อุตสาหกรรมอิเลคทรอนิกส์ของฮ่องกง

สินค้าอิเลคทรอกนิกส์เป็นสินค้าส่งออกและเป็นรายได้สำคัญของฮ่องกง คิดเป็นมูลค่าร้อยละ 55 ของการส่งออกทั้งหมดของปี ค.ศ. 2011 ฮ่องกงเป็นผู้ส่งออกอันดับหนึ่งของโลกในสินค้าโทรศัพท์และเครื่องบันทึกเสียง อันดับสองในสินค้าเครื่องคิดเลข ส่วนประกอบและชิ้นส่วนคอมพิวเตอร์ และเครื่องบันทึกวีดีโอ/อุปกรณ์

ในปีที่ผ่านมา(ค.ศ. 2011) ผลิตภัณฑ์อิเลคทรอนิกส์ส่งออกเพิ่มขึ้นร้อยละ 9 โดยส่วนใหญ่ส่งออกไปยังสาธารณรัฐประชาชนจีนที่เป็นตลาดใหญ่สุดของฮ่องกง เพื่อเป็นวัตถุดิบสำหรับโรงงานผลิตแถบมณฑลกวางตุ้ง การส่งออกไปตลาดสหภาพยุโรปลดลง ในขณะที่ตลาดสหรัฐอเมริกาทรงตัว เนื่องจากความต้องการผู้บริโภคชะลอตัวลงในครึ่งปีหลังของปี ค.ศ. 2011 จากปัญหาเศรษฐกิจ

สินค้าที่มีแนวโน้มดีได้แก่ คอมพิวเตอร์ขนาดเล็กไม่มีสายต่อเชื่อม(wireless) โดยเฉพาะประเภทเครื่องคอมพิวเตอร์แบบ Tablet โทรศัพท์มือถือ Smartphone ทีวีจอขนาดใหญ่ ระบบ 3D สามารถเชื่อมต่ออินเตอร์เนท ภาพอุตสาหกรรม(Industry Features)

• จำนวนผู้ประกอบการที่อยู่ในฮ่องกง (เฉพาะที่มีกิจกรรมในฮ่องกง)

                              Manufacturing (Sep 2011)
No. of Establishments                   416
Employment                             7,668

1.1 ผลิตภัณฑ์อิเลคทรอกนิกส์เป็นสินค้าส่งออกที่เป็นรายได้สำคัญของฮ่องกง คิดเป็นมูลค่ากว่าร้อยละ 55 ของการส่งออกทั้งหมด ในปี ค.ศ. 2011(ม.ค.-พ.ย.) ฮ่องกงเป็นผู้ส่งออกรายใหญ่ของโลกในสินค้าเครื่องโทรศัพท์และเครื่องบันทึกเสียง เป็นอันดับ 2 ของโลกในสินค้าเครื่องคิดเลข ส่วนประกอบและชิ้นส่วนคอมพิวเตอร์ และเครื่องบันทึกวีดีโอ(รวมถึงเครื่องเล่น DVD/VCD ) และอันดับ 3 ของโลกในสินค้าวิทยุและกล้องวิดิโอบันทึกภาพ(รวมทั้งกล้องดิจิตอล)

2.1 1 ใน 4 เป็นสินค้าสำเร็จรูปซึ่งใช้ภายในบ้าน อาทิ วิทยุ เครื่องเล่นเสียง อุปกรณ์ วิทยุและแผ่นดีวีดี อุปกรณ์ Hi-Fi ทีวี เครื่องเล่น MP3/MP4 รวมทั้ง ผลิตภัณฑ์คอมพิวเตอร์ สารสนเทศและอุปกรณ์ต่างๆ และสินค้าอุปกรณ์ขนาดเล็ก ได้แก่ เครื่องคิดเลข ดิกชั่นเนอรี่ไฟฟ้าและ USB

2.2 3 ใน 4 เป็นสินค้าประเภทชิ้นส่วนและส่วนประกอบซึ่งส่วนใหญ่จะนำเข้าและส่งออกต่อไปประเทศจีนเพื่อป้อนโรงงานผลิต

(3) โรงงานอิเลคทรอนิกส์ฮ่องกงส่วนใหญ่ย้ายฐานการผลิตไปยังจีนแผ่นดินใหญ่ เนื่องจากสามารถลดต้นทุนด้านการผลิต และค่าแรงงาน โดยสำนักงานในฮ่องกงจะดูแลด้านการพัฒนาสินค้า ควบคุมคุณภาพ การตลาดและการขนส่ง การลงทุน มูลค่าเพิ่มของสินค้า บริษัทฮ่องกงส่วนใหญ่จะได้มาตรฐาน ISO 9000 และ ISO14000

4.1 ประสิทธิภาพด้านการบริการจัดการ

4.2 ตอบสนองความต้องการลูกค้าอย่างรวดเร็ว

4.3 สินค้าอยู่ในกระแสความนิยม

4.4 การผลิตได้คุณภาพมาตรฐานสากล

4.5 มีระบบบริหารจัดการด้านสิ่งแวดล้อม

สถิติการส่งออกสินค้าอิเลคทรอนิกส์ฮ่องกง

                                         2009                     2010                    2011
                                     HK$mn      Growth%        HK$mn    Growth%        HK$mn     Growth (%)
Domestic Exports                     15,022         -20       17,156        +14        9,532       -44
Re-Exports                        1,305,236          -8    1,673,793        +28    1,841,149       +10
Of Chinese Mainland Origin          837,836          -8    1,072,585        +28    1,202,871       +12
Total Exports                     1,320,258          -8    1,690,949        +28    1,850,680        +9

Total Exports by                     2009                  2010                 2011
Major Markets                 Share%    Growth%     Share%    Growth%    Share%    Growth%
Chinese Mainland                63        -3          63        +29        64         10
EU(27)                           8        -25         8         +24         8          3
Germany                          2        -22         2         +27         2          7
Netherlands                      2        -20         2         +26         1         -9
US                               8        -15         7         +25         6         -4
ASEAN                            6        -21         6         +26         6         15
Singapore                        2        -26         2         +22         2          6
Japan                            4        -11         4         +20         3          3

Total  by Category                 2009                       2010                       2011
                         Share (%)    Growth (%)    Share (%)    Growth (%)    Share (%)    Growth (%)
Finished Products           26            -9           25           +26           26           +14
Parts & Components          74            -8           75           +29           74           +8

Total  by Products                     2009                       2010                       2011
                              Share (%)    Growth (%)    Share (%)    Growth (%)    Share (%)    Growth (%)
AV Equipment & Parts             16           -18           14           +12           13            -2
IT Equipment & Parts             19           -11           20           +33           20           +14
Telecom. Equipment & Parts       17            -2           17           +33           19           +21
Semiconductors, Electronic       30           +2            29           +24           29            +7
 Valves & Tubes

• การส่งออก

ในปี 2011 สินค้าอิเลคทรอนิกส์ฮ่องกงส่งออกขยายตัวร้อยละ 9 โดยอุปกรณ์ IT อุปกรณ์การสื่อสาร และสารกึ่งตัวนำขยายตัวแตกต่างจากปีก่อนมาก โดยเฉพาะสินค้าอุปกรณ์ AV ที่ลดลง

ฮ่องกงส่งออกไปยังจีนแผ่นดินใหญ่ปริมาณ 2 ใน 3 ขยายตัวร้อยละ 10 ได้แก่ ส่วนประกอบและชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์ต่างๆ เพื่อป้อนโรงงานผลิตที่ขยายตัวเพิ่มขึ้น ขณะที่ส่งออกไปยังสหภาพยุโรปขยายตัวลดน้อยลง และสหรัฐอเมริกายังคงทรงตัว เนื่องจากความต้องการของผู้บริโภคชะลอตัวลงในครึ่งปีหลังของปี ค.ศ. 2011 ส่วนการส่งออกไปประเทศอื่นในเอเชีย เช่น กลุ่มประเทศอาเซียน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นชิ้นส่วนและส่วนประกอบต่างๆ ปรับเพิ่มขึ้นร้อยละ 15 ส่วนการส่งออกไปยังญี่ปุ่นขยายตัวร้อยละ 3

• ช่องทางการจำหน่าย

(1) โรงงานฮ่องกงที่ผลิตสินค้าสำเร็จรูปส่วนใหญ่จะเป็นโรงงาน OEM และ ODM ให้กับสินค้าแบรนด์มีชื่อเสียงต่างประเทศซึ่งแบรนด์มีชื่อเสียงนี้บางรายตั้งสำนักงาน Buying Office ในฮ่องกง เพื่อจัดหาสินค้า โรงงานฮ่องกงบางรายก็ขายสินค้าให้กับผู้นำเข้าหรือผู้ค้าในอเมริกาเหนือและยุโรป เพื่อจำหน่ายภายใต้แบรนด์ของผู้ซื้อหรือแบรนด์ของโรงงานเองต่อไป

(2) สินค้าญี่ปุ่นส่วนใหญ่จะนำเข้าจากโรงงานญี่ปุ่นที่อยู่ในประเทศอื่นๆ ในเอเซีย บางแบรนด์ เช่น Hitachi, Sharp, Toshiba, Sony และ Matsushita มีข้อตกลงกับผู้ประกอบการฮ่องกงให้เป็น OEM/ODM ในการบริการด้านเทคนิคเกี่ยวกับการซ่อมและบำรุงรักษาหลังการขาย

(3) สินค้าฮ่องกงที่มีแบรนด์ของตนเอง ได้แก่ Truly, V-Tech, Group Sense, Venturer, GP, ACL มีเครือข่ายขายกระจายทั่วโลก

(4) สินค้าชิ้นส่วนและส่วนประกอบต่างๆ อาทิ ส่วนประกอบและชิ้นส่วนเครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องบันทึกความจำ และวิทยุ รวมทั้งPCBs และ LCDs จะผลิตตามคำสั่งให้กับแบรนด์ สหรัฐฯ ยุโรป และญี่ปุ่น ในขณะที่ชิ้นส่วนและส่วนประกอบทั่วไปจะส่งออกโดยตรงไปยังผู้จัดจำหน่ายและผู้ผลิตในตลาดต่างประเทศโดยตรง แม้ว่าบริษัทฮ่องกงบางรายจะมีสำนักงานของตนเองหรือสำนักตัวแทนในต่างประเทศก็ตาม

(5) ฮ่องกงเป็นศูนย์กลางการค้าอิเลคทรอนิกส์ชิ้นส่วนและส่วนประกอบต่างๆ ในเอเชียแปซิฟิก นอกเหนือจากสินค้าจากจีนแผ่นดินใหญ่แล้ว สินค้าจากญี่ปุ่น ไต้หวัน สหรัฐฯ และเกาหลีใต้ ยังอาศัยฮ่องกงเป็นที่ส่งออกต่อไปยังจีนแผ่นดินใหญ่

(6) บริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนและส่วนประกอบระดับโลกหลายบริษัทได้ตั้งสำนักงานสาขาในฮ่องกง เพื่อจำหน่าย กระจายสินค้า และเสาะหาลูกค้าในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก

(7) การเข้าร่วมกิจกรรมงานแสดงสินค้านานาชาติเป็นโอกาสสำหรับบริษัทอิเลคทรอนิกส์ฮ่องกงในการขยายโอกาสทางธุรกิจ งานแสดงสินค้าสำคัญที่ฮ่องกงแนะนำ ได้แก่ CES ในสหรัฐอเมริกา CeBit Fair และ Electronica ในเยอรมนี CEATEC ในญี่ปุ่น Taipei International Electronics Show ในไต้หวัน CommunicAsia ในสิงค์โปร์

(1) แม้ว่าอุตสาหกรรมนี้จะมีการแข่งขันสูงจากแหล่งผลิตในประเทศเอเซียอื่นๆ ฮ่องกงยังคงเป็นศูนย์กลางการค้าสินค้าอิเลคทรอนิกส์ในระดับ higher-end โดยประเทศคู่แข่งในเอเซียอื่นจะมุ่งเน้นสินค้าในตลาดล่างลงมาหรือสินค้าทั่วๆไป ส่วนคู่แข่งขันไต้หวันหรือสิงคโปร์ แม้จะเป็นสินค้าที่ไฮเทคขึ้นแต่ก็แตกต่างจากฮ่องกง

(2) จีนแผ่นดินใหญ่ซึ่งมีฐานการผลิตที่เข้มแข็งดูเหมือนจะเป็นคู่แข่งสำคัญของฮ่องกงในตลาดโลก แต่จะเป็นเฉพาะสินค้าที่เป็น OEM ในขณะที่ฮ่องกงได้ปรับไปเป็นผู้ผลิตที่เป็น ODM โดยมีบริการเสริมเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับลูกค้า จุดแข็งของการเป็น ODM ของฮ่องกงอยู่ที่การออกแบบและพัฒนาสินค้า การควบคุมมาตรฐานคุณภาพและการส่งมอบที่ตรงเวลาและความสามารถในการตอบสนองต่อแนวโน้มสินค้าและรสนิยมผู้บริโภค

(3) บริษัทผู้ผลิตใหญ่ๆ เริ่มหันมาผลิตชิ้นส่วนและส่วนประกอบมากขึ้น ทั้งเพื่อใช้ในโรงงานและขายทั่วไป โดยเฉพาะสินค้าประเภทคอมพิวเตอร์ อุปกรณ์ติดต่อสื่อสารและนำทาง

(4) รูปแบบการบริโภคสินค้าเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว ทำให้มีการเก็บสต๊อกสินค้าน้อย ดังนั้น ระบบ Inventory ต้องดีพอที่จะตอบสนองความต้องการของลูกค้า นอกจากนี้ อายุของสินค้าจะสั้นลง เนื่องจากเทคโนโลยี่ที่พัฒนาอย่างรวดเร็ว ทำให้สินค้าต้องมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาเพื่อดึงดูดลูกค้า

การลงนามความตกลงร่วมมือทางเศรษฐกิจกับจีนแผ่นดินใหญ่(CEPA) ในเดือนมกราคม 2549 สินค้าที่ผลิตในฮ่องกง ตามหลักแหล่งกำเนิดสินค้า(Country of Origin: CO) ที่ตกลงกันส่งเข้าไปจีนแผ่นดินใหญ่ มีภาษีเป็นศูนย์ (zero tariff)

โดยทั่วไป เกณฑ์การพิจารณาแหล่งกำเนิดสินค้าที่ถือว่ามาจากฮ่องกง อาทิ

• การผลิตที่ทำให้เปลี่ยนพิกัด(Change in tariff heading)
• กระบวนการผลิตที่ตกลงกันเกิดขึ้นในฮ่องกง
• การผลิตที่ทำให้สินค้ามีมูลค่าเพิ่มขึ้นอย่างน้อยร้อยละ 30 ของราคา FOB
• การผลิตในขั้นตอนสุดท้ายเกิดขึ้นในฮ่องกง สามารถหารายละเอียดได้ที่ http://www.tid.gov.hk/english/cepa/tradegoods/files/mainland_2012.pdf

(1) มาตรการด้านความปลอดภัย โดยในแต่ละตลาดอาจมีข้อกำหนดที่แตกต่างกัน อาทิ

• สหรัฐอเมริกา สินค้าอิเลคทรอนิกส์ต้องได้มาตฐานความปลอดภัยตาม UL/ETL, FCC Standard
• สหภาพยุโรป CE-mark, EMC directive
• จีนแผ่นดินใหญ่ 3C (China Compulsory Certification or CCC)

(2) มาตรการด้านอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

โดยเฉพาะสินค้าที่ขายในสหภาพยุโรป ที่ค่อนข้างเข้มงวด อาทิ มาตรการจำกัด

• จำนวนสารตะกั่วในแบตตอรี่
• WEEE
• RoHS
• REACH

ในขณะที่จีนแผ่นดินใหญ่ก็ให้ความสำคัญเรื่องนี้เช่นกัน เช่น มาตรการป้องกันและควบคุมขยะและของเสียที่เกิดจากสินค้าอิเลคทรอนิกส์ เป็นต้น

(1) อุปกรณ์ IT ทั่วไป เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์ Notebook จะนิยมขนาดเล็ก ราคาไม่แพง ไร้สาย โดยเฉพาะTablet เช่น iPad และอุปกรณ์ต่ออิเตอร์เน็ตได้แบบพกพาอื่นๆ จะได้รับความนิยม

(2) เทคโนโลยี่ 3D กับผลิตภัณฑ์คอมพิวเตอร์ เช่น Shutter glass 3D, จอมอนิเตอร์ Naked-eye 3D, 3D เว็ปแคม โดยรวมอุตสาหกรรมคอมพิวเตอร์ที่ใช้การสื่อสารความเร็วสูงและการถ่ายโอนข้อมูล รวมถึงความพิเศษของ USB 3.0

(3) Smart Phone จะได้รับความนิยมมากขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นและผู้มีรายได้สูง

(4) กล้องดิจิตอล และกล้องบันทึกภาพเคลื่อนไหว LED TV จอใหญ่ จะเติบโตต่อเนื่อง ในขณะที่ DVD recorders/players จะถูกแทนที่ด้วย Blu-ray disk recorders/players

(5) ทีวี 3 มิติ ที่เชื่อมต่ออินเตอร์เน็ตจะเป็นผลิตภัณฑ์ที่มาแรง

สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองฮ่องกง