ข้าวไทยยังครองใจผู้บริโภคจีน

หากพิจารณาการขยายตัวและความต้องการอาหารสำรองของจีนที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงหลายปีที่ผ่านมา จึงคาดว่าการนำเข้าข้าวของประเทศจีนจะเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องในอนาคต ทั้งนี้แหล่งนำเข้าข้าวที่สำคัญของประเทศจีนในช่วงที่ผ่านมา ได้แก่ ประเทศไทยและประเทศเวียดนาม

อุปสรรคของผู้ประกอบการไทย

อย่างไรก็ดี การนำเข้าข้าวจากต่างประเทศ จำเป็นที่จะต้องสมัครโควตาภาษีนำเข้าสินค้าเกษตร ถึงแม้ว่ารัฐบาลจีนจะเพิ่มโควตานำเข้าข้าวให้ต่างประเทศในจำนวนที่สูงมาก และกำหนดภาษีนำเข้าข้าวของจีนเพียงร้อยละ 1 แต่ในทางปฏิบัติ ผู้นำเข้ารายใหม่และโรงงานผลิตอาหารแปรรูปที่ใช้ข้าวเป็นวัตถุดิบประสบปัญหาเกี่ยวกับกฏระเบียบและขั้นตอนการขอโควตานำเข้าข้าวอยู่มาก ทำให้ยากที่จะมีผู้นำเข้าข้าวรายใหม่เกิดขึ้น ในตลาดจีน ส่งผลให้ผู้ผลิตหลายรายในจีนจำเป็นต้องซื้อข้าวผ่านผู้จัดจำหน่ายในประเทศแทนการนำเข้าจากผู้ส่งออกไทยโดยตรง ในราคาที่สูงและคุณภาพไม่สม่ำเสมอ และหากต้องการนำเข้าข้าวนอกโควตา ผู้นำเข้าก็ต้องเสียภาษีนอกโควตาในอัตราสูงถึงร้อยละ 65 ทำให้ขีดความสามารถในการแข่งขันด้านราคาลดลง

ไทยส่งออกข้าวมายังจีนเป็นจำนวนมากโดยเฉพาะข้าวหอมมะลิแต่เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้ข้าวหอมมะลิของไทยที่จำหน่ายในจีน เป็นข้าวที่ผู้นำเข้าจีนนำมาบรรจุหีบห่อในจีน รวมทั้งการนำข้าวเม็ดยาวชนิดอื่นที่มีคุณภาพต่ำกว่ามาผสม เพื่อลดต้นทุนและจำหน่ายในแบรนด์ของตน ทำให้ผู้บริโภคชาวจีนจำนวนมากไม่รู้จักคุณภาพและรสชาติที่แท้จริงของข้าวหอมมะลิไทย ผู้บริโภคจีนขาดความมั่นใจในตัวสินค้าของไทย หลายคนหันไปบริโภคข้าวตัวอื่นแทน เหตุการณ์เหล่านี้ทำให้ผู้ส่งออกไทยที่ส่งออกข้าวหอมมะลิแท้ ที่มีการบรรจุหีบห่อจากประเทศไทย ขาดโอกาสทางการตลาด ในการสร้างแบรนด์ข้าวหอมมะลิของตน และสร้างความหลากหลายของผลิตภัณฑ์ข้าวไทยที่ส่งมาจำหน่ายในจีน

ปัจจุบันข้าวไทยที่วางขายอยู่ตามท้องตลาด ณ เมืองเซี่ยเหมินโดยส่วนใหญ่แล้วจะเป็นข้าวที่นำมาบรรจุหีบห่อในจีนและและจำหน่ายในราคาที่ไม่แตกต่างไปจากข้าวไทยที่บรรจุหีบห่อมาจากไทย

โอกาสของผู้ประกอบการไทย

ตารางแสดงมูลค่าการนำเข้าข้าวจากต่างประเทศของจีนใน 3 ปีนี้

หน่วย: ล้านเหรียญสหรัฐฯ

Rank    Description           2552          2553        2554            สัดส่วน  %         Change %
                                                                  2552    2553   2554    2554/2553
0     World              172.69954    227.309993    343.28881      100     100    100      51.02
1     Thailand           171.11334    203.678095    215.32431    99.08    89.6     63       5.72
2     Vietnam             1.038076     22.325866    122.87442      0.6    9.82     36     450.37
3     Pakistan            0.338662      0.410352     4.277969      0.2    0.18    1.3     942.51
4     Korea,South                0       0.30103     0.645086        0    0.13    0.2     114.29
5     Myanmar                    0             0     0.101806        0       0      0          0
6     Uruguay                    0             0     0.039182        0       0      0          0
7     Taiwan              0.041461      0.069648     0.023461     0.02    0.03      0     -66.31
8     Cambodia                   0      5.00E-05      0.00177        0       0      0       3440
9     Germany                    0             0      0.00599        0       0      0          0
10    Sri Lanka                  0             0     9.40E-05        0       0      0          0

จากสถิติแสดงให้เห็นว่าภายในระยะเวลาสามปีที่ผ่านมาการนำเข้าข้าวจากไทยของจีนมีมูลค่าเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ถึงแม้ว่าในปีนี้มีรายงานว่าหลายบริษัทที่นำเข้าข้าวจากไทยหันไปนำเข้าข้าวขาวจากเวียดนาม ปากีสถานและบังคลาเทศ เนื่องจากราคาที่ถูกกว่า และลดปริมาณการนำเข้าข้างจากไทย อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ดังกล่าวไม่ส่งผลกระทบต่อข้าวหอมมะลิของไทยที่จำหน่ายในตลาดจีน เนื่องจากคุณภาพที่แตกต่าง และข้าวหอมมะลิไทยยังคงเป็นสินค้าที่มีกลุ่มลูกค้าเป็นผู้บริโภคระดับกลางขึ้นไป ซึ่งมักเลือกบริโภคสินค้าดีมีคุณภาพมากกว่าสินค้าราคาถูก ปัจจุบันผู้บริโภคกลุ่มนี้เพิ่มจำนวนมากขึ้น และกระจายตัวอยู่ในมณฑลตอนในของจีนเพิ่มมากขึ้น ดังนั้นการสร้างความหลายหลายและแปลกใหม่ของแบรนด์ข้าวหอมมะลิไทยเพื่อดึงดูดความสนใจจากผู้บริโภคชาวจีนนั้น จะส่งผลให้ข้าวหอมมะลิไทยยังคงเป้นสินค้ายอดนิยมในตลาดจีน

จากรายได้ที่เพิ่มสูงขึ้นส่งผลให้พฤติกรรมการบริโภคของชาวจีนเปลี่ยนไป สินค้าคุณภาพที่ถึงแม้จะมีราคาแพงยังคงมีกระแสตอบรับที่ดีอย่างต่อเนื่อง และดูเหมือนกระแสของสินค้าเพื่อสุขภาพที่มีราคาค่อนข้างสูง กลับมีอัตราการเติบโตอย่างรวดเร็ว ผู้บริโภคหันมาเอาใจใส่ดูแลสุขภาพมากขึ้น บวกกับแนวโน้มประชากรวัยกลางคนที่มีจำนวนมากขึ้น ส่งผลให้ผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อสุขภาพเป็นที่นิยมในหมู่ผู้บริโภคชาวจีน ดังนั้นถือเป็นโอกาสทองของผู้ประกอบการไทย ในการส่งออกสินค้าอาหารเพื่อสุขภาพที่ไทยมีศักยภาพ อาทิ ข้าวกล้อง ข้าวออแกร์นิก เป็นต้น สินค้าดังกล่าวมีวางจำหน่ายไม่มากนักในตลาดจีน ยิ่งเฉพาะในมณฑลตอนในของประเทศ ที่ผู้ประกอบการไทยมักมองข้ามโดยหารู้ไม่ว่ามณฑลตอนในเหล่านั้นมีกลุ่มผู้บริโภคที่มีศักยภาพในการบริโภคไม่น้อยไปกว่าเมืองท่าสำคัญต่างๆ

ไม่เพียงแต่ผู้บริโภคจีนเพียงเท่านั้นเพราะเศรษฐกิจที่เจริญเติบโตอย่างก้าวกระโดดของจีนส่งผลให้ชาวต่างชาติที่เข้ามาทำงานและอยู่อาศัยในประเทศจีนที่นับวันจะมีจำนวนมากยิ่งขึ้น กลุ่มผู้บริโภคเหล่านี้มักเลือกบริโภคสินค้าคุณภาพและสินค้าเพื่อสุขภาพ ถือเป็นอีกกลุ่มลูกค้าสำคัญของสินค้าไทยเพราะฉะนั้นถึงเวลาแล้วที่ผู้ประกอบการไทยจะเข้ามาครองส่วนแบ่งตลาดสินค้าสุขภาพเหล่านี้ ก่อนประเทศคู่แข่ง เพื่อรองรับกลุ่มผู้บริโภคที่เพิ่มปริมาณมากขึ้นทุกวันในประเทศจีน

ที่มา World Trade Atlas Internet Edition

เรียบเรียงโดยสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองเซี่ยเหมิน

เดือนพฤษภาคม 2555

แท็ก ประเทศเวียดนาม ประเทศจีน การนำเข้า ข้าวไทย