งานทำไมข้าวหอมมะลิไทยถึงโด่งดังในจีน
ประเทศจีนรู้จักข้าวหอมมะลิไทยด้วยคุณลักษณะที่ข้าวชนิดอื่นไม่สามารถจะมาเทียบเคียง จึงทำให้ข้าวหอมมะลิกลายเป็นสินค้ายอดนิยมในหมู่ผู้บริโภคชาวจีน ช่องทางการนำเข้าข้าวหอมมะลิไทยจะนำเข้าผ่านท่าเรือที่เมือง Shenzhen เป็นหลัก โดยบริษัทแม่จะเป็นผู้จัดการด้านการนำเข้าทั้งหมด การนำเข้าผ่าน Shenzhen ค่อนข้างสะดวก จึงทำให้การนำเข้าผ่านเมืองอื่นๆ ของจีนมีไม่มากนัก แต่ก็มีผู้นำเข้าข้าวเองโดยตรงในกรณีที่ราคาข้าวมีความผันผวนมากและบริษัทแม่ไม่สามารถจัดหาข้าวได้ตามความต้องการคุณภาพของข้าวหอมมะลิไทยเป็นจุดขายที่สำคัญ เนื่องจากเมื่อหุงเสร็จแล้ว ข้าวหอมมะลิไทยจะมีกลิ่นมะลิที่หอมมากและมีชื่อเสียงในเรื่องนี้มานานแล้ว ลูกค้าข้าวหอมมะลิสามารถแบ่งออกเป็นสองกลุ่ม คือ ลูกค้าทั่วไป กับลูกค้าที่เป็นองค์กร ได้แก่ โรงแรม ภัตตาคาร ห้างสรรพสินค้า และตัวแทนจำหน่าย
ชาวจีนเห็นว่าข้าวหอมมะลิไทย เป็นข้าวที่มีเอกลักษณ์เป็นพิเศษ และปลูกได้เฉพาะในสภาพดินฟ้าอากาศของประเทศไทย ชาวนาไทยมีเทคนิคการปลูกข้าว ที่ได้รับการถ่ายทอดมายาวนาน จึงทำให้ข้าวหอมมะลิไทยเลียนแบบได้ค่อนข้างยาก ข้าวหอมมะลิไทยที่ส่งออกมาจากประเทศไทยโดยตรงไม่มีปัญหาด้านคุณภาพแต่อย่างไร ผู้นำเข้าให้ความเห็นว่าข้าวหอมมะลิจากจังหวัดอุบลราชธานี หรือจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทยเป็นข้าวที่มีคุณภาพดี อย่างไรก็ตามในปัจจุบันรัฐบาลจีนให้การสนับสนุนเรื่องการตัดต่อทางพันธุ์กรรม จึงมีความเป็นไปได้ว่าในอนาคต ข้าวจีนอาจได้รับการพัฒนาสายพันธุ์ให้มาเป็นคู่แข่งกับข้าวหอมมะลิไทย
กลยุทธ์การค้าข้าวหอมมะลิไทยจะต้องแข่งขันด้านคุณภาพเท่านั้น และจะไม่แข่งขันด้านราคา ผู้นำเข้าที่ประสบผลสำเร็จส่วนใหญ่เป็นบริษัทที่ค้าขายข้าวมานาน จึงทำให้มีประสบการณ์ในการเลือกซื้อข้าวหอมมะลิที่มีคุณภาพสูง เช่น เลือกซื้อข้าวในเดือนพฤศจิกายน ถึงเดือนมกราคมเท่านั้น เนื่องจากในช่วงนั้นประเทศไทยจะมีสภาพอากาศเย็น สามารถคงคุณภาพของข้าวไว้ได้ดี คุณภาพของข้าวหอมมะลิไทยก็ คือ กลิ่นหอม ดังนั้นเมื่อนำเข้าข้าวหอมมะลิมาไว้ที่โกดังในประเทศจีนแล้ว จะต้องเก็บข้าวหอมมะลิไว้ที่อุณหภูมิประมาณ 20 องศาเซลเซียส และต้องติดตามศึกษาการพัฒนาเทคโนโลยีในด้านการเก็บรักษาอย่างมาก การรักษาคุณภาพข้าวนี้จะทำให้ ความหอมในข้าวคงอยู่ได้นานเป็นปีทีเดียว เมื่อนำข้าวมาขาย ข้าวหอมมะลิไทยก็จะคงความแตกต่างจากข้าวอื่นอย่างเห็นได้ชัด
หลังการเปิดเขตการค้าเสรีอาเซียนจีน ไม่มีผลกระทบมากนัก เนื่องจากข้าวไทยแต่เดิมเก็บภาษีเพียงร้อยละหนึ่งเท่านั้น เมื่อเปลี่ยนเป็นเก็บภาษีร้อยละศูนย์ ก็ไม่ได้สร้างความแตกต่างด้านราคาแต่อย่างใด นอกจากลดต้นทุนให้กับบริษัทผู้นำเข้า
การประชาสัมพันธ์เผยแพร่เพื่อให้ความรู้แก่ผู้บริโภค เป็นสิ่งสำคัญในการรณรงค์ให้ผู้บริโภคชาวจีน เห็นข้อแตกต่างของข้าวหอมมะลิไทยกับข้าวปลอมปน เนื่องจากปัจจุบัน มีผู้บริโภคชาวจีนจำนวนหนึ่งซื้อข้าวหอมมะลิปลอมปนมาบริโภค เนื่องจากไม่สามารถแยกข้าวหอมมะลิไทย กับข้าวหอมมะลิปลอมปนได้แล้วเกิดความไม่ประทับใจในคุณภาพของข้าวหอมมะลิ แล้วเลิกบริโภคข้าวหอมมะลิไทย ดังนั้นการให้ความรู้ความเข้าใจแก่ผู้บริโภคจึงเป็นเรื่องสำคัญ
สรุปโดย สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองซีอาน กรมส่งเสริมการส่งออก กระทรวงพาณิชย์