?กาแฟ? เป็นเครื่องดื่มยอดนิยมและเป็นสินค้าที่มีการซื้อขายมากเป็นอันดับต้น ๆ ของโลก จากจำนวนเมล็ดกาแฟที่จำหน่ายในตลาดโลกปีละหลายล้านกิโลกรัม กาแฟไทยเป็นหนึ่งในสินค้ากาแฟที่มีคุณภาพและได้รับความนิยมในกลุ่มผู้บริโภคต่างชาติ มีกระบวนการผลิตที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม ใส่ใจในความเป็นอยู่ของชุมชนและสุขภาพของผู้บริโภค ?อาข่าจังเกิ้ลคอฟฟี่? เป็นกาแฟที่ปลูกโดยชาวอาข่า พัฒนาเป็นธุรกิจส่งออกไปหลายตลาด เช่น สวีเดน เกาหลีใต้ สโลวาเกีย ซึ่งมีคุณธนพล เฌอมือ กรรมการผู้จัดการ เป็นแกนนำในการรวมกลุ่มผู้ปลูกกาแฟจัดตั้งห้างหุ้นส่วนจำกัด อาข่าจังเกิ้ลคอฟฟี่ เมื่อ 11 ปีก่อน
?อาข่าจังเกิ้ลคอฟฟี่? เกิดจากการรวมกลุ่มของชาวอาข่า กลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านเล็ก ๆ บนดอยช้างมูบ และผาฮี้ อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย กลุ่มชาติพันธุ์นี้เกือบทั้งหมดเป็นเกษตรกรผู้ปลูกกาแฟและผักเมืองหนาว โดยคุณธนพลเล็งเห็นว่า หากเกษตรกรไม่รวมกลุ่มกันก็ไม่สามารถต่อรองราคากับพ่อค้าคนกลางได้ คุณธนพลจึงเป็นแกนนำก่อตั้งห้างหุ้นส่วนจำกัด อาข่าจังเกิ้ลคอฟฟี่ ขึ้นมา เพื่อดำเนินธุรกิจกาแฟครบวงจร โดยรับหน้าที่เป็นกรรมการผู้จัดการ
?ผมเป็นชาวอาข่า ชาวอาข่าทั้งหมดเกิดบนดอยสูง ไม่มีบัตรประชาชน และพูดภาษาไทยไม่ได้ ส่วนใหญ่จึงไม่ได้เรียนหนังสือ มีอาชีพปลูกพืชเชิงเดี่ยวที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ในอดีตพื้นที่นี้เคยปลูกฝิ่น ผมมีโอกาสได้เข้าถึงระบบการศึกษาในโรงเรียนในตัวเมืองเชียงราย จึงตั้งใจเรียนเพื่อกลับไปประกอบอาชีพและช่วยเหลือพี่น้องบนดอย ต่อมามีโครงการหลวงเข้ามาให้ความรู้แก่ชาวเขา ส่งเสริมให้ปลูกพืชผักผลไม้เมืองหนาวทดแทน หนึ่งในนั้นคือ กาแฟ คนส่วนใหญ่ปลูกพืชได้แต่ทำการตลาดไม่เป็น จึงถูกกดราคารับซื้ออย่างมาก? คุณธนพลกล่าว
เกษตรกรจึงมีรายได้จากการขายผลผลิตไม่เพียงพอยังชีพ ทำให้ต้องคิดหาวิธีต่อรองราคากับพ่อค้าคนกลางที่ขึ้นมารับซื้อกาแฟบนดอย เมื่อหารือกับผู้ที่ปลูกกาแฟ จึงได้ข้อสรุปว่า เราต้องมีโรงคั่วกาแฟสำหรับผลิตเมล็ดกาแฟบดเอง เพื่อเพิ่มมูลค่าเมล็ดกาแฟ แก้ไขปัญหาเรื่องต้นทุนค่าขนส่ง ห้างหุ้นส่วนจำกัด อาข่าจังเกิ้ลคอฟฟี่ จึงเกิดขึ้น และทำหน้าที่เป็นแหล่งรับซื้อกาแฟจากชาวเขาในพื้นที่
เพื่อให้รู้จริงเรื่องกาแฟ คุณธนพลได้ไปศึกษาเรื่อง Professional Roasting จากสมาคมกาแฟพิเศษ (Specialty Coffee Association หรือ SCA) ทำให้รู้ว่า การผลิตกาแฟที่มีคุณภาพดีนั้นจะต้องเริ่มจากการควบคุมคุณภาพตลอดห่วงโซ่การผลิต ตั้งแต่การเลือกพันธุ์ การปลูก การเก็บเกี่ยวและแปรรูปกาแฟ นอกจากนี้ยังได้ไปเรียนที่วิทยาลัยการแพทย์พื้นบ้านและการแพทย์ทางเลือก มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย เป็นผู้ประกอบโรคศิลปะ สาขาเวชกรรมไทย และสาขาเภสัชกรรมไทย ทำให้มีความรู้เรื่องสมุนไพรเพิ่มเติม
?ผมได้รับการสนับสนุนจากอุทยานวิทยาศาสตร์ภาคเหนือ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ด้านการวิจัยเพื่อพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมต่อยอดกาแฟให้มีรสชาติดี มีกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์ ตอบสนองความต้องการที่หลากหลายของผู้บริโภค โดยนำเอาสมุนไพรเข้ามาผสมและพัฒนาเป็นกาแฟเพื่อสุขภาพ เช่น กาแฟขมิ้นชัน ช่วยให้ระบบทางเดินอาหารทำงานได้ดีขึ้น ดื่มแล้วช่วยขับลม? คุณธนพลกล่าว
คุณธนพลกล่าวต่อไปว่า จุดเด่นของกาแฟอาข่าคือ กระบวนการผลิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ไม่มีการตัดไม้ทำลายป่า กาแฟทุกต้นปลูกภายใต้ต้นไม้ใหญ่ ใช้ปุ๋ยธรรมชาติ ใช้สารเคมีน้อยที่สุด ใช้แนวทางเกษตรอินทรีย์ ใส่ใจในสุขภาพของผู้บริโภคโดยการคั่วกาแฟไม่ไหม้ กาแฟรสหอมกลมกล่อม ดีต่อผู้ดื่มที่ต้องการดูแลสุขภาพ
การพัฒนาผลิตภัณฑ์อย่างต่อเนื่องทำให้อาข่าจังเกิ้ลคอฟฟี่ได้รับรางวัลจากหลายสถาบัน อาทิ รางวัลสุดยอด SME แห่งชาติ ในโครงการ MSME Provincial Champion Awards จากสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (สสว.) ในงานประกาศรางวัล SME National Awards 2024 ครั้งที่ 16 รางวัลนักธุรกิจนวัตกรรม NSP Innovation Awards 2022 จากอุทยานวิทยาศาสตร์ภูมิภาค ภาคเหนือ และรางวัล Best Entrepreneur of the Year 2022 จากงานมอบรางวัล MUF INNO Prize 2022 ของมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
คุณธนพลกล่าวว่า อาข่าจังเกิ้ลคอฟฟี่เป็นกาแฟที่มีการส่งออกมากกว่าขายในประเทศ การส่งออกเริ่มต้นโดยบังเอิญ เนื่องจากตนเองได้ไปเป็นอาสาสมัครในโครงการช่วยเหลือชาวเขาขององค์กรเล็ก ๆ แห่งหนึ่ง ได้เจอเพื่อนต่างชาติที่เป็นอาสาสมัครด้วยกัน จึงได้ชักชวนเพื่อนไปเยี่ยมไร่กาแฟและทดลองดื่ม เขาติดใจในรสชาติกาแฟจึงชวนให้ส่งออก เพื่อนคนดังกล่าวเป็นชาวเกาหลี การส่งออกจึงเริ่มต้นจากตลาดเกาหลีโดยมีเพื่อนคนนี้เป็นผู้นำเข้า ต่อมามีเพื่อนชาวสวีเดนมาเยี่ยมไร่กาแฟของเรา และเห็นว่ากาแฟของเรามีประโยชน์ต่อชุมชนก็อยากสนับสนุน เขามีความพร้อมในด้านการขายเครื่องกาแฟ จึงขอซื้อกาแฟอาข่าไปขายในประเทศสวีเดน
?ตลาดประเทศสโลวาเกียได้มาจากโซเชียลมีเดีย ผมได้นำเอาเรื่องราวและผลิตภัณฑ์ของอาข่าจังเกิ้ลคอฟฟี่ ไปเผยแพร่ใน Instagram มีผู้นำเข้าที่มีความชื่นชอบประเทศไทยเห็นว่าเรื่องราวของเราน่าสนใจ จึงติดต่อโดยตรงมาขอนำเข้ากาแฟไปขายในสโลวาเกีย ทำให้เราขยายตลาดส่งออกได้อย่างไม่คาดคิด? คุณธนพลกล่าว
คุณธนพลกล่าวว่า ก่อนที่ COVID-19 จะระบาด สามารถส่งกาแฟออกไปขายต่างประเทศได้เป็นสัดส่วน 80% ของกำลังการผลิต ส่วนที่ขายในประเทศดำเนินการผ่านเว็บไซต์ของบริษัท แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ส และร้านคาเฟ่ชั้นนำทั่วประเทศ 20% แต่หลังจากสถานการณ์กลับเข้าสู่ภาวะปกติ ยอดขายในประเทศเริ่มสูงกว่ายอดส่งออก
?ขณะนี้เรารับซื้อเมล็ดกาแฟจากชาวเขาจาก 3 ดอย จำนวน 10-15 ตันต่อปี และจะรับซื้อมากขึ้นตามยอดขาย โดยรับซื้อในราคาสูงกว่าราคาตลาด เพื่อช่วยให้ชาวเขาที่ปลูกกาแฟหลายครัวเรือนมีรายได้เลี้ยงครอบครัว? คุณธนพลกล่าว
คุณธนพลกล่าวว่า ได้รู้จักกับ EXIM BANK จากการเข้าร่วมโครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์และหลักสูตรอบรมความรู้จากหน่วยงานภาครัฐต่าง ๆ จึงขอเข้าร่วมอบรมความรู้เรื่องการส่งออกจาก SMEs Export Studio ของ EXIM BANK ทำให้ได้ความรู้ว่า หากต้องการขยายธุรกิจส่งออกไปตลาดที่ไม่คุ้นเคย ควรจะลดความเสี่ยงด้วยการใช้บริการประกันการส่งออก จึงได้เป็นลูกค้าของธนาคาร
คุณธนพลกล่าวว่า ผู้ประกอบการ SMEs หรือคนตัวเล็กต้องหมั่นศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมอย่างสม่ำเสมอ เพราะโลกปัจจุบันพัฒนาไปเร็วมาก มีเทคโนโลยีใหม่เกิดขึ้นตลอดเวลา ต้องเตรียมตัวให้พร้อมรับการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ ซึ่ง EXIM BANK พร้อมเป็นที่ปรึกษาทางธุรกิจให้กับคนตัวเล็ก อยากเชิญชวนให้ลองมาใช้บริการ จะได้รับคำปรึกษาที่ดีในการทำธุรกิจ เพราะได้ทดลองด้วยตัวเองแล้ว ธนาคารเต็มใจให้บริการและช่วยเหลือคนตัวเล็กอย่างแท้จริง
ที่มา: ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย เดือนสิงหาคม 2567