การลงทุนประกอบธุรกิจในญี่ปุ่น

การลงทุนประกอบธุรกิจในญี่ปุ่น

ธุรกิจต่างชาติที่เข้าไปลงทุนในญี่ปุ่นมีมูลค่าประมาณร้อยละ 2 ของ GDP สัดส่วนต่ำมากเมื่อ เทียบกับประเทศพัฒนาอื่น ประเทศสำคัญลงทุนในญี่ปุ่น เช่น สหราชอาณาจักร สหรัฐฯอเมริกา เยอรมนี ฝรั่งเศส สิงคโปร์ ฮ่องกง จีน และไต้หวัน เป็นต้น

ปี 2552 ต่างชาติเข้าไปลงทุนในญี่ปุ่นมูลค่า 11,839 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ปี 2553 ต่างชาตินำเงินออกมากกว่าการเข้าไปลงทุน ส่งผลให้ Inward FDI ในญี่ปุ่นติกลบ - 1,359 ล้านเหรียญสหรัฐฯ

2.1 สัดส่วนหุ้นต่างชาติ ญี่ปุ่นไม่มีข้อจำกัดสัดส่วนหุ้นต่างชาติในการลงทุนประกอบธุรกิจ ยกเว้น ธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ การประมง บริการการด้านเงิน โทรคมนาคม และการขนส่งโดยเฉพาะการขนส่งภายในประเทศ

การประกอบธุรกิจในบางสาขาแม้ไม่มีข้อจำกัดต่อต่างชาติ แต่ต้องแจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก่อน เช่น การทำการเกษตร ป่าไม้ ประมง เหมืองแร่ อุตสาหกรรมการผลิตบางประเภทเกี่ยวกับ ยา หนังและผลิตภัณฑ์หนัง กาวและเจลาติน ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม เป็นต้น

2.2 ประเภทธุรกิจ โดยทั่วไปบริษัทต่างชาติตั้งธุรกิจในญี่ปุ่น 4 ประเภท คือ

1) Representative office มีขอบเขตดำเนินงานเพื่อ การจัดเตรียม และช่วยเสริมการ ดำเนินธุรกิจในญี่ปุ่นให้แก่บริษัทแม่จากต่างประเทศ การดำเนินงานของสำนักงานตัวแทนอาจรวมถึง การสำรวจตลาด การรวบรวมข้อมูล การจัดซื้อสินค้า และการดำเนินการเพื่อโฆษณา/ประชาสัมพันธ์ แต่ ไม่อนุญาตให้เกี่ยวข้องกับกิจกรรมการขาย

การจัดตั้งสำนักงานตัวแทนในญี่ปุ่น สามารถจัดตั้งได้โดยไม่ต้องจดทะเบียน ตาม Japan Corporate Law และไม่ต้องแจ้งสำนักงานภาษีอากรเนื่องจากไม่ต้องจ่าย corporate tax ยกเว้น สำนักงานตัวแทนของธุรกิจด้านการเงิน ที่จัดตั้งโดยธนาคารต่างชาติ บริษัทประกันภัย บริษัทหลักทรัพย์ และสถาบันการเงินอื่นๆ ต้องแจ้งต่อหน่วยงานด้านการเงินที่เกี่ยวข้องก่อนการจัดตั้ง

สำนักงานตัวแทนไม่สามารถเปิดบัญชีธนาคาร และเช่าซื้ออสังหาริมทรัพย์ในนามสำนักงานฯได้ จะต้องกระทำในนามสำนักงานใหญ่ หรือตัวบุคคลที่เป็นผู้แทนในสำนักงานตัวแทนนั้น

2) Branch office สามารถดำเนินธุรกิจได้ตามที่ได้รับมอบหมายจากบริษัทแม่ในต่างประเทศ branch office ไม่มีสถานภาพเป็นบริษัท บริษัทแม่ต้องรับผิดชอบหนี้สิน และเครดิต แต่สามารถเปิดบัญชีธนาคาร และเช่าสำนักงานในนามของ branch office ได้

3) Subsidiary company บริษัทต่างชาติสามารถเลือกที่จะจัดตั้ง Subsidiary company ได้ใน ลักษณะที่เป็น joint-stock corporation (Kabushiki - Kaish a :K.K) ส่วนอีก 2 ลักษณะ ในทางปฏิบัติมีการจัดตั้งธุรกิจน้อยมาก เนื่องจาก ผู้ถือหุ้นต้องรับผิดชอบหนี้สินอย่างไม่จำกัด คือ limited liability company (Godo-Kaisha :LLC) และ unlimited partnership (Gomei- Kaisha) และ limited partne rship(Goshi Kaisha)

4) Limited liability partnership : LLP ไม่มีสถานะเป็น corporation เป็นเพียง partnerships LLP ไม่ต้องชำระภาษี corporate tax ผู้ถือหุ้นมีหน้าที่ชำระภาษีเงินได้โดยตรง

2.3 เงื่อนไขเงินทุนขั้นต่ำ และหุ้นส่วน การจดทะเบียนจัดตั้ง subsidiary company และ LLP อยู่ภายใต้ Japan Corporate Law หรือ Japanese Commercial Code

• ไม่กำหนดเงินทุนขั้นต่ำ แต่นักธุรกิจที่จะได้รับ visa ประเภท Investor/Business Manager ต้องลงทุนไม่น้อยกว่า 5 ล้านเยน (ประมาณ 2 ล้านบาท)
• ไม่กำหนดจำนวนผู้ลงทุนใน subsidiary company อาจจะป็นเพียง 1 คนหรือมากกว่า
• LLP ต้องมีหุ้นส่วน 2 รายขึ้นไป และอย่างน้อย 1 รายต้องเป็นบุคคลธรรมดาที่มีถิ่นพำนักในญี่ปุ่นมาแล้วเกิน 1 ปี หรือเป็น Japanese corporation
• joint-stock corporat ion ต้องจัดประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้นทุกปี แต่ไม่บังคับว่า LLC และ LLP ต้องจัดประชุมผู้ถือหุ้น

3.การถือครองที่ดินของต่างชาติ ญี่ปุ่นไม่มีข้อจำกัดการถือครองที่ดินของต่างชาติ ทั้งนี้ แม้มีกฎหมายกำกับสิทธิของต่างชาติเกี่ยวกับ ที่ดินตั้งแต่เกือบร้อยปีที่แล้ว แต่ไม่มีการบังคับใช้อย่างจริงจัง นอกจากนี้ ตามข้อผูกพันในความตกลงทั่วไปว่าด้วยการค้าบริการ ภายใต้องค์การค้าโลก ญี่ปุ่นไม่มีข้อจำกัดการถือครองที่ดินของต่างชาติที่เข้าไปประกอบธุรกิจบริการในญี่ปุ่น

• ค่าจ้างขั้นต่ำ กำหนดตามจังหวัด และอุตสาหกรรม อัตราค่าจ้างขั้นต่ำปีงบประมาณ 2554 (เมษายน 2554- มีนาคม 2555) อยู่ระหว่าง 645-837 เยน/ชั่วโมง
• นายจ้างต้องชำระค่าจ้างให้ลูกจ้างอย่างน้อยเดือนละครั้ง ส่วนใหญ่บริษัทญี่ปุ่นจ่ายเงินเดือนๆ ละ ครั้ง และจ่ายโบนัสปีละ 2 ครั้ง ในช่วง summer (มิถุนายน) และ winter(ธันวาคม)

5.การส่งเสริมการลงทุน ทางการญี่ปุ่นได้จัดตั้ง Invest Japan Office ขึ้นในสำนักงานในภูมิภาคของกระทรวง METI เพื่อบริการ แก่ผู้ลงทุน โดย การสนับสนุนให้คำปรึกษา บริการข้อมูล และช่วยเหลือในการขอรับใบอนุญาต นอกจากนี้ ได้แปลข้อมูลเกี่ยวกับระเบียบวิธีการลงทุนในญี่ปุ่น เป็นภาษาอังกฤษ และจัดตั้ง contact point ใน Japan External Trade Organization หรือ JETRO ซึ่งมีสำนักงานในจังหวัดต่างๆ ของญี่ปุ่น และต่างประเทศรวมทั้งไทย เป็นหน่วยงานหนึ่งที่ทำหน้าที่ให้ข้อมูลและอำนวยความสะดวกเพื่อส่งเสริมการลงทุนในประเทศญี่ปุ่น

บริษัทไทยในญี่ปุ่น ทำธุรกิจเกี่ยวกับ อาหาร และผลิตภัณฑ์สปา และธุรกิจอื่น เช่น

• CPF Tokyo เครือเจริญโภคภัณฑ์ นำเข้า จัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์อาหาร
• P.K. Siam นำเข้า และจัดจำหน่าย อาหาร เครื่องปรุง เครื่องดื่ม ผัก และ ผลไม้ไทย
• Thann, Harn, และ Puri นำเข้าและจำหน่ายผลิตภัณฑ์สปา
• Bet agro ร่วมทุนกับ Boston Trading Co., Ltd นำเข้าผลิตภัณฑ์เนื้อสัตว์
• IPSTAR บริการ Internet ความเร็วสูง
• Coca ภัตตาคาร และ Jim Thomson เฟรนไชส์ภัตตาคาร

สำหรับภัตตาคาร ร้านอาหารไทย ในญี่ปุ่น เจ้าของผู้ประกอบการมีทั้ง คนไทยที่อาศัยในญี่ปุ่นหรือ คู่สมรสเป็นชาวญี่ปุ่น และเจ้าของเป็นนักธุรกิจญี่ปุ่น

• ต้นทุนสูง โดยเฉพาะค่าจ้างบุคลากร ค่าเช่าสำนักงาน
• การดำเนินงานด้านการตลาด และสร้างแบรนด์ ให้เป็นที่รู้จักในญี่ปุ่นเป็นเรื่องยาก และต้องใช้ เงินทุนสูง
• การติดต่อสื่อสารต้องใช้ภาษาญี่ปุ่นเป็นหลัก และการทำธุรกิจโดยพนักงานญี่ปุ่นจะได้รับความ เชื่อถือจากบริษัทคู่ค้ามากกว่า ขณะที่บุคลากรญี่ปุ่นที่สามารถสื่อสารภาษอังกฤษหาได้ค่อนข้างยาก และบุคลากรไทยมีข้อจำกัดด้านภาษา

• ญี่ปุ่นเป็นตลาดที่มีกำลังซื้อสูง ประชากร 127 ล้านคน มีพฤติกรรมการบริโภค และบริการที่หลากหลาย
• ธุรกิจ และกลุ่นสินค้าที่กำลังเติบโต ได้แก่ สินค้าที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ประหยัดพลังงาน ธุรกิจและสินค้าเพื่อสุขภาพ และการผ่อนคลาย
• การร่วมทุนกับญี่ปุ่น เป็นทางเลือกหนึ่งที่ช่วยเพิ่มเงินทุน การติดต่อหน่วยงานญี่ปุ่นและการปฎิบัติให้เป็นไปตามกฎระเบียบ รวมทั้งการเข้าใจตลาดและพฤติกรรมผู้บริโภคญี่ปุ่น

สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงโตเกียว

กุมภาพันธ์ 2555