รายงาน การจัดสัมมนาการปกป้องตราชื่อแหล่งกำเนิดสินค้าและการบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์
ณ รัฐฮาลิสโก ประเทศเม็กซิโก
ในระหว่างวันที่ 29-30 กันยายน 2554
Organization for an International Geographical Indications Network - oriGIn ณ เวปไซด์ (www.origin-gi.com) เป็นองค์กรที่ก่อตั้งมาเมื่อปี 2546 อยู่ในสถานะองค์กรเอกชนที่มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ที่ประเทศสวิสเซอร์แลนด์ มีสมาชิกประมาณ 200 องค์กรที่เป็นตัวแทนของผู้ผลิตสินค้าที่ได้รับการปกป้องตราชื่อแหล่งต้นกำเนิดต่างๆ รวม 2 ล้านราย จาก 40 กว่าประเทศ โดยองค์กรที่จัดตั้งขึ้นโดยมีวิสัยทัศน์เพื่อการแลกเปลี่ยนข้อมูลและการเผยแพร่วิธีดำเนินการแบบ Best Practices เพื่อให้มีกลไกให้เกิดความยั่งยืนต่อผู้ผลิตในระดับท้องถิ่นและต่อสังคม ตลอดจนเป็นปากเสียงให้เกิดกฎระเบียบกฎหมายเพื่อปกป้องสินค้าท้องถิ่นที่เป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ในระดับประเทศ ภูมิภาคและในระดับระหว่างประเทศ ผ่านในกิจกรรมต่างๆให้แก่ภาครัฐฯ ที่รับผิดชอบ การเผยแพร่แก่สื่อมวลชนและสาธารณชนเพื่อรับทราบข้อมูลข่าวสาร โดยอง๕กรได้จัดการประชุมสมาชิกระหว่างประเทศครั้งที่ 5 และการจัดสัมมนาระหว่างประเทศเกี่ยวกับการปกป้องตราชื่อแหล่งกำเนิดสินค้าและสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ "International Conference on "Denominations of Origin and Geographical Indications" ณ เมืองกัวดาลาฮาร่า รัฐฮาลิสโก ประเทศเม็กซิโก ในระหว่างวันที่ 29-30 กันยายน 2011 โดย สภาผู้ควบคุมมาตรฐานเตคิล่า Consejo Regulador del Tequila (CRT) แห่งเม็กซิโก ได้เป็นเจ้าภาพด้านสถานที่ที่จัดการประชุม ณ หอประชุม Art Museum Zapopan สรุปใจความสำคัญการประชุมได้ดังนี้
Mr. Ramn Gonzalez Figueroa นายกสภาผู้ควบคุมมาตรฐานเตคิล่า (CRT ) แห่งเม็กซิโก ซึ่งเป็นประธานกลุ่ม oriGIn มาแล้วสองสมัย ได้เปิดงานสัมมนาฯ โดยกล่าวถึงความสำคัญด้านเศรษฐกิจของการปกป้องตราหรือสิ่งบ่งชี้แหล่งกำเนิดของสินค้าทางภูมิภศาสตร์ (GIs) โดยการยกตัวอย่างความสำเร็จของการปกป้องการใช้ชื่อเตกีลาของเม็กซิโก ที่เป็นการรับรองให้แก่ผู้บริโภคให้มีความมั่นใจในคุณภาพของเหล้าเตกีลา โดยมาตรฐานดังกล่าวมีกฎมาตรฐานสินค้าที่รัฐบาลของเม็กซิโกเป็นผู้กำหนดในด้านหนึ่ง และได้รับการตรวจสอบและรับรองมาตรฐานโดยอง๕การอิสระอีกด้านหนึ่ง Mr. Alberto Cardenas สมาชิกวุฒิสภาและอดีตผู้ว่าราชการรัฐฮาลิสโก ได้กล่าวเพิ่มเติมว่า วุฒิสภาของเม็กซิโก กำลังรณรงค์กำหนดแผนงานระดับชาติ เพื่อการใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์เพื่อยกระดับการส่งเสริมอาหารเม็กซิกันในต่างประเทศ โดยเฉพาะในตลาดประเทศสหรัฐฯ ซึ่งมีร้านอาหารเม็กซิกันอยู่ประมาณ 30,000 แห่งและผู้บริโภคยังมีความเข้าใจผิดระหว่างอาหารเม็กซิกันกับอาหารเม็กซิกันที่ผิดเพี้ยนไปในประเทศสหรัฐฯ หรือที่เรียกว่า Tex-Mex ในประเทศเม็กซิโก มีสินค้าที่ได้รับการปกป้องแหล่งต้นกำเนิดประเภท Denomination of Origin 13 ประเภท โดยเหล้าเตกีลา เป็นสินค้าที่มีความสำคัญและได้รับการพัฒนาในด้านการปกป้องต้นกำเนิดที่ก้าวหน้าที่สุด องค์กรจากประเทศเม็กซิโกที่เป็นสมาชิกกลุ่ม oriGIn มี 3 องค์กร คือ สภาผู้ผลิตพริกในรัฐยูคาทาน (Comit" Estatal Sistema Producto Chile del Estado de Yucatn A.C.) สภาควบคุมมาตรฐานกาแฟของเมืองเวราครูซ (Consejo Regulador Caf" Veracruz ) และสภาผู้ควบคุมมาตรฐานเตคิล่า (Consejo Regulador del Tequila -CRT)
Mr. Ricardo Desserti ตัวแทนกระทรวงเกษตรอิตาลี ได้กล่าวถึงความสำคัญของการสื่อสารเผยแพร่ข้อมูลกับผู้บริโภค เกี่ยวกับคุณค่าของสิ่งบ่งชี้ทางภูมิสาสตร์ GIs ที่มีคุณค่านอกเหนือจากคุณค่าในเชิงคุณภาพอาหาร แต่รวมถึงการอนุรักษ์ปกป้องมรดกของชุมชนท้องถิ่นและสังคมอีกด้วย การส่งเสริมคุณค่าของ GIs จะต้องรักษามาตรฐานด้วยการพัฒนาและขยายตัวของสินค้า และไม่ได้มีเป้าหมายเพียงผู้ผลิตที่ใช้ GIs เท่านั้น แต่ต้องครอบคลุมถึงผู้ที่เกี่ยวข้องในด้านเศรษฐกิจอื่น ๆ ด้วย
Mr. Federico Moncunill จากสมาคมแหล่งกำเนิดสินค้าประเทศสเปนได้กล่าวถึงความสำคัญของ GIs สำหรับการส่งเสริมการท่องเที่ยว การสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับ GIs ในธุรกิจโรงแรมและร้านอาหารเป็นปัจจัยสำคัญของการส่งเสริมทั้ง GIs และการท่องเที่ยวร่วมกัน การโฆษณาเกี่ยวกับสินค้า GIs ในประเทศสเปนจะเน้นการจับต้องทางอารมร์ของผู้บริโภค (touch emotions) รวมทั้งความร่วมมือของเชฟที่มีชื่อเสียงในระดับโลกมาช่วยในการส่งเสริมสินค้าอาหารของสเปน ประเทศสเปนเป็นประเทศที่ได้มีการพัฒนาเกี่ยวกับการส่งเสริม GIs มาอย่างมาก เช่น ไวน์ Navarra ขนม nougat จาก Fijon/Alicante ใส้กรอกและชีสประเภทต่าง ๆ เฮม Iberico น้ำมันมะกอก ฯลฯ
Mr. Luis Fernando Samper โฆษกของสภาผู้ผลิตกาแฟแห่งชาติโคลัมเบีย ได้ยกตัวอย่างการส่งเสริมต้นกำเนิดของกาแฟจากเมือง Nario ซึ่งไม่สามารถนำมาใช้ในการส่งเสริมการท่องเที่ยว เนื่องจากเป็นเมืองที่ห่างไกลเกินความสนใจของนักท่องเที่ยว แต่สามารถประสบความสำเร็จในการสร้างความเข้าใจของต้นกำเนิดสินค้า โดยการสร้างเวปไซท์ที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับชุมชนที่พึ่งรายได้จากการขายกาแฟในเขตนี้ กระบวนการผลิต และความสำคัญของภูมิประเทศ ในลักษณะที่นำเสนอ virtual tour เกี่ยวกับเมือง Nario ให้ผู้บริโภคได้เข้าใจถึงความสำคัญของต้นกำเนิดสินค้า ทั้งนี้สามารถดูรายการ vitual tour ได้ ณ http://viajesvirtuales.cafedecolombia.com/narino_low/narino.php
กรณีตัวอย่างเกี่ยวกับแหล่งกำเนิดของไวน์จาก Napa Valley ของรัฐแคลิฟอร์เนียประเทสสหรัฐอเมริกาและ Champagne จากประเทศฝรั่งเศส
การใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ หรือ GIs สำหรับเหล้าและไวน์มักจะมีปัญหาต่าง ๆ นานา อาทิ การปลอมแปลงสินค้า (counterfeiting) หรือการลักลอบขาย (piracy) ยกตัวอย่างเหล้า Champagne จากประเทศฝรั่งเศส ที่มียอดขาย 319.5 ล้านขวดใน 195 ประเทศในปี 2010 องค์การ Interprofessional Committee of Wine of Champagne ได้ห้ามการใช้ชื่อ California Champagne และห้ามการใช้ชื่อ Champagne ในสินค้าประเภทอื่นๆ เช่น น้ำหอม ขนม รองเท้า ฯลฯรวมทั้งได้ทำการสืบสวนและทำลายสินค้าที่ปลอมแปลงชื่อในระหว่างปี 2551- 2553 ได้มีการจับกุมการปลอมเหล้าแชมเปนถึง 600,000 ขวดมูลค่าประมาณ 1 ล้านยูโร โดยกลุ่มอาชญากรรมในประเทศอิตาลีที่พยายามที่นำไปขายในตลาดยุโรป
ส่วนในประเทศสหรัฐฯ นั้น กลุ่มผู้ผลิตไวน์จากแหล่งเพาะปลูกใน Napa Valley ได้แสดงความไม่พอใจต่อรัฐบาลของตนเอง ที่ไม่ได้ดำเนินการอย่างเพียงพอต่อการจดทะเบียนและการปกป้องการใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์สำหรับการใช้ชื่อไวน์ของ Napa Valley และได้รวมตัวกันโดยอิสระเพื่อการรักษาคุณภาพและการปกป้องคุณค่าของการใช้ชื่อดังกล่าว โดยการฟ้องร้องกับศาลสูงสุดของสหรัฐฯ ห้ามมิให้ผู้ผลิตไวน์รายอื่น ๆ ที่ไม่ได้อยู่ในพื้นที่ดังกล่าวนำมาใช้ชื่อนี้อย่างเด็ดขาด
กรณีตัวอย่างผลิตภัณฑ์เกษตร California Prune
สมาคมผู้ผลิตและผู้ประกอบการลูกพรุน Prune Bargaining Association ของรัฐแคลิฟอร์เนีย ที่มีเกษตรกรที่เป็นสมาชิกกว่า 800 รายใน พื้นที่เพาะปลูกประมาณ 60,000 เอเคอร์ ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการตากแห้งอีก 20 ราย และกลุ่มผู้บรรจุและจำหน่ายอีก 20 ราย ได้รวมตัวกันจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าและโลโก้สำหรับ California Prunes โดยสมาคมดังกล่าวติดตามตรวจสอบคุณภาพของสินค้าพรุนที่ใช้ตราดังกล่าว เพื่อการคงรักษาระดับมาตรฐานของผู้ใช้ตราและได้ประสบความสำเร็จอย่างสูง ในปีหนึ่งที่ผลผลิตลูกพรุนในแคลิฟอร์เนียมีไม่เพียงพอเพื่อการบรรจุขายและมีความจำเป็นต้องนำเข้าลูกพรุนจากแหล่งอื่นๆ สมาคมฯ ได้ระงับการใช้คำว่า "California" ในการบรรจุสินค้า สมาคมฯ ได้ค้นพบว่า มีประเทศที่สามได้พยายามปลอมแปลงการใช้ตราของ California Prunes โดยการใช้ California Plums แทน
สรุปปัญหาสำคัญในการใช้เครื่องบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์
โดยสรุปแล้ว อุปสรรคปัญหาสำคัญของการใช้เครื่องบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ได้แก่ ความจำเป็นในการรักษาการลงทุนเพื่อการส่งเสริมและการตลาด การขาดความเข้าใจในพื้นฐานเกี่ยวกับการใช้เครื่องมือดังกล่าว การรักษาระดับการผลิตของสินค้าที่ใช้เครื่องบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ให้เพียงพอกับความต้องการของตลาด การแบ่งแยกประเภทของสินค้าที่ใช้เครื่องบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ให้มีความหลากหลาย และความจำเป็นของความร่วมมือระหว่างหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องในการส่งเสริมการใช้เครื่องบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์
OriGIn ได้ประกาศแถลงการณ์ผลการประชุมระหว่างประเทศที่เกี่ยวกับการปกป้องตราชื่อแหล่งกำเนิดสินค้าและสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Declaration of Guadalajara ) ที่มีสาระสำคัญของคำแถลงคือ
- การประท้วงและเรียกร้องต่อ Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN) และ WIPO เกี่ยวกับการจดทะเบียนใช้ชื่อโดเมนในอินเตอร์เน็ต โดยผู้ที่ไม่ได้เป็นเจ้าของ GIs ที่ถูกต้อง ให้แก้ไขกฎระเบียบเพื่อหลีกเลี่ยงการเกิด cyber squatting และควบคุมการใช้ชื่อโดเมนที่มีผลกระทบต่อสินค้า GIs อย่างถูกต้อง
- เรียกร้องและรณรงค์ให้มีโครงการพัฒนาให้ความช่วยเหลือแก่ประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาค แอฟริกาให้หันมาใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ GIs เพื่อการส่งเสริมสินค้าท้องถิ่นที่กลุ่มประเทศเหล่านี้ที่มีศักยภาพในการพัฒนาอีกมา
- ร้องให้หน่วยงานรัฐบาล และองค์การระหว่างประเทศ ให้มีการประสานงานและแลกเปลี่ยนข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการกำหนดมาตรฐานสินค้า GIs แบบ voluntary standards ให้เป็นระบบมากขึ้น
สมาชิกของกลุ่ม
oriGIn ในปัจจุบันได้แก่สมาชิกจากประเทศ บราซิล บูคินาฟาโซ แคนาดา จีน โคลัมเบีย โครเอเชีย คิวบา ฝรั่งเศส เยอรมัน กัวเตมาลา ฮอนดูรัส อินเดีย อิตาลี จาเมคา เคนยา มองโกเลีย มอร็อคโก เม็กซิโก เปรู โปรตุเกส สเปน สวิสเซอร์แลนด์ ตุรกี สหรัฐ และเวเนซุเอลาทั้งนี้ได้แนบรูปการจัดสัมมนาดังแนบ
คำจำกัดความของ "สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์" (Geographical Indications หรือ GI) จาก http://www.ipthailand.go.th/ipthailand/index.php?option=com_content&task=view&id=291&Itemid =248
"สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ หมายถึง ชื่อ สญลกษณ์ หรือสิ่งอื่นใดที่ใช้เรียกหรือใช้ แทนแหล่งภูมิศาสตร์ แลัสามารถบ่งบอกว่าสินค้าที่เกิดจากแหล่งภูมศาสตร์น้นเป็นสินค้าที่มีคุณภาพ ชื่อเสียง หรือคุณลกษณัเฉพาของแหล่งภูมิศาสตร์น้น เช่น มีดอรญญิก ส้มบางมด ผ้าไหมไทย แชมเปญ คอนยค เป็นต้น
สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indications หรือ GI) เป็นทรพย์สินทางปัญญาปรัเภทหนึ่ง ซึ่งจัเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อมีความเชื่อมโยง (Links) รัหว่างปัจจยสำคญสองปรัการ คือ ธรรมชาติแลัมนุษย์ กล่าวคือ ชุมชนได้อาศยลกษณัเฉพาที่มีอยู่ในแหล่งภูมิศาสตร์ตามธรรมชาติ เช่น สภาพดินฟ้าอากาศ หรือวตถุดิบเฉพาในพื้นที่ มาใช้ปรัโยชน์ในการผลิตสินค้าในท้องถิ่นของตนขึ้นมา ทำให้ได้ผลิตภณฑ์ที่มีคุณลกษณัพิเศษที่มาจากพื้นที่ดงกล่าวคุณลกษณัพิเศษนี้อาจหมายถึง คุณภาพ ชื่อเสียงหรือคุณลกษณัเฉพาอื่นๆที่มาจากแหล่งภูมิศาสตร์น้นๆ"
สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงเม็กซิโก
ที่มา: http://www.depthai.go.th