ปีมังกร 2555 กับปรากฏการณ์ “นิยมจีนตะวันตก”
จากคำกล่าวที่ว่า “ที่ใดมีเศรษฐกิจที่ดี ที่นั่นย่อมเป็นจุดศูนย์รวมของแรงงาน” เพราะแรงงานถือเป็นฐานกำลังสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจ โดยเฉพาะประเทศจีนนับตั้งแต่อดีต ที่มีข้อได้เปรียบด้านทรัพยากรแรงงาน และอาศัยทรัพยากรแรงงานนี้ในการพลิกฟื้นพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ
หลังจากการเปิดประเทศภายใต้นโยบายที่เปิดกว้างทางเศรษฐกิจ ส่งผลให้เกิดโครงการพัฒนาเศรษฐกิจต่าง ๆ ตามมณฑลชายฝั่งตะวันออกของจีนแล้ว เมืองใหญ่ของมณฑลชายฝั่งตะวันออกกลายเป็นจุดมุ่งหมายปลายทางของแรงงานทั้งประเทศ ไม่ว่าจะเป็น เซี่ยงไฮ้ กวางโจว เซิ่นเจิ้น ฮกเกี้ยงหรือเมืองหลวงเช่นเมืองปักกิ่ง ทั้งนี้ มณฑลเสฉวนถือเป็นมณฑลส่งออกแรงงานที่สำคัญ จากข้อมูลของ Sichuan Academy of Social Sciences พบว่า ปัจจุบัน แรงงานของมณฑลเสฉวนมีจำนวนสูงถึง 38 ล้านรายและมีการส่งออกแรงงานไปยังเมืองใหญ่ต่าง ๆ ถึง 22 ล้านราย ขณะเดียวกันนั้น ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาแรงงานเสฉวนเลือกที่จะหันมาประกอบอาชีพในถิ่นบ้านเกิดหรือมณฑลใกล้เคียงแทนการออกเดินทางไปยังเมืองใหญ่ของมณฑลชายฝั่งตะวันออกมากขึ้น โดยเฉพาะในปีมังกร 2555 นี้ ปริมาณแรงงานเสฉวนออกเดินทางไปทำงานในมณฑลชายฝั่งตะวันออกน้อยลง แต่กลับเลือกที่จะเดินทางทำงานในมณฑลใกล้เคียง เช่นมณฑลกานซู ยูนนาน หรือในมณฑลเสฉวนเองมากขึ้น เกิดกระแส “แรงงานนิยมจีนตะวันตก” ซึ่งปัจจัยที่ทำให้เกิดปรากฏการณดังกล่าวสามารถสรุปได้ดังนี้
1. การถ่ายโอนอุตสาหกรรมการผลิตต่าง ๆ จากมณฑลชายฝั่งตะวันออกสู่จีนตอนกลางและจีนตะวันตก ทำให้ความต้องการแรงงานในเขตพื้นที่จีนตอนกลางและจีนตะวันตกมีมากกว่าในอดีต
2. รายรับ — รายจ่าย รายได้จากการทำงานในเขตพื้นที่จีนตอนกลางและจีนตะวันตกถึงจะมีน้อยกว่ามณฑลตามชายฝั่งทะเล แต่เมื่อเปรียบเทียบกับค่าครองชีพแล้ว ความแตกต่างของจำนวนเงินรายได้ไม่ต่างกันมากนัก อีกทั้ง ปัจจุบัน เงินเดือนจากบริษัทในจีนตอนกลางและจีนตะวันตกก็มีการปรับเพิ่งสูงขึ้นจากในอดีต
3. การให้ความสำคัญต่อครอบครัวของแรงงานส่วนใหญ่ ปกติแรงงานชาวจีนจะให้ความสำคัญกับครอบครัวเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว บวกกับนโยบายควบคุมจำนวนประชากรของประเทศ ทำให้แรงงานที่ทำงานอยู่ตามเมืองใหญ่ต่าง ๆ มีความมุ่งหวังในการประกอบอาชีพในบ้านเกิดหรือมณฑลใกล้เคียงมากขึ้นเพื่อสะดวกต่อการเดินทางกลับบ้าน ดูแลครอบครัวได้มากขึ้น ทำให้แรงงานสามารถประกอบอาชีพและดูแลครอบครัวในขณะเดียวกัน
ปรากฏการณ์ “นิยมตะวันตก” ส่งผลให้มณฑลชายฝั่งตะวันออกขาดแคลนแรงงาน โดยจากการให้สัมภาษณ์ของฝ่ายทรัพยากรบุคลและประกันสังคมของมณฑลฝูเจี้ยน (มณฑลฮกเกี้ยง)(http://www.fjlss.gov.cn/action/index/indexPage.action) กล่าวว่า การแจกโบชัวร์การรักษาสิทธิประโยชน์แรงงานตามสถานีรถไฟโดยปกติจะสามารถแจกได้มากถึง 10,000 ฉบับ/วัน แต่ในปีนี้ จำนวนสัญจรของแรงงานไม่มากเช่นเดิม โบชัวรดังกล่าวแจกได้เพียงไม่กี่พันฉบับ/วัน และเมื่อตลาดตลาดแรงงานมีความต้องการแรงงานทั้งฝั่งตะวันออกและตะวันตกของจีน ทำให้แรงงานมีตัวเลือกมากขึ้น มีข้อเรียกร้องมากขึ้นและความมั่นใจต่อความมั่นคงของอาชีพมากขึ้น
นอกจากนี้ยังสังเกตได้จากความต้องการบริโภคอสังหริมทรัพยมีมากขึ้น แรงงานที่ตัดสินใจประกอบอาชีพในบ้านเกิดถิ่นที่อยู่ ส่วนใหญ่เลือกที่จะซื้อบ้านและคอนโดเป็นของตนเอง ทำให้ความต้องการบริโภคบ้านและคอนโดมีมากขึ้นทันตาเห็น โดยจากสถิติของการจำหน่ายบ้านพักและคอนโดของบริษัทตัวแทนจำหน่ายต่าง ๆ ทราบว่า ปริมาณการจำหน่ายบ้านพักและคอนโดในเมืองเฉิงตูและชานเมืองเฉิงตูระหว่างวันที่ 6 — 12 กุมภาพันธ์2555 สามารถจำหน่ายบ้านพักและคอนโดได้มากถึง 169 ชุด
ทั้งนี้ กระแส “นิยมจีนตะวันตก” อาจถูกหยุดความร้อนแรงด้วยปัญหาและอุปสรรค ต่อไปนี้
1. รายได้ ถึงแม้บริษัทและโรงงานต่าง ๆ จะมีการปรับเงินเดือนแล้ว แต่บางสายงานยังพบว่าความแตกต่างของเงินเดือนระหว่างจีนฝั่งตะวันออกและตะวันตกยังคงต่างกันมาก ทำให้แรงงานบางส่วนยังคงต้องเดินทางออกไปทำงานตามเมืองใหญ่ของมณฑลชายฝั่งตะวันออกต่อไป
2. ความแตกต่างของเทคโนโลยีระหว่างจีนตะวันออกและจีนตะวันตก อุปกรณที่ใช้ในโรงงานต่าง ๆ ยังมีข้อจำกัดในด้านเทคโนโลยี อาจส่งผลกระทบต่อแรงงานบางสายงานที่คุ้นเคยและเชี่ยวชาญการใช้อุปกรณ์เทคโนโลยีชั้นสูง
สำนักงานส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ ณ นครเฉิงตู
กุมภาพันธ 2555
แหล่งที่มา : http://cd.qq.com/a/20120201/000004.htm
http://www.huaxi100.com/article-11991-1.html
http://www.wccdaily.com.cn/epaper/hxdsb/html/2012-02/02/content_418352.htm
http://www.wccdaily.com.cn/epaper/hxdsb/html/2012-02/03/content_418530.htm