามวรรคหนึ่ง
มาตรา ๔๑ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในทางวิชา มาตรา ๔๒ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในทางวิชาการ
การ อันรวมถึงการศึกษาอบรม การวิจัย การเผยแพร่ การศึกษาอบรม การเรียนการสอน การวิจัย
งานวิจัย และการเรียนการสอนตามหลักวิชาการ ทั้งนี้ และการเผยแพร่งานวิจัยตามหลักวิชาการ ย่อมได้รับ
โดยไม่ขัดต่อหน้าที่ของบุคคล และกฎหมายว่าด้วยการ ความคุ้มครอง ทั้งนี้ เท่าที่ไม่ขัดต่อหน้าที่ของพลเมือง
จัดตั้งสถานศึกษา หรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
รัฐต้องให้การสนับสนุนการค้นคว้าวิจัยใน
ศิลปะและวิทยาการต่าง ๆ เพื่อประโยชน์ในการพัฒนา
ประเทศ ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
มาตรา ๔๐ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันในการ มาตรา ๔๒ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันใน มาตรา ๔๓ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันใน
รับการศึกษาขั้นมูลฐานตามกฎหมายว่าด้วยการศึกษาภาคบังคับ การรับการศึกษาขั้นพื้นฐานที่รัฐจะต้องจัดให้อย่างทั่วถึง การรับการศึกษาขั้นพื้นฐานไม่น้อยกว่าสิบสองปีที่รัฐจะ
บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการศึกษาอบรม เมื่อ และมีคุณภาพไม่น้อยกว่าสิบสองปี ต้องจัดให้อย่างทั่วถึงและมีคุณภาพโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย
ไม่ขัดต่อหน้าที่ของพลเมืองตามรัฐธรรมนูญ และไม่ขัด บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการศึกษาอบรม เมื่อ การจัดการศึกษาอบรมของรัฐต้องคำนึงถึง
ต่อกฎหมายว่าด้วยการศึกษาภาคบังคับ และกฎหมายว่า ไม่ขัดต่อหน้าที่ของบุคคลตามรัฐธรรมนูญ การมีส่วนร่วมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและเอก
ด้วยการจัดตั้งสถานศึกษา การจัดการศึกษาอบรมทุกระดับต้องคำนึงถึง ชน ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
เสรีภาพในวิชาการย่อมได้รับความคุ้มครอง การมีส่วนร่วมขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่นและ การจัดการศึกษาอบรมขององค์กรวิชาชีพ
ทั้งนี้ ต้องไม่ขัดต่อหน้าที่ของพลเมือง เอกชน ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ และเอกชนภายใต้การกำกับดูแลของรัฐ ย่อมได้รับ
ความคุ้มครอง ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ
มาตรา ๔๒ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการชุมนุม มาตรา ๔๓ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ มาตรา ๔๔ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ
โดยสงบ และปราศจากอาวุธ ชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ ชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ
การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่ง จะกระทำ
เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง มิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง
เฉพาะในกรณีการชุมนุมสาธารณะ และเพื่อคุ้มครอง กฎหมายเฉพาะในกรณีการชุมนุมสาธารณะ และเพื่อ กฎหมายเฉพาะในกรณีการชุมนุมสาธารณะ และเพื่อ
ความสะดวกของประชาชนที่จะใช้ที่สาธารณะ หรือเพื่อ คุ้มครองความสะดวกของประชาชนที่จะใช้ที่สาธารณะ คุ้มครองความสะดวกของประชาชนที่จะใช้ที่สาธารณะ
รักษาความสงบเรียบร้อยในระหว่างเวลาที่ประเทศอยู่ใน หรือเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยในระหว่างเวลาที่ หรือเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยในระหว่างเวลาที่
ภาวะการรบ หรือการสงคราม หรือในระหว่างเวลาที่มี ประเทศอยู่ในภาวะสงคราม หรือในระหว่างเวลาที่มี ประเทศอยู่ในภาวะการสงคราม หรือในระหว่างเวลา
ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินหรือประกาศใช้กฎอัยการศึก ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินหรือประกาศใช้กฎอัยการศึก ที่มีประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินหรือประกาศใช้กฎ
อัยการศึก
มาตรา ๔๓ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม มาตรา ๔๔ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม มาตรา ๔๕ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม
กันเป็นสมาคม สหภาพ สหพันธ์ สหกรณ์ หรือหมู่คณะอื่น กันเป็นสมาคม สหภาพ สหพันธ์ สหกรณ์ องค์การ กันเป็นสมาคม สหภาพ สหพันธ์ สหกรณ์ กลุ่มเกษตร
การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้ เอกชน หรือหมู่คณะอื่น กร องค์การเอกชน หรือหมู่คณะอื่น
เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่ง จะกระทำมิ การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่ง จะกระทำมิ
เฉพาะ เพื่อคุ้มครอง ประโยชน์ส่วนรวมของประชาชน ได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง ได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่ง
หรือเพื่อ รักษาความสงบเรียบร้อย หรือศีลธรรมอันดีของ กฎหมายเฉพาะเพื่อคุ้มครองประโยชน์ส่วนรวมของ กฎหมายเฉพาะเพื่อคุ้มครองประโยชน์ส่วนรวมของ
ประชาชน หรือเพื่อป้องกันมิให้มีการผูกขาดตัดตอนใน ประชาชน เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรม ประชาชน เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรม
ทางเศรษฐกิจ อันดีของประชาชน หรือเพื่อป้องกันมิให้มีการผูกขาด อันดีของประชาชน หรือเพื่อป้องกันมิให้มีการผูกขาด
ตัดตอนในทางเศรษฐกิจ ตัดตอนในทางเศรษฐกิจ
มาตรา ๔๕ บุคคลซึ่งรวมกันเป็นชุมชนท้อง มาตรา ๔๖ บุคคลซึ่งรวมกันเป็นชุมชนท้อง
ถิ่นย่อมมีสิทธิอนุรักษ์หรือฟื้นฟูจารีตประเพณี ภูมิ ถิ่นดั้งเดิมย่อมมีสิทธิอนุรักษ์หรือฟื้นฟูจารีตประเพณี
ปัญญา ศิลปะหรือวัฒนธรรมอันดีแห่งท้องถิ่น และมี ภูมิปัญญาท้องถิ่น ศิลปะหรือวัฒนธรรมอันดีของท้อง
ส่วนร่วมในการจัดการ การบำรุงรักษา และการใช้ ถิ่นและของชาติ และมีส่วนร่วมในการจัดการ การบำรุง
ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่าง รักษา และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและ
สมดุลและยั่งยืน ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ สิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลและยั่งยืน ทั้งนี้ ตามที่
กฎหมายบัญญัติ
มาตรา ๔๔ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม มาตรา ๔๖ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการรวม มาตรา ๔๗ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการ
กันเป็นพรรคการเมือง เพื่อดำเนินกิจการในทางการเมือง กันจัดตั้งเป็นพรรคการเมือง เพื่อสร้างเจตนารมณ์ทาง รวมกันจัดตั้งเป็นพรรคการเมือง เพื่อสร้างเจตนารมณ์
ตามวิธีทางการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระ การเมืองของประชาชนและเพื่อดำเนินกิจการในทาง ทางการเมืองของประชาชนและเพื่อดำเนินกิจการใน
มหากษัตริย์ทรงเป็น ประมุข ที่บัญญัติได้ในรัฐ การเมืองให้เป็นไปตามเจตนารมณ์นั้นตามวิถีทางการ ทางการเมืองให้เป็นไปตามเจตนารมณ์นั้น ตามวิถีทาง
ธรรมนูญนี้ ปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรง การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์
การรวมกัน การจัดตั้ง การดำเนินกิจการและ เป็นประมุขที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนี้ ทรงเป็นประมุขตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนี้
การเลิกพรรคการเมืองย่อมเป็นไปตามบทบัญญัติแห่ง การจัดองค์กรภายใน การดำเนินกิจการ และ การจัดองค์กรภายใน การดำเนินกิจการ และ
กฎหมายว่าด้วยพรรคการเมือง ข้อบังคับของพรรคการเมือง ต้องสอดคล้องกับหลัก ข้อบังคับของพรรคการเมือง ต้องสอดคล้องกับหลักการ
พรรคการเมืองต้อง จัดทำบัญชีแสดงทรัพย์สิน การพื้นฐานของการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี พื้นฐานของการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระ
และหนี้สิน และต้องแสดงโดยเปิดเผยซึ่งที่มาของรายได้ พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
และการใช้จ่าย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ การจดแจ้งการจัดตั้งพรรคการเมืองใน สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรซึ่งเป็นสมาชิกของ
ทะเบียนพรรคการเมือง การดำเนินกิจการของพรรค พรรคการเมือง กรรมการบริหารของพรรคการเมือง
การเมือง การสนับสนุนทางการเงินหรือประโยชน์อย่าง หรือสมาชิกพรรคการเมืองตามจำนวนที่กำหนดใน
อื่นแก่พรรคการเมืองโดยรัฐ การจำกัดวงเงินค่าใช้จ่าย กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง ซึ่ง
ของพรรคการเมืองในการเลือกตั้ง การควบคุมการรับ เห็นว่ามติหรือข้อบังคับในเรื่องใดของพรรคการเมืองที่
บริจาคของพรรคการเมือง การตรวจสอบสถานะทาง ตนเป็นสมาชิกอยู่นั้นจะขัดต่อสถานะและการปฏิบัติ
การเงินของพรรคการเมือง การตรวจสอบและการ หน้าที่ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามรัฐธรรมนูญนี้
เปิดเผยที่มาของรายได้และการใช้จ่ายของพรรคการ หรือขัดหรือแย้งกับหลักการพื้นฐานแห่งการปกครองใน
เมือง และการเลิกพรรคการเมือง ให้เป็นไปตาม ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็น
กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง ประมุข มีสิทธิร้องขอให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัย
ในกรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่ามติหรือ
ข้อบังคับดังกล่าวขัดหรือแย้งกับหลักการพื้นฐานแห่ง
การปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหา
กษัตริย์ทรงเป็นประมุข ให้มติหรือข้อบังคับนั้นเป็นอันยกเลิกไป
มาตรา ๔๗ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรซึ่ง มาตรา ๔๗ เดิม (ตัดออก)
เป็นสมาชิกของพรรคการเมือง กรรมการบริหารของ
พรรคการเมือง หรือสมาชิกพรรคการเมืองตามจำนวน
ที่กำหนดในกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรค
การเมือง ซึ่งเห็นว่ามติหรือข้อบังคับในเรื่องใดของ
พรรคการเมืองที่ตนเป็นสมาชิกอยู่นั้นจะขัดต่อสถานะ
และการปฏิบัติหน้าที่ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตาม
รัฐธรรมนูญนี้ หรือขัด หรือแย้งกับหลักการพื้นฐานแห่ง
การปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหา
กษัตริย์ทรงเป็นประมุข มีสิทธิร้องขอให้ศาลรัฐธรรมนูญ
พิจารณาวินิจฉัย
ในกรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่ามติหรือ
ข้อบังคับดังกล่าวขัดหรือแย้งกับหลักการพื้นฐานแห่ง
การปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหา
กษัตริย์ทรงเป็นประมุข ให้มติหรือข้อบังคับนั้นเป็นอันยกเลิกไป
มาตรา ๔๘ ในทุกรอบปีปฏิทิน พรรคการ มาตรา ๔๘ เดิม (ตัดออก)
เมืองต้องจัดทำรายงานการดำเนินกิจการ บัญชีแสดง
ทรัพย์สินและหนี้สิน และต้องแสดงโดยเปิดเผยซึ่งที่มา
ของรายได้และการใช้จ่ายประจำปีของพรรคการเมือง
รายงานของพรรคการเมืองตามวรรคหนึ่ง ซึ่ง
หัวหน้าพรรคและเลขาธิการพรรคของพรรคการเมือง
นั้นได้ลงนามรับรองความถูกต้อง บัญชีแสดงทรัพย์สิน
และหนี้สิน บัญชีแสดงรายรับรายจ่ายของพรรคการ
เมืองซึ่งผู้สอบบัญชีรับอนุญาตได้ลงนามรับรองความ
ถูกต้อง ให้ส่งไปยังคณะกรรมการการเลือกตั้งภายใน
วันที่ ๓๑ มีนาคมของปีถัดไป และเมื่อคณะกรรมการ
การเลือกตั้งได้ตรวจสอบแล้ว ให้ประกาศให้สาธารณชนทราบ
หลักเกณฑ์และวิธีการในการจัดทำรายงาน
การดำเนินกิจการ บัญชีแสดงทรัพย์สินและหนี้สิน และ
บัญชีแสดงรายรับและรายจ่ายของพรรคการเมืองตาม
วรรคหนึ่ง ให้เป็นไปตามกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ
ว่าด้วยพรรคการเมือง
(ต่อ)