จีนกำลังจะก้าวสู่การเป็นตลาดผู้สูงวัยที่ใหญ่ที่สุดในโลก สำนักงานสถิติแห่งชาติของจีนระบุว่าในปี 2561 จีนมีประชากรที่อายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไปมากถึง 249.5 ล้านคน คิดเป็น 17.9% ของจำนวนประชากรทั้งหมด และคาดว่าภายในปี 2593 สัดส่วนผู้สูงวัยในจีนจะเพิ่มเป็นกว่า 1 ใน 3 ของประชากรจีนหรือราว 485 ล้านคน ผู้สูงวัยในจีนจึงเป็นกลุ่มผู้บริโภคที่มีบทบาทมากในตลาดจีน นอกจากนี้ รายงานการพัฒนาอุตสาหกรรมการดูแลผู้สูงวัยของจีนยังประเมินว่า การจับจ่ายรวมของกลุ่มผู้สูงวัยในจีนจะเพิ่มจาก 4 ล้านล้านหยวนในปี 2557 เป็น 106 ล้านล้านหยวนในปี 2593 ประกอบกับการที่สังคมจีนให้ความสำคัญกับความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษ ทำให้ลูกหลานชาวจีนมักดูแลผู้ใหญ่ในบ้านเป็นอย่างดี จึงเป็นโอกาสอย่างมากสำหรับผู้ประกอบการไทยในการรุกตลาดผลิตภัณฑ์สำหรับผู้สูงวัยในจีน
ผู้ประกอบการที่ต้องการเจาะตลาดสินค้าผู้สูงวัยต้องเข้าใจความต้องการที่เปลี่ยนไปของคนกลุ่มนี้ ซึ่งส่วนหนึ่งมาจากการเปลี่ยนแปลงทั้งด้านร่างกายและจิตใจ อันส่งผลต่อคุณลักษณะของสินค้าที่ต่างจากผู้บริโภคกลุ่มอื่น อาทิ อาหารที่เคี้ยวกลืนง่ายเนื่องจากฟันไม่แข็งแรง รายละเอียดบนบรรจุภัณฑ์ที่มองเห็นได้ง่าย และบรรจุภัณฑ์ที่เปิด-ปิดได้สะดวก และหยิบจับได้โดยไม่ลื่นมือ นอกจากนี้ ผู้ประกอบการยังควรศึกษาพฤติกรรมหรือกิจกรรมที่ผู้สูงวัยในจีนชื่นชอบ เพื่อให้สามารถรุกตลาดได้อย่างมีประสิทธิภาพขึ้น อาทิ
- รักการออกกำลังกาย จากการสำรวจพบว่าผู้สูงวัยชาวจีนราว 59% ออกกำลังกายเป็นประจำ ซึ่งนอกจากออกกำลังกายในบ้านแล้ว ผู้สูงวัยในจีนยังนิยมนัดกันไปออกกำลังกายนอกบ้านพร้อมกันเป็นกลุ่มตามสวนสาธารณะและลานหน้าห้างสรรพสินค้า โดยวิธีออกกำลังกายซึ่งเป็นที่นิยม อาทิ รำไทเก๊ก และการเต้น Square Dance ทั้งนี้ การออกกำลังกายด้วยการเต้น Square Dance ของผู้สูงวัยในจีนมีลักษณะเป็นการเต้นเป็นกลุ่มประกอบเพลง ที่สำคัญผู้เต้นมักจะสวมใส่ชุดเหมือนกันเป็นทีมหรือใช้อุปกรณ์เหมือนๆ กัน ประกอบการเต้น การเต้น Square Dance ได้รับความนิยมอย่างมากจากผู้สูงวัยในจีน โดยปัจจุบันจีนมีผู้สูงวัย (อายุมากกว่า 60 ปี) ถึง 50 ล้านคนที่ออกกำลังกายโดยการเต้น Square Dance จึงเป็นโอกาสสำหรับอุปกรณ์กีฬาหรือเครื่องใช้ในการออกกำลังกาย อาทิ รองเท้ากีฬา อุปกรณ์ที่เกี่ยวเนื่องกับการเต้น Square Dance เช่น เสื้อผ้าที่เหมาะกับการออกกำลังกายของกลุ่มผู้สูงวัย อุปกรณ์ประกอบการเต้น เช่น พัด เสื้อผ้า ไปจนถึงเครื่องเสียง ทั้งนี้ มีการประเมินว่าตลาดของธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการเต้น Square Dance มีมูลค่าสูงถึง 2 พันล้านหยวน
- เลือกและสั่งซื้อสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์ ผู้สูงวัยในจีนคุ้นเคยกับการใช้เทคโนโลยีมากกว่าผู้สูงวัยในหลายประเทศโดยบริษัทที่ให้บริการด้านการซื้อขายสินค้าออนไลน์รายใหญ่หลายรายสำรวจพบว่ามีผู้สูงวัยมาใช้บริการเพิ่มขึ้น เช่น บริษัท Alibabaมีผู้สูงวัยซื้อสินค้าออนไลน์เพิ่มขึ้น 1.6 เท่า ในช่วงปี 2558-2560 และบริษัท Tmall มีลูกค้ากลุ่มอายุ 50 ปี มากถึงเกือบ 30 ล้านคน แม้แต่การจองแพ็กเกจทัวร์ผู้สูงวัยในจีนก็ยังนิยมจองผ่านทางออนไลน์ ซึ่งจากผลสำรวจพบว่า ในปี 2561 กว่า 54% ของนักท่องเที่ยวสูงอายุ จองแพ็กเกจผ่านระบบออนไลน์ และในจำนวนนี้ 51% เลือกจองผ่าน Application ในโทรศัพท์มือถือ ดังนั้น ผู้ประกอบการไทยจึงไม่ควรละเลยการใช้ช่องทางออนไลน์ในการประชาสัมพันธ์สินค้าและบริการ รวมถึงเป็นช่องทางจำหน่ายสินค้าให้กับผู้สูงวัยในจีน โดยเว็บไซต์จำหน่ายสินค้าที่ชาวจีนนิยม อาทิ kaola.com, Tmall.hk, global.vip.com และ JD.hk ส่วนสื่อสังคมออนไลน์ที่นิยม อาทิ Weibo, Sina, BlogCN, Wechat และ QQ
- เลี้ยงสัตว์เลี้ยงคลายเหงา ความนิยมเลี้ยงสัตว์เลี้ยงของผู้สูงวัยชาวจีนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ มีการประเมินว่าในปี 2563 อุตสาหกรรมสัตว์เลี้ยงของจีนจะมีมูลค่ามากกว่า 400,000 ล้านหยวน โดยเจ้าของสัตว์เลี้ยงจะมีค่าใช้จ่ายในการดูแลสัตว์เลี้ยงราว 2,000 หยวนต่อสัตว์เลี้ยงหนึ่งตัว ซึ่งเพิ่มขึ้นเป็นสองเท่าจากปี 2558 ความนิยมเลี้ยงสัตว์เลี้ยงจึงเป็นโอกาสสำหรับธุรกิจเกี่ยวเนื่องกับสัตว์เลี้ยงไม่ว่าจะเป็นอาหารสัตว์เลี้ยงซึ่งปัจจุบันไทยเป็นแหล่งนำเข้าอาหารสัตว์เลี้ยงที่สำคัญอันดับ 2 ของจีน รวมถึงสินค้าอื่นๆ อาทิ เสื้อผ้าสัตว์เลี้ยง เครื่องประดับสัตว์เลี้ยง สายจูง และภาชนะใส่อาหารสัตว์เลี้ยง ซึ่งปัจจุบันผลิตภัณฑ์สัตว์เลี้ยงที่ติดอุปกรณ์อัจฉริยะได้รับความนิยมมากในจีน อาทิ ภาชนะอาหารอัจฉริยะที่สามารถสั่งเติมอาหารได้อัตโนมัติผ่านโทรศัพท์มือถือ ทั้งยังตรวจสอบได้ว่าสัตว์เลี้ยงกินอาหารได้มากแค่ไหน จึงสะดวกสำหรับเจ้าของที่ไม่มีเวลา หรือผู้สูงวัยที่ไม่สะดวกในการเคลื่อนไหว
- ชอบเดินทางท่องเที่ยว จากการสำรวจของ The National Working Commission on Aging พบว่าผู้สูงวัยในจีนนิยมเดินทางท่องเที่ยว โดยราว 20% ของจำนวนชาวจีนทั้งหมดที่ออกเดินทางท่องเที่ยว คือ กลุ่มผู้สูงวัย และยังเป็นกลุ่มที่เดินทางท่องเที่ยวมากถึง 4 ครั้งต่อปี โดยเป็นการท่องเที่ยวที่มีจุดหมายทั้งในประเทศ เช่น กรุงปักกิ่ง กุ้ยหลิน เซียะเหมิน และกุ้ยหยาง และต่างประเทศ เช่น ไทย ญี่ปุ่น และเวียดนาม ทั้งนี้ China Tourism Academy คาดว่าในปี 2567 การใช้จ่ายเพื่อการท่องเที่ยวของผู้สูงวัยในจีนจะเพิ่มขึ้น เป็น 15.19 ล้านล้านบาท ซึ่งสูงมากเมื่อเทียบกับรายได้จากการท่องเที่ยวของไทยที่มีมูลค่า 3 ล้านล้านบาท จึงเป็นโอกาสของไทยที่จะปรับปรุงแหล่งท่องเที่ยวเพื่ออำนวยความสะดวกแก่นักท่องเที่ยวสูงวัยชาวจีน เช่น ใช้การสแกน QR Code ในการเข้าสู่ภาพเคลื่อนไหวหรือเสียงบรรยายรายละเอียดของสถานที่โดยมีภาษาจีนให้เลือกฟัง รวมทั้งต่อยอดการทำตลาดในกลุ่มสินค้าสำหรับการเดินทางที่เหมาะกับกลุ่มผู้สูงวัยโดยเฉพาะ อาทิ กระเป๋าเดินทางน้ำหนักเบาที่มีล้อลาก ผ้าอ้อมผู้ใหญ่ กล้องถ่ายรูปที่มีฟังก์ชั่นการใช้งานง่าย และไม้เท้าพับเก็บได้
แม้การรุกตลาดสินค้าไลฟ์สไตล์ของกลุ่มผู้สูงวัยในจีน ทั้งการออกกำลังกาย การซื้อสินค้าออนไลน์ การเลี้ยงสัตว์เลี้ยง และการเดินทางท่องเที่ยว อาจก่อให้เกิดต้นทุนจากการพัฒนาสินค้าและการปรับช่องทางการสื่อสารให้สอดคล้องกับพฤติกรรมและวัฒนธรรมของผู้สูงวัย แต่ก็นำมาซึ่งโอกาสในการเข้าถึงผู้สูงวัยในจีนที่มีจำนวนมหาศาลและเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในระยะข้างหน้า
Disclaimer : ข้อมูลต่างๆ ที่ปรากฏ เป็นข้อมูลที่ได้จากแหล่งข้อมูลที่หลากหลาย และการเผยแพร่ข้อมูลเป็นไปเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลแก่ผู้ที่สนใจเท่านั้น โดยธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทยจะไม่รับผิดชอบในความเสียหายใดๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากการที่มีบุคคลนำข้อมูลนี้ไปใช้ไม่ว่าโดยทางใด
ที่มา: ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย เดือนสิงหาคม 2562