สถานการณ์พลังงานของประเทศไทยปี ๒๕๕๔

1.1.1 พลังงานเชิงพาณิชย์ น้ำมันดิบ ปี 2554 ผลิตรวมทั้งสิ้น 6,859 พันตัน หรือเฉลี่ย 137,426 บาร์เรลต่อวัน ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 10.2 เป็นสัดส่วน ร้อยละ 13.7 ของพลังงานเชิงพาณิชย์ที่ผลิตได้ทั้งหมดจากแหล่งภายในประเทศ ก๊าซธรรมชาติ ก๊าซธรรมชาตินับเป็นแหล่งพลังงานในประเทศที่สำคัญ ในปี 2554 ผลิตได้รวมทั้งสิ้น 31,310 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ หรือเฉลี่ย 3,491 ล้านลูกบาศก์ฟุตต่อวัน ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 0.3 เป็นสัดส่วนร้อยละ 62.4 ของพลังงานเชิงพาณิชย์ที่ผลิตได้ทั้งหมดจากแหล่งภายในประเทศ คอนเดนเสทปี 2554 ผลิตได้รวมทั้งสิ้น 4,183 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ หรือเฉลี่ย 92,088 บาร์เรลต่อวัน ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 4.2 โดยเป็นสัดส่วนร้อยละ 8.3 ของพลังงานเชิงพาณิชย์ที่ผลิตได้ทั้งหมดจากแหล่งภายในประเทศ ลิกไนต์ ลิกไนต์เป็นพลังงานที่สำคัญอีกแหล่งหนึ่งของประเทศไทยซึ่งนอกจากใช้ในการผลิตกระแสไฟฟ้าแล้วยังใช้เป็นเชื้อเพลิงในโรงงานอุตสาหกรรมอีกด้วย ในปี 2554 ผลิตได้รวมทั้งสิ้น 5,992 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ หรือเฉลี่ย 58,430 ตันต่อวัน เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 20.7 เป็นสัดส่วนร้อยละ 11.7 ของพลังงานเชิงพาณิชย์ที่ผลิตได้ทั้งหมดจากแหล่งภายในประเทศ พลังน้ำ พลังงานความร้อนใต้พิภพ พลังงานแสงอาทิตย์ และพลังงานลม พลังน้ำได้ถูกพัฒนานำมาใช้ในการผลิตกระแสไฟฟ้าตั้งแต่ปี 2507 และในปี 2554 มีการผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังน้ำ รวมทั้งสิ้น 1,809 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 47.4 และเป็นสัดส่วนร้อยละ 3.6 ของพลังงานเชิงพาณิชย์ที่ผลิตได้ทั้งหมดจากแหล่งภายในประเทศ นอกจากนี้ยังมีการใช้พลังงานอื่น ๆ เพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าอีกเล็กน้อย ได้แก่ พลังงานความร้อนใต้พิภพ พลังงานแสงอาทิตย์ และพลังงานลม พลังงานไฟฟ้าที่ผลิตได้จากพลังงานดังกล่าว ในปี 2554 ผลิตได้รวมทั้งสิ้นเทียบเท่าน้ำมันดิบ 8 พันตัน

1.1.2 พลังงานหมุนเวียน ปี 2554 ได้มีการผลิตพลังงานหมุนเวียนรวมทั้งสิ้น 6,623 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปี 2553 ร้อยละ 16.9 ทั้งนี้การผลิตกากอ้อยเป็นสัดส่วนร้อยละ 66.6 ของพลังงานหมุนเวียนที่ผลิตได้ทั้งหมด ส่วนที่เหลือเป็นการผลิต วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร ก๊าซชีวภาพ แกลบ ฟืน และอื่น ๆ คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 17.0 8.8 5.4 2.1 และ 0.1 ตามลำดับ

1.1.3 พลังงานหมุนเวียนดั้งเดิม ปี 2554 ได้มีการผลิตพลังงานหมุนเวียนดั้งเดิมรวมทั้งสิ้น 14,045 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปี 2553 ร้อยละ 9.2 ทั้งนี้การผลิตฟืนเป็นสัดส่วนร้อยละ 83.0 ของพลังงานหมุนเวียนดั้งเดิมที่ผลิตได้ทั้งหมด ส่วนที่เหลือเป็นการผลิตแกลบ วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรและถ่านไม้ คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 8.9 7.6 และ 0.5 ตามลำดับ

1.1.4 พลังงานอื่น ๆ พลังงานอื่น ๆ ซึ่งได้แก่ แบล็คลิเคอและก๊าซเหลือใช้จากขบวนการผลิตได้ถูกพัฒนานำมาใช้กับการผลิตกระแสไฟฟ้า ตั้งแต่ปี 2538 และในปี 2554 มีการใช้แบล็คลิเคอและก๊าซเหลือใช้จากขบวนการผลิตในการผลิตกระแสไฟฟ้ารวมทั้งสิ้น 212 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ

1.2.แหล่งต่างประเทศ ปี 2554 มีการนำเข้าพลังงานรวมทั้งสิ้น 64,473 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 0.1 คิดเป็น มูลค่านำเข้า รวมทั้งสิ้น 1,236,303 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 29.2 โดยเป็นการนำเข้าพลังงานเชิงพาณิชย์เกือบทั้งหมด ดังมีรายละเอียดดังนี้

1.2.1 พลังงานเชิงพาณิชย์ น้ำมันดิบปี 2554 มีการนำเข้าน้ำมันดิบรวมทั้งสิ้น 39,637 พันตัน ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 2.7 เป็นสัดส่วนร้อยละ 61.6 ของ การนำเข้าพลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด คิดเป็นมูลค่านำเข้าทั้งสิ้น 976,789 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 29.6

ก๊าซธรรมชาติปี 2554 มีการนำเข้าก๊าซธรรมชาติรวมทั้งสิ้น 9,744 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ และเป็นสัดส่วนร้อยละ 15.1 ของ การนำเข้าพลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 14.4 คิดเป็นมูลค่านำเข้าทั้งสิ้น 93,923 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจาก ปีก่อนร้อยละ 10.7 นอกจากนี้ยังมีการนำเข้าก๊าซธรรมชาติเหลว ปริมาณ 863 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ คิดเป็นมูลค่า 15,993 ล้านบาทคอนเดนเสทปี 2554 มีการนำเข้าคอนเดนเสทรวมทั้งสิ้น 1,630 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เป็นสัดส่วนร้อยละ 2.5 ของการนำเข้าพลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด คิดเป็นมูลค่านำเข้ารวมทั้งสิ้น 43,659 ล้านบาท โดยเป็นการนำเข้าเพื่อใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมปิโตรเลียมเคมีและสารละลายน้ำมันสำเร็จรูป ปี 2554 มีการนำเข้าน้ำมันสำเร็จรูป(รวมการนำเข้าเบนซินพื้นฐาน โปรเทน และบิวเทน) รวมทั้งสิ้น 2,071 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เป็นสัดส่วนร้อยละ 0.2 ของการนำเข้าพลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด คิดเป็นมูลค่านำเข้ารวมทั้งสิ้น 49,668 ล้านบาท ถ่านหิน ปี 2554 มีการนำเข้าถ่านหินรวมทั้งสิ้น 10,402 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 2.5 โดยคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 16.2 ของการนำเข้าพลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด คิดเป็นมูลค่าทั้งสิ้น 42,126 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 7.2 ไฟฟ้าปี 2554 มีการนำเข้าไฟฟ้ารวมทั้งสิ้น 910 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 46.5 เป็นสัดส่วนร้อยละ 1.4 ของการนำเข้าพลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด คิดเป็นมูลค่าทั้งสิ้น 13,766 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีก่อนเกือบ 2 เท่า

1.2.2 พลังงานหมุนเวียนดั้งเดิม ปี 2554 มีการนำเข้าพลังงานหมุนเวียนคือ ถ่านไม้และฟืนเพียงเล็กน้อยรวมทั้งสิ้น 79 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 29.5 คิดเป็นมูลค่าทั้งสิ้น 379 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีก่อนถึงร้อยละ 41.4

1.3.การส่งออก ปี 2554 มีการส่งออกพลังงานรวมทั้งสิ้น 11,195 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 7.5 ทั้งนี้เป็น การส่งออกพลังงานเชิงพาณิชย์เกือบทั้งหมด โดยมีการส่งออกน้ำมันสำเร็จรูป รวมทั้งสิ้น 9,142 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 11.5 และคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 82.5 ของการส่งออกพลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด ส่วนที่เหลือเป็น การส่งออกน้ำมันดิบเป็นสัดส่วนร้อยละ 14.8 ก๊าซโซลีนธรรมชาติเป็นสัดส่วนร้อยละ 1.4 ไฟฟ้าเป็นสัดส่วนร้อยละ 1.3 ถ่านหินเป็นสัดส่วนร้อยละ 0.04 และพลังงานหมุนเวียนดั้งเดิมมีการส่งออกถ่านรวมทั้งสิ้น 13 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ส่วนฟืนมีการส่งออกเพียงเล็กน้อย สำหรับมูลค่าการส่งออกพลังงานรวมทั้งสิ้น 281,211 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 21.0 2.

ใช้พลังงาน

การใช้พลังงานในปี 2554 มีปริมาณรวมทั้งสิ้น 70,562 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปี 2553 ร้อยละ 0.4 ประกอบด้วย การใช้พลังงานเชิงพาณิชย์เป็นสัดส่วนร้อยละ 81.4 การใช้พลังงานหมุนเวียนเป็นสัดส่วนร้อยละ 6.4 และที่เหลืออีกร้อยละ 2.2 เป็นการใช้พลังงานหมุนเวียนดั้งเดิม คิดเป็นมูลค่าการใช้พลังงานทั้งสิ้น 1,677,964 ล้านบาท ดังมีรายละเอียดดังนี้

2.1 จำแนกตามประเภทพลังงาน 2.1.1.พลังงานเชิงพาณิชย์ น้ำมันสำเร็จรูปการใช้น้ำมันสำเร็จรูปยังคงเป็นสัดส่วนที่สูงของการใช้พลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด ในปี 2554 มีการใช้รวมทั้งสิ้น 33,067 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 3.0 เป็นสัดส่วนร้อยละ 57.6 ของการใช้พลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด ทั้งนี้เป็นการใช้ในสาขาการขนส่งมากที่สุด คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 70.8 รองลงมาเป็นการใช้ในสาขาการเกษตร สาขาอุตสาหกรรมการผลิต สาขาบ้านอยู่อาศัย สาขาธุรกิจการค้า และสาขาการก่อสร้างและเหมืองแร่ เป็นสัดส่วนร้อยละ 11.1 8.3 6.1 3.3 และ 0.4 ตามลำดับสำหรับสัดส่วนน้ำมันสำเร็จรูปที่ใช้ประกอบด้วยน้ำมันดีเซล (รวมดีเซลหมุนเร็วบี 5) ร้อยละ 50.0 น้ำมันเบนซิน (รวมแก๊สโซฮอล์) ร้อยละ 16.5 ก๊าซปิโตรเลียมเหลวร้อยละ 15.1 น้ำมันเครื่องบินร้อยละ 12.6 น้ำมันเตาร้อยละ 5.8 และน้ำมันก๊าด ร้อยละ 0.03 ก๊าซธรรมชาติ ปี 2554 มีการใช้ก๊าซธรรมชาติรวมทั้งสิ้น 4,485 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ หรือ 508 ล้านลูกบาศก์ฟุตต่อวัน เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 19.0 โดยเป็นสัดส่วนร้อยละ 7.8 ของการใช้พลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมด ทั้งนี้เป็นการใช้ในสาขาอุตสาหกรรมการผลิตมากที่สุดเป็นสัดส่วนร้อยละ 54.6 ที่เหลืออีกร้อยละ 45.4 เป็นการใช้ในสาขาการขนส่งและสาขาธุรกิจการค้าถ่านหิน ปี 2554 มีการใช้ถ่านหินรวมทั้งสิ้น 7,201 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 12.6 เป็นสัดส่วนร้อยละ 12.5 ของการใช้พลังงานเชิงพาณิชย์ทั้งหมดทั้งนี้เป็นการใช้ในสาขาอุตสาหกรรมการผลิตทั้งหมดไฟฟ้าปี 2554 มีการใช้ไฟฟ้ารวมทั้งสิ้น 12,671 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 4.2 โดยเป็นสัดส่วนร้อยละ 22.1 ของการใช้พลังงานเชิงพาณิชย์ ทั้งนี้เป็นการใช้ในสาขาอุตสาหกรรมมากที่สุดคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 41.8 รองลงมาเป็นการใช้ในสาขาธุรกิจการค้า สาขาบ้านอยู่อาศัย และสาขาอื่น ๆ อีกเป็นสัดส่วนร้อยละ 34.9 22.1 และ 1.2 ตามลำดับ

2.1.2.พลังงานหมุนเวียน ปี 2554 มีการใช้รวมทั้งสิ้น 4,556 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 21.1 เป็นสัดส่วนร้อยละ 6.4 ของการใช้พลังงานทั้งหมด ทั้งนี้เป็นการใช้ในสาขาอุตสาหกรรมการผลิตมากที่สุดคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 99.9 และที่เหลืออีกร้อยละ 0.1 เป็นการใช้ในสาขาธุรกิจการค้า

2.1.3.พลังงานหมุนเวียนดั้งเดิม ปี 2554 มีการใช้รวมทั้งสิ้น 8,582 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 6.3 เป็นสัดส่วนร้อยละ 12.2 ของการใช้พลังงานทั้งหมด ทั้งนี้เป็นการใช้ในสาขาบ้านอยู่อาศัยมากที่สุดคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 72.4 และที่เหลืออีกร้อยละ 27.6 เป็นการใช้ในสาขาอุตสาหกรรมการผลิต

2.2.จำแนกตามสาขาเศรษฐกิจ สาขาเกษตรกรรม ปี 2554 มีการใช้พลังงานรวมทั้งสิ้น 3,686 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 5.3 เป็นสัดส่วนร้อยละ 5.2 ของการใช้พลังงานรวมพลังงานที่ใช้ประกอบด้วย น้ำมันสำเร็จรูปร้อยละ 99.3 ของพลังงานที่ใช้ในสาขานี้และที่เหลือเป็นการใช้ไฟฟ้า สาขาเหมืองแร่ ปี 2554 มีการใช้พลังงานรวมทั้งสิ้น 130 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 5.7 เป็นสัดส่วนร้อยละ 0.2 ของการใช้พลังงานรวม พลังงานที่ใช้ประกอบด้วยไฟฟ้าร้อยละ 84.6 ที่เหลือเป็นการใช้น้ำมันสำเร็จรูปร้อยละ 15.4 ของการใช้พลังงานรวมในสาขานี้ สาขาอุตสาหกรรมการผลิตปี 2554 มีการใช้พลังงานรวมทั้งสิ้น 24,614 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 2.6 เป็นสัดส่วนร้อยละ 34.9 ของการใช้พลังงานรวม พลังงานที่ใช้ประกอบด้วยถ่านหินเป็นสัดส่วนร้อยละ 29.3 ของการใช้พลังงานในสาขานี้ รองลงมาเป็นพลังงานไฟฟ้า พลังงานหมุนเวียน น้ำมันสำเร็จรูป ก๊าซธรรมชาติ และพลังงานหมุนเวียนดั้งเดิมเป็นสัดส่วนร้อยละ 21.5 18.5 11.2 9.9 และ 9.6 ของการใช้พลังงานในสาขานี้ตามลำดับ สาขาก่อสร้างปี 2554 มีการใช้พลังงานรวมทั้งสิ้น 112 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 32.9 โดยเป็นสัดส่วน ร้อยละ 0.2 ของการใช้พลังงานรวม พลังงานที่ใช้ในสาขานี้ คือ น้ำมันสำเร็จรูป สาขาบ้านอยู่อาศัยปี 2554 มีการใช้พลังงานรวมทั้งสิ้น 11,040 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 0.7 เป็นสัดส่วน ร้อยละ 15.6 ของการใช้พลังงานรวมพลังงานที่ใช้ประกอบด้วย พลังงานหมุนเวียนดั้งเดิมเป็นสัดส่วนร้อยละ 56.3 ของการใช้พลังงานในสาขานี้ ที่เหลือเป็นไฟฟ้าและน้ำมันสำเร็จรูปร้อยละ 25.4 และ 18.3 ของการใช้พลังงานในสาขานี้ตามลำดับ สาขาธุรกิจการค้า (รวมถึงการบริการภาครัฐ และองค์กรไม่แสวงหากำไร)ปี 2554 มีการใช้พลังงานรวมทั้งสิ้น 5,511 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ ลดลงจากปีก่อนร้อยละ 1.9 เป็นสัดส่วนร้อยละ 7.8 ของการใช้พลังงานรวมพลังงานที่ใช้ประกอบด้วย ไฟฟ้าและน้ำมันสำเร็จรูป(ก๊าซธรรมชาติอีกเล็กน้อย)คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 80.4 และ 19.6 ตามลำดับ สาขาคมนาคมและขนส่งปี 2554 มีการใช้พลังงานรวมทั้งสิ้น 25,469 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 3.6 เป็นสัดส่วน ร้อยละ 36.1 ของการใช้พลังงานรวมพลังงานที่ใช้ในสาขาคมนาคมขนส่งเกือบทั้งหมดเป็นน้ำมันสำเร็จรูป ประกอบด้วยน้ำมันดีเซล (รวมดีเซลหมุนเร็วบี 5)ร้อยละ46.2 น้ำมันเบนซิน(รวมแก๊สโซฮอล์)ร้อยละ 21.2 น้ำมันเครื่องบินร้อยละ 16.3 ปิโตรเลียมเหลวร้อยละ 4.2 และน้ำมันเตาร้อยละ 4.1 ของการใช้พลังงานรวมในสาขานี้ นอกจากนี้ยังมีการใช้ก๊าซธรรมชาติในรถโดยสารประจำทางปรับอากาศในเขตกรุงเทพฯ ร้อยละ 8.0 และการใช้ไฟฟ้าในการเดินรถไฟฟ้าอีกร้อยละ 0.02 3.เชื้อเพลิงชีวภาพ ในปี 2554 มีการผลิตเชื้อเพลิงชีวภาพ ซึ่งได้แก่ เอทานอล ถูกนำมาผสมกับน้ำมันเบนซิน (น้ำมันแก๊สโซฮอล์อี10 ออกเทน91 และ95 น้ำมันแก๊สโซฮอล์อี 20 ออกเทน 91และ 95 และแก๊สโซฮอล์อี 85) และไบโอดีเซล ถูกนำมาผสมกับน้ำมันดีเซล(ดีเซลหมุนเร็วบี2 และดีเซลหมุนเร็วบี5) รวมทั้งสิ้น 919 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 10.2 มีการส่งออกเอทานอลรวมทั้งสิ้น 104 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ คิดเป็นมูลค่าการส่งออก 3,368 ล้านบาท