สารหนูตกค้างในสินค้าข้าวและผลิตภัณฑ์ข้าว

ความเป็นมา

นิตยสารเพื่อผู้บริโภค Consumer Report รายงานว่า ได้การตรวจสอบสารปนเปื้อนใน ข้าวและสินค้าข้าว (Rice & Rice Products) จำนวน 1,200 รายการ และพบว่า ข้าวและสินค้าข้าวจำนวน 220 รายการ มีสารหนูสังเคราะห์ตกค้าง (Inorganic Arsenic) ในระดับ 3.5-6.7 ไมโครกรัมต่อหนึ่งหน่วยการบริโภค และข้าวและสินค้าข้าวอีก 223 ชนิด มีสูงถึง 8.7 เมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา ซึ่งเป็นข่าวที่สร้างความตื่นตัวต่อผู้ที่เกี่ยวข้อง รัฐบาลท้องถิ่นและองค์กรคุ้มครองผู้บริโภคเรียกร้องให้มีการดำเนินการควรคุมระดับสารตกค้าง ในขณะเดียวกัน ชาวนา โรงสี และ สมาพันธ์ค้าข้าวสหรัฐฯ ต้องออกมาแก้ข่าวและให้ข้อเท็จจริง

ปัจจุบัน สหรัฐฯ ยังไม่มีกฎหมายบังคับในเรื่องสารหนูตกค้างในสินค้าอาหาร ยกเว้น สำนักงาน EPA (Environment Protection Agency) ออกกฎหมายบังคับระดับสารหนูตกค้างในน้ำดื่ม (Drinking Water) มีได้ไม่เกิน 10 parts per billion (ppb) และรัฐบาลมลรัฐนิวเจอร์ซึ่งกำหนดระดับสารหนูตกค้างในน้ำดื่มไม่เกิน 5 ไมโครแรม ต่อน้ำหนึ่งลิตร เท่านั้น

สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาสหรัฐฯ (USFDA) ได้ดำเนินการ สำรวจค่าสารหนูตกค้างในข้าวและสินค้าข้าว โดยการเก็บข้อมูลในข้าวและผลิตภัณฑ์จากข้าวที่วางจำหน่ายในสหรัฐฯ ประมาณ 200 ตัวอย่าง โดยในชั้นต้นนี้ USFDA แจ้งว่า ระดับสารหนูตกค้างไม่เป็นอันตรายต่อการบริโภค และสมาพันธ์ข้าวสหรัฐฯ ก็ออกมาชี้แจงว่า ข้าวของสหรัฐฯ ปลอดภัยในการบริโภค

อนึ่ง สารหนูมีอยู่ทั่วไปในธรรมชาติ ทั้งในน้ำ อาหารและดิน โดยมีอยู่ 2 รูปแบบ คือ อินทรีย์ (Organic) กับอนินทรีย์(In-Organic) สารหนูอินทรีย์ไม่ค่อยเป็นอันตราย แต่สารหนูอนินทรีย์จะถูกพบในยาฆ่าแมลงและสามารถเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้หากมีอยู่ในร่างกายในปริมาณมาก และยังเป็นต้นเหตุของโรคหลายโรคทั้งโรคมะเร็ง โรคผิวหนัง โรคปอด และ กระเพาะปัสสาวะ เป็นต้น

ข้าวหอมมะลิไทยกับสารหนูตกค้าง

ผลการสุ่มตรวจของ Consumer Report ซึ่งรวมข้าวหอมมะลิไทยที่จำหน่ายในสหรัฐฯ ของผู้จัดจำหน่าย 3 ราย ได้แก่ แบรนด์ Carolina Jasmine จัดจำหน่ายโดย บริษัท Riviana Foods ในรัฐเท็กซัส ข้าวแบรนด์ 365 Everyday Value Organic Jasmine Rice จัดจำหน่ายโดย Whole Foods Supermarket และ ข้าวแบรนด์ Archer Farms Organic Jasmine Rice จัดจำหน่ายโดยห้าง Target และพบว่า ข้าวหอมมะลิไทยมีสารหนูตกค้างในระดับต่ำ

                  สินค้า                     ผู้จัดจำหน่าย           ระดับสารตกค้าง
1. Carolina Jasmine                      Riviana Foods            3.0-3.2
2. 365 Everyday Value Jasmine Rice       Whole Foods              2.7-3.0
3. Archer Farms Jasmine rice             Target Store             2.7-3.9

การดำเนินการ

1.หน่วยงานรัฐท้องถิ่น องค์กรคุ้มครองผู้บริโภค และ สื่อมวลชนสหรัฐฯ เรียกร้องให้ สำนักงาน US FDA จัดระเบียบมาตรฐานระดับสารหนูตกค้างในสินค้าข้าวและผลิตภัณฑ์ข้าว โดยเฉพาะสินค้าที่เด็กอ่อนบริโภค เช่น baby food เป็นต้น

2. สภาคองเกรสสหรัฐฯ แจ้งให้ผู้ประกอบการค้าข้าวของสหรัฐฯ เช่น ชาวนา โรงสี ชี้แจงข้อเท็จจริงในเรื่องข้าวสหรัฐฯ มีระดับสารหนูตกค้างในระดับสูง

3. สภาผู้แทนสหรัฐฯ นำโดย สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 3 ท่าน คือ Ms. Rosa DeLauro (พรรค Democrat-Connecticut.), Mr. Frank Pallone (พรรค Democrat-New Jersey) และ Ms. Nita Lowey (พรรค Democrat -New York) ร่วมกันเสนอร่างพระราชบัญญัติ "R.I.C.E Act " (Reducing food-based Inorganic and organic Compounds Exposure Act 2012) โดยจะบังคับให้สำนักงาน U.S. FDA ออกระเบียบควบคุมและกำหนดระดับสูงสุดของสารหนูตกค้างในสินค้าอาหารที่มีส่วนผสมจากข้าวหรือผลิตภัณฑ์จากข้าว

4. ปัจจุบัน ผู้นำเข้าข้าวหอมมะลิรายสำคัญของสหรัฐฯ มิได้นิ่งนอนใจในเรื่องดังกล่าว และ ได้นำข้าวหอมมะลิไปให้ห้องทดลองให้ตรวจสอบสารหนูตกค้าง ทั้งสองแบบ ซึ่งผลทดสอบในขั้นต้น เป็นที่น่าพอใจ เนื่องจากว่า ระดับสารหนูตกค้างในข้าวหอมมะลิของไทยอยู่ระดับต่ำกว่าข้าวที่ปลูกในสหรัฐฯ มาก ในขณะเดียวกัน ผู้นำเข้าหอมมะลิแจ้งว่า ไม่ได้รับแจ้งชี้แจงเกี่ยวกับสารหนูตกค้างของ ข้าวหอมมะลิไทยจากผู้ส่งออกไทย

ข้อคิดเห็นและเสนอแนะ

1.ร่างพระราชบัญญัติมีแนวโน้มผ่านสภาครองเกรส เนื่องจากพรรคดีโมแครทมีเสียง ข้างมากในสหรัฐฯ และหากกฎหมายมีผลบังคับ จะมีผลกระทบต่อผู้ประกอบการที่ผลิต/จัดจำหน่าย/นำเข้าสินค้าข้าวและผลิตภัณฑ์ข้าว ซึ่งอาจจะบังคับให้มีการตรวจสอบหรือมีเอกสารรับรอง ซึ่งจะเป็นการเพิ่มค่าใช้จ่ายและต้นทุนสินค้าข้าวส่งออกของไทย

2. สมาคมผู้ส่งออกข้าว และ ผู้ส่งออกข้าว ควรจะแจ้งข่าวคืบหน้าหรือแจ้งผลการทดสอบสารหนูตกค้างในสินค้าข้าวให้ผู้นำเข้าข้าวหอมมะลิไทยทราบ เพื่อเป็นการสร้างความมั่นใจให้แก่ผู้นำเข้าและเป็นข้อมูลที่นำไปชี้แจงให้ลูกค้า/ร้านค้าทราบต่อไป

3. ถึงแม้ว่า ข้าวหอมมะลิไทยจะมีสารหนูตกค้างในระดับต่ำ อย่างไรก็ตาม ภาครัฐ สมาคมผู้ส่งออกข้าว และ ผู้ส่งออกข้าว ควรจะฉวยโอกาสนี้ ในการประชาสัมพันธ์ในเรื่องข้าวหอมมะลิไทยมีสารตกค้างในระดับมากและปลอดภัยต่อการบริโภค เพื่อเป็นการย้ำให้ผู้บริโภคสหรัฐฯ ทราบว่า ข้าวหอมมะลิไทยปลอดภัยในการบริโภคและเป็นคุณประโยชน์ต่อร่างกาย

สำนักงานส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ ณ นครชิคาโก

---