ไทยเรียกร้องให้ฟิลิปปินส์รับประกันการซื้อข้าวตามโควตาเฉพาะรายประเทศ (Country Specific Quota - CSQ) และโควตาปริมาณนำเข้าขั้นต่ำ (Minimum Access Volume - MAV) สำหรับการนำเข้าข้าวที่จัดสรรให้ไทย เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนกับการยินยอมสนับสนุนให้ฟิลิปปินส์สามารถขยายอายุมาตรการควบคุมการนำเข้าข้าวด้วยการจำกัดปริมาณ (Quantitative Restriction - QR) ตามที่ยื่นขอไว้กับองค์การการค้าโลก (WTO)
ฟิลิปปินส์ได้ยื่นเรื่องขอให้ WTO ต่ออายุมาตรการ QR สำหรับการนำเข้าข้าวของฟิลิปปินส์ต่อไปจนถึงปี 2560 ซึ่งมาตรการดังกล่าวจะอนุญาตให้ฟิลิปปินส์สามารถกำหนดโควตา MAV ในการนำเข้าข้าวในแต่ละปี โดยปัจจุบันกำหนดไว้ที่ 350,000 ตัน หากปริมาณนำเข้าไม่เกิน MAV จะคิดภาษีนำเข้าข้าวในอัตรา 40% หากเกินกว่านั้น จะคิดภาษีนำเข้าในอัตรา 50% พร้อมทั้งจัดสรรโควตา CSQ จำนวน 163,000 ตัน ให้กับประเทศต่างๆ โดยไทยได้โควตา 98,000 ตัน จีน 25,000 ตัน อินเดีย 25,000 ตัน และออสเตรเลีย 15,000 ตัน
ทั้งนี้ WTO กำหนดให้ฟิลิปปินส์ต้องเจรจากับประเทศผู้ส่งออกข้าวต่างๆ เพื่อขอเสียงสนับสนุนให้ฟิลิปปินส์สามารถขยายมาตรการ QR สำหรับสินค้าข้าวต่อไปได้ โดยจะต้องรายงานผลการเจรจาภายในเดือนตุลาคมนี้ ประเทศที่ฟิลิปปินส์จะต้องเจรจาด้วย ได้แก่ ไทย จีน เวียดนาม ปากีสถาน อินเดีย ออสเตรเลีย สหรัฐอเมริกา แคนาดา และเอลซัลวาดอร์ ซึ่งการเจรจาที่ผ่านมา บางประเทศต้องการให้เพิ่มโควตาการนำเข้าข้าว อย่างเช่น เอลซัลวาดอร์และเวียดนาม โดยเวียดนามขอโควตา CSQ และบางประเทศต้องการให้ฟิลิปปินส์อนุญาตให้นำเข้าสินค้าการเกษตรอย่างอื่นเป็นการแลกเปลี่ยน เช่น สหรัฐอเมริกาและออสเตรเลียต้องการให้สินค้าเนื้อสัตว์ ไก่ ผักสดและผลไม้สามารถเข้าตลาดฟิลิปปินส์ได้ เป็นต้น
สำหรับการขอให้ฟิลิปปินส์รับประกันการซื้อข้าวตามโควตาที่จัดสรรให้ไทย ดูจะเป็นเรื่องที่สร้างความหนักใจให้กับฟิลิปปินส์มากที่สุด เพราะอาจขัดกับกฎหมายของประเทศที่กำหนดให้การจัดซื้อของรัฐบาลต้องดำเนินการโดยวิธีการเปิดประมูล แม้จะเป็นการจัดซื้อในลักษณะรัฐบาลต่อรัฐบาลก็ตาม ทั้งนี้ เมื่อกำหนดโควตา MAV และโควตา CSQ ให้กับไทยแล้วรัฐบาลจะไม่สามารถบังคับให้ผู้ค้าภาคเอกชนซื้อข้าวจากไทยได้ เพราะขึ้นอยู่กับกลไกของราคาการซื้อขาย หากรัฐบาลรับประกันการซื้อข้าวตามที่ไทยร้องขอ เมื่อเอกชนไม่ซื้อข้าวจากไทย รัฐบาลจะต้องซื้อเอง ซึ่งทำไม่ได้เนื่องจากขัดกับกฎหมายที่ต้องให้ซื้อโดยวิธีการประมูล
ประเทศฟิลิปปินส์ สคร.มะนิลา
สำนักพัฒนาตลาดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนและเอเชีย (สพอ.) กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ
Email : intmk@ditp.go.th Website : www.ditp.go.th