1.สถานการณ์การตลาด
1.1 ผลประกอบการของผู้ผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้าชั้นนำในรอบงบประมาณครึ่งปีแรกของญี่ปุ่น (เมษายน-กันยายน 2555) บริษัทยักษ์ใหญ่ญี่ปุ่นเกือบทั้งหมดมีรายได้ลดลง โดยเฉพาะ 4 บริษัทยักษ์ใหญ่อย่าง พานาโซนิค โซนี ฟูจิซึ และชารป์ ที่มีผลประกอบการติดลบ เนื่องจากภาวะการแข่งขันของตลาดเครื่องใช้ไฟฟ้าที่สูงขึ้นภายในประเทศญี่ปุ่นเอง ที่มีการแข่งขันด้านราคาจากหลายบริษัทเพื่อให้ครองตลาดผู้บริโภคในญี่ปุ่น ทำให้ทุกบริษัทมีกำไรลดลง รวมทั้งเจอคู่แข่งที่น่ากลัวจากบริษัทเกาหลี ที่กำลังครองตลาดส่งออกเครื่องใช้ไฟฟ้าในประเทศกำลังพัฒนาด้วยกลยุทธ์ด้านราคาที่ต่ำกว่าราคาสินค้าญี่ปุ่นมากแต่มีเทคโนโลยีเท่าเทียมกัน ทำให้ผลประกอบการของบริษัทญี่ปุ่นติดลบอย่างน่าเป็นห่วง
Mr. Kazuhiro Tsuga ประธานกรรมการบริหารบริษัทพานาโซนิค ที่บริษัทแม่ตั้งอยู่ที่เมืองเกียวโต ได้กล่าวถึงภาวะขาดทุนของบริษัทพานาโซนิคว่ามีสาเหตุมาจากการลดมูลค่าของชื่อแบรนด์พานาโซนิคเอง รวมถึงการขาดทุนในการลงทุนด้าน Solar Panel Lithium-in battery และโทรศัพท์มือถือ นาย Kazuhiro Tsuga ยังกล่าวอีกว่า บริษัทพานาโซนิคคาดการณ์ไว้ว่าทั้งปีจะมีผลขาดทุนที่ 765 ล้านเยน ซึ่งตอนต้นปีทางบริษัทได้คาดการณ์กำไรทั้งปีไว้ที่ 50 ล้านเยน ผลจากการขาดทุนในครั้งที่ทำให้บริษัทพานาโซนิคตัดสินใจที่จะไม่มีการแบ่งผลกำไรให้กับผู้ถือหุ้นเป็นครั้งแรกในรอบหลายปี
1.2 ส่วนผลประกอบการรอบงบประมาณครึ่งปีแรกของญี่ปุ่น (เมษายน-กันยายน 2555) ของบริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิกส์ชั้นนำ แม้ว่าเกือบทุกบริษัทจะมีผลกำไรเป็นบวกยกเว้นบริษัท Alps แต่ก็ยังไม่เป็นที่น่าพอใจเพราะผลประกอบการลดลงอย่างมากเมื่อเทียบกับผลประกอบการของปีที่แล้ว ส่วนบริษัทที่มีผลประกอบการดีขึ้น คือ TDK และ Nidec โดย Nidec มียอดขายมอเตอร์ขนาดเล็กที่ใช้ในฮาร์ดไดรฟ์เพิ่มมากขึ้น และ TDK มียอดขายหัวแม่เหล็กของฮาร์ดไดรฟ์เพิ่มมากขึ้นเช่นกัน บริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิกส์ชั้นนำส่วนใหญ่ที่มีผลประกอบการดีขึ้นเนื่องมาจากการผลิตชิ้นส่วนอุปกรณ์โทรศัพท์มือถือให้กับบริษัท Apple ของสหรัฐ เพื่อใช้ในการผลิตโทรศัพท์ไอโฟน 5 บริษัทที่มีผลประกอบการติดลบอย่าง บริษัท Alps กล่าวว่า แม้ว่าอุปกรณ์อิเล็คทรอนิกส์สำหรับโทรศัพท์มือถือจะมียอดการผลิตและสั่งซื้อที่ดีมากแต่ก็ยังไม่สามารถชดเชยกับยอดการสั้งซื้อที่ลดลงของอุปกรณ์อิเล็คทรอนิกส์ที่ใช้ในการผลิตทีวีและคอมพิวเตอร์ ความนิยมในเครื่องใช้ไฟฟ้าของญี่ปุ่นที่ลดลงจะมีผลต่อผลประกอบการของบริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิกส์ในอนาคตอย่างแน่นอน หากบริษัทไม่ปรับตัวต่อการแข่งขันที่จะเกิดขึ้น ฉะนั้นบริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิกส์ชั้นนำไม่ควรหวังเพิ่งการผลิตอุปกรณ์อิเล็คทรอนิกส์สำหรับโทรศัพท์มือถือเพียงอย่างเดียว
2. ความเคลื่อนไหวของบริษัท
2.1 ปัจจุบันบริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิกส์ชั้นนำของญี่ปุ่นพยายามอย่างมากในการคิดค้นนวัตกรรมใหม่ๆเพื่อแข่งขันด้านเทคโนโลยีเพื่อป้อนให้กับบริษัทผู้ผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้าของญี่ปุ่นเอง เนื่องจากการทำธุรกิจในปัจจุบันนั้น บริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิกส์ชั้นนำของญี่ปุ่นส่วนใหญ่พึ่งพาการเป็น Supplier ของ iphone เป็นหลัก ทำให้การพยากรณ์ของธุรกิจบริษัทในอนาคตเป็นไปได้ยาก โดยประเด็นนี้เป็นมุมมองที่ตรงกันทั้งจากบริษัทและนักลงทุนชาวญี่ปุ่นเอง
บริษัท Apple นั้น ได้มีการกระจายความเสี่ยงโดยการสั่งซื้อสินค้าตามที่ตนเองกำหนดเท่านั้น และ Supplierก็มีหน้าที่ในการส่งมอบชิ้นส่วนตามที่ Apple สั่ง โดยไม่สามารถรู้ปริมาณสินค้าล่วงหน้าได้เลย จึงส่งผลให้บริษัท Supplier เป็นผู้รับความเสี่ยงในการบริหารงานไปทั้งหมด นอกจากนี้ ในบรรดาบริษัทผู้ประกอบการผลิตชื้นส่วนอิเลคโทรนิคส์เอง ก็มีการแข่งขันด้านราคากันรุนแรงมากขึ้น ทำให้การทำธุรกิจยิ่งเป็นไปได้ยากมาก หากไปดูในสายงานอื่น เช่นการผลิตส่วนประกอบรถยนตร์ก็ยังคงไม่ดีขึ้น เนื่องจากถึงแม้รถยนตร์จะมียอดขายที่ดี แต่การอุดหนุนภาษีอีโคคาร์ของรัฐบาลญี่ปุ่นกำลังจะหมดลง และเศรษฐกิจยุโรปเองก็ไม่สดใส รวมไปถึงการเปิดตัวไอโฟนใหม่ที่ช้าลงไปอีก ยิ่งทำให้บริษัทมีปัญหาและส่งผลให้บริษัทเหล่านี้ยังคงเผชิญสภาวะที่ต้องพึ่งพาการผลิต iphone อยู่ดี
2.2 รัฐบาลญี่ปุ่นพร้อมให้ความช่วยเหลือบริษัทชาร์ปที่ขาดทุนอย่างต่อเนื่อง โดยคาดว่าบริษัท ชาร์ป คอร์ป จะต้องมีการควบรวมกิจการกับบริษัทต่างชาติโดยอยู่ขั้นตอนการหาผู้ร่วมทุนเพื่อให้บริษัทอยู่รอดและรวมถึงการวางแผนผลิตสินค้าแข่งกับเกาหลีใต้ โดยนายอากะริ อะมาริ รัฐมนตรีกระทรวงแรงงานและการค้าของญี่ปุ่น เปิดเผยถึงบริษัท ชาร์ป คอร์ป ผู้ผลิตสินค้าอิเล็กทรอนิกส์รายใหญ่ของญี่ปุ่น ว่ามีแนวโน้มที่จะต้องได้รับความช่วยเหลือด้านการเงินจากรัฐบาล เนื่องจากชาร์ปขาดทุนต่อเนื่องและมีปัญหาขาดเงินทุนหมุนเวียน ในเวลาเดียวกัน ฟิทช์ เรทติ้ง สถาบันจัด อันดับความน่าเชื่อถือทางการเงิน ได้ลดอับดับความน่าเชื่อถือพันธบัตรของชาร์ปอยู่ในระดับเท่ากับ Junk Bond
ความตกต่ำของบริษัทชาร์ปสะสมต่อเนื่องมาหลายปีเนื่องจากบริษัทเน้นผลิตโทรทัศน์เป็นหลัก นอกจากนี้ยังมีปัญหาการส่งออกไปยังตลาดต่างประเทศลดลงเนื่องจากค่าเงินเยนแข็งตัว ด้านการตลาดชาร์ปต้องแข่งขันกับผู้ผลิตสินค้าจากเกาหลีใต้ที่แย่งตลาดในประเทศกำลังพัฒนาไป นายอะมาริเปิดเผยว่า หากชาร์ปต้องการให้รัฐบาลช่วยด้านเงินทุน บริษัทจะต้องวางแผนพัฒนาการผลิตสินค้าที่สามารถแข่งขันในธุรกิจอิเล็กทรอนิกส์หลังจากได้รับความช่วยเหลือจากรัฐบาลแล้ว
สำหรับแผนงานของรัฐบาลญี่ปุ่นหลังจากให้ความช่วยเหลือด้านธุรกิจแล้ว คาดว่ารัฐบาลจะแนะนำให้ผู้บริหารของชาร์ปจับคู่กับบริษัทอิเล็กทรอนิกส์ในสหรัฐเพื่อควบรวมกิจการ ซึ่งจะทำให้บริษัทใหม่มีการลดต้นทุนการดำเนินงาน ลดการลงทุนในธุรกิจที่ไม่มีกำไร และลดพนักงาน ซึ่งในเวลานี้ชาร์ปมีพนักงานทั่วโลก 63,700 คน โดยอยู่ในประเทศญี่ปุ่น 31,000 คน
ข่าวแจ้งว่า หากรัฐบาลญี่ปุ่นให้ความช่วยเหลือ บริษัทชาร์ปจะเป็นรายที่ 2 ต่อจากสายการบินแจแปน แอร์ไลน์ หรือ JAL ที่ขาดทุนจนต้องขอความช่วยเหลือจากรัฐบาล อย่างไรก็ตาม นักวิเคราะห์คาดว่า หลังจากช่วยเหลือสายการบินเจแปน แอร์ไลน์ และชาร์ป จะมีธุรกิจรายใหญ่ที่ขาดทุนมาขอความช่วยเหลือจากรัฐบาลญี่ปุ่นอีก เช่น โซนี่และพานาโซนิค
ก่อนหน้านั้นบริษัทชาร์ป ซึ่งเป็นผู้ผลิตทีวี.จอแอลซีดีรายใหญ่ของโลก ได้ประกาศว่า การดำเนินงานในปีการเงินนี้จะขาดทุน 450,000 ล้านเยน หลังการประกาศดังกล่าวหุ้นของชาร์ปลดลงอย่างต่อเนื่อง โดยเมื่อต้นเดือนพฤศจิกายนหุ้นบริษัทชาร์ปลดลงเหลือแค่ 2.6% ปิดที่ 152 เยนต่อหุ้น ทำให้ราคาหุ้นของบริษัทชาร์ปลดลงตั้งแต่ต้นปีมากถึง 77%
3. ภาวะการส่งออกและนำเข้าสินค้าอิเล็คทรอนิกส์ของญี่ปุ่น
ยอดการส่งออกสินค้าอิเล็คทรอนิกส์ลดลงในเดือนกันยายน 2555 มีมูลค่า 7.77 แสนล้านเยน ลดลงร้อยละ 5.4 จากเดือนกันยายน 2554 โดยสินค้าที่ปรับลดลง ได้แก่ อุปกรณ์สื่อสาร ลดลงร้อยละ 50.4 เครื่องจักรธุรกิจลดลงร้อยละ 56.9 ระบบสื่อสารโทรคมนาคม ลดลงร้อยละ 17.8 ระบบสื่อสารวิทยุ ลดลงร้อยละ 17.4 คอมพิวเตอร์ ลดลงร้อยละ 17.2 และเซมิคอนดักเตอร์ลดลงร้อยละ 9.9 เครื่องจักรอุตสาหกรรมลดลงร้อยละ 4.1 ส่วนสินค้าที่ส่งออกเพิ่มขึ้น ได้แก่ อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าเพิ่มขึ้นร้อยละ 15.6 มาตรวัดพลังงานไฟฟ้าเพิ่มขึ้นร้อยละ 14.7 ตัวนำไฟฟ้าเพิ่มขึ้นร้อยละ 7.6
ส่วนการนำเข้าสินค้าอิเล็คทรอนิกส์ในเดือนสิงหาคม 2555 มีการปรับตัวลดลง มูลค่า 6.07 แสนล้านเยน โดยลดลงร้อยละ 4.3 จากเดือนสิงหาคม ปี 2554 การนำเข้าสินค้าที่เพิ่มขึ้น ได้แก่ หลอดไฟเพิ่มขึ้นร้อยละ 41.4 เซมิคอนดักเตอร์เพิ่มขึ้นร้อยละ 25.4 ระบบสื่อสารวิทยุเพิ่มขึ้นร้อยละ 11.4 ระบบสื่อสารโทรคมนาคมเพิ่มขึ้นร้อยละ 11.2 ตัวนำไฟฟ้าเพิ่มขึ้นร้อยละ 1.2 แผงวงจรเพิ่มขึ้นร้อยละ 1.8 ส่วนสินค้าที่นำเข้าลดลง ได้แก่ อุปกรณ์วีดีโอลดลงร้อยละ 60.3 อุปกรณ์อิเล็คทรอนิกส์ส่วนบุคคลลดลงร้อยละ 53.2 อุปกรณ์เครื่องเสียงลดลงร้อยละ 18.5 เครื่องจักรธุรกิจลดลงร้อยละ 13.3
สำนักงานส่งเสริมการค้าฯ ณ นครโอซากา
22 พฤศจิกายน 2555
August 2012 2012 total to date
million yen % million yen %
Consumer electronic equipment 68,292 92.1 565,873 110.9
Video equipment 66,108 91.6 547,821 110.7
Audio equipment 2,184 111.2 18,051 117.2
Industrial electronic equipment 98,895 89.1 844,051 97.7
Communications equipment 21,225 78.7 211,812 102.5
Telecommunications systems 165 45.9 2,280 76.2
Radio communication systems 21,059 79.2 209,532 102.9
Computers and related equipment 28,532 73.1 243,252 88.1
Electronic application equipment 28,269 102.5 232,385 103.7
Electric measuring instrumentation 20,627 122.7 153,495 100.1
Electronic business machines 241 39.8 3,107 74.1
Electronic components and devices 569,463 98.0 4,326,091 91.6
Electronic components 124,393 100.9 939,874 94.4
Passive components 44,053 92.0 327,466 84.9
Connecting components 52,384 108.1 390,550 100.2
Electronic boards 22,507 101.1 175,149 95.2
Transducers 3,344 106.0 28,174 114.9
Others 2,105 139.6 18,535 159.2
Electronic devices 254,239 95.9 1,928,840 90.7
Electronic tubes 1,822 99.9 15,484 83.6
Discrete semiconductors 61,137 92.4 468,745 83.2
Integrated circuits (ICs) 191,281 97.0 1,444,611 93.5
Parts and accessories 190,831 99.1 1,457,377 91.2
TOTAL 736,650 96.2 5,736,015 94.1
ที่มา : JEITA Press Release on Oct.3, 2012 / Exports of Electronics from Japan
July 2012 Imports of Electronics into Japan
(million yen, % = in comparison with the previous year)
August 2012 2012 total to date
million yen % million yen %
Consumer electronic equipment 50,693 57.3 358,407 62.6
Video equipment 37,567 50.3 266,554 55.2
Audio equipment 13,125 94.4 91,853 102.1
Industrial electronic equipment 336,009 112.3 2,272,741 115.4
Communications equipment 153,546 134.4 953,177 134.7
Telecommunications systems 1,044 87.2 6,784 81.1
Radio communication systems 152,502 134.9 946,392 135.3
Computers and related equipment 143,753 95.3 1,044,913 103.7
Electronic application equipment 24,100 115.7 179,440 106.8
Electric measuring instrumentation 13,671 110.0 88,500 113.6
Electronic business machines 939 101.6 6,712 87.9
Electronic components and devices 315,238 113.2 2,004,967 101.7
Electronic components 43,837 119.6 269,709 108.8
Passive components 10,075 104.4 62,862 94.9
Connecting components 9,420 107.5 58,978 101.4
Electronic boards 8,217 104.8 51,815 94.5
Transducers 10,204 126.4 65,733 121.0
Others 5,921 254.7 30,321 212.5
Electronic devices 151,971 109.2 966,118 97.9
Electronic tubes 797 129.0 5,317 95.1
Discrete semiconductors 25,804 126.1 159,159 106.8
Integrated circuits (ICs) 125,370 106.2 801,643 96.3
Parts and accessories 119,430 116.4 769,141 104.5
TOTAL 701,940 105.4 4,636,116 102.7
ที่มา : JEITA Press Release on Oct.3, 2012 / Imports of Electronics into Japan