การเพาะปลูก การผลิต และการส่งออก-นำเข้า ใบยาสูบและบุหรี่ ในสาธารณรัฐประชาชนจีน

1. สถานการณ์ทั่วไป
          ประเทศจีนมีระบบการผูกขาดเกี่ยวกับการผลิตและจัดจำหน่ายยาสูบ และอุตสาหกรรมยาสูบเพียงแหล่งเดียวสามารถสร้างรายได้ให้แก่รัฐสูงที่สุด ในมณฑลยูนนานซึ่งเป็นแหล่งเพาะปลูกยาสูบหลักของจีน ภาษียาสูบสร้างรายได้ให้รัฐบาลถึง ร้อยละ 70 นอกจากนี้ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีนยังมีกฎหมาย Law of the People’s Republic of China on Tobacco Monopoly ที่ครอบคลุมตั้งแต่การผลิต การขนส่ง การจำหน่าย การขายปลีก และการนำเข้า-ส่งออก ซึ่งควบคุมโดยรัฐทั้งหมด นอกจากนี้ยังมีบทลงโทษกับผู้ฝ่าฝืนกฎหมาย โดยทั้หมดปรากฎในกฎหมายการผูกขาดสินค้าบุหรี่ตาม เอกสารแนบ 2 และ 3
2. การผลิต การบริโภค ราคา การให้การอุดหนุนของรัฐบาล และกฎระเบียบเกี่ยวกับการนำเข้าของจีน 
          การผลิตยาสูบ คาดการณ์ว่าพื้นที่การเพาะปลูกยาสูบในสาธารณรัฐประชาชนจีนจะลดลงเล็กน้อยอยู่ต่อไป กล่าวคือ ในปี 2542 มีพื้นที่เพาะปลูก 1.3 ล้านเฮกตาร์ ลดลงเหลือ 1.265 ล้านเฮกตาร์ ในปี 2543 หรือลดลงร้อยละ 3 ซึ่งเป็นไปตามการรณรงค์ในการลดปริมาณการผลิตและเพิ่มคุณภาพของผลผลิตในขณะเดียวกัน
          พื้นที่เหมาะสมในการปลูกยาสูบที่มีคุณภาพจะมีมากอยู่ตามที่ต่าง ๆ ได้แก่ มณฑลยูนนาน ร้อยละ 53 ซึ่งล้วนเป็นยาสูบคุณภาพสูง (high-grade tobacco) มณฑลเหอหนาน ร้อยละ 12 มณฑลกุ้ยโจว ร้อยละ 11 และมณฑลฟูเจี้ยน ร้อยละ 6
          ในช่วงปี 2541 อุตสาหกรรมยาสูบของจีนใช้ความพยายามที่จะปรับตัวให้มีประสิทธิภาพเนื่องจากมีการแข่งขันกับต่างชาติ และการลดขนาดการเข้าร่วมของภาครัฐบาล ดังนี้
          1) ในมณฑลยูนนาน Kunming cigarette factory ได้เข้าทำสัญญากับ Standard Commercial ในการสร้างอุปกรณ์การผลิตใบยาสูบที่ทันสมัย
          2) Japan Tobacco Tobacco เข้าทำสัญญาร่วมทุน (joint venture) กับShanghai Gaoyang ในการผลิตบุหรี่ 400 ล้านมวนต่อปี ในนครเซี่ยงไฮ้ 
          3) Ningbo Cigarettes ซึ่งปัจจุบันร่วมทุนกับ Phillip Morris รายงานการเพิ่มขึ้นของผลกำไร ร้อยละ 83 ในปี 2541 และร้อยละ 21 ในปี 2542
          การผลิตบุหรี่ ปริมาณการผลิตบุหรี่ถูกควบคุมโดย STMA (The State Tobacco Monopoly Administration) ซึ่งเป็นความพยายามที่จะลดสต็อกเดิมลงและเพิ่มการผลิตบุหรี่ที่มีคุณภาพดีให้มากขึ้น
          ในปี 2542 มีโรงงานผลิตบุหรี่ทั่วประเทศ 188 แห่ง โดยในปี 2541 มีการปิดโรงงานผลิตบุหรี่ไป 18-19 แห่ง และ 20 แห่ง ถูกยกเลิกใบอนุญาตการผลิต ซึ่งเป็นการกระทำที่ต้องการควบคุมคุณภาพและปรับปรุงการผลิตของจีน
          การบริโภคบุหรี่ สถิติของกระทรวงสาธารณสุขของจีน รายงานว่าประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีนมีผู้สูบบุหรี่ 300 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 35 ของประชากรที่มีอายุเกินกว่า 15 ปี โดยในช่วงปี 2513-2533 (1970-1990) มีการเพิ่มขึ้นของผู้สูบบุหรี่มากเป็นประวัติการณ์ ในปี 2535 จำนวนบุหรี่ที่สูบต่อวันของผู้สูบบุหรี่ชาวจีนโดยเฉลี่ยประมาณ 10 มวน เพิ่มเป็น 14 มวน ในปี 2539
          ในช่วงปี 2523-2533 (1970-1980) ขณะที่ราคาขายปลีกบุหรี่โดยเฉลี่ยและการบริโภคบุหรี่ต่อคนเพิ่มขึ้น ราคาขายปลีกที่บุหรี่แท้จริงโดยเฉลี่ยกลับเพิ่มขึ้นในอัตราที่ลดลง
          ราคาใบยาสูบ ในปี 2539 สินค้าใบยาสูบเป็นแหล่งรายได้ถึง ร้อยละ 65 ของภาษีรายได้ของมณฑล โดยในเดือนเมษายน 2539 รัฐบาลประกาศลดภาษีสินค้าเกษตรสำหรับใบยาสูบลงจาก ร้อยละ 31 เป็น ร้อยละ 20 ซึ่งแม้การกระทำเช่นนี้จะช่วยเพิ่มผลตอบแทนโดยตรงแก่เกษตรกรแต่ก็จะไปลดแหล่งที่มาของรายได้ของรัฐบาลท้องถิ่นในการให้การอุดหนุนการผลิตใบยาสูบ
          ในปี 2539 ราคารับซื้อใบยาสูบโดยเฉลี่ยเท่ากับ 840 เหรียญสหรัฐฯ/เมตริกตัน และราคารับซื้อโดยเฉลี่ยนี้คาดว่าจะไม่เปลี่ยนแปลงมากในช่วงปี 2543 แต่ STMA ได้วางแผนที่จะอนุญาตให้ราคาใบยาสูบคุณภาพสูงเพิ่มได้ ร้อยละ 5 ขณะที่ราคาใบยาสูบคุณภาพต่ำจะคงเท่าเดิมหรือลดลง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของความพยายามที่จะปรับปรุงคุณภาพนั่นเอง
          การให้การอุดหนุนการเพาะปลูกใบยาสูบของรัฐบาล ก่อนปี 2539 รัฐบาลกลางไม่ได้จัดการอุดหนุนโดยตรงให้แก่เกษตรกรผู้ปลูกใบยาสูบ แต่รัฐบาลท้องถิ่นได้ให้การอุดหนุนบางส่วน ขยายการให้บริการครอบคลุมถึงเมล็ดพันธุ์ ปุ๋ย และปรับปรุงแก้ไขสิ่งอำนวยความสะดวกให้แก่เกษตรกรฟรี และรัฐบาลท้องถิ่นบางแห่งมีการให้การอุดหนุนเพิ่มเติมอื่น ๆ ตัวอย่างเช่น 
          ในนครฉงชิ่งเกษตรกรผู้ปลูกใบยาสูบได้รับเงินให้ไปซ่อมแซมสิ่งอำนวยความสะดวก นอกจากนี้ยังได้รับฟิล์มใช้ในการเพาะปลูก (agricultural film) จำนวน 4 กิโลกรัม และการอุดหนุนค่าปุ๋ย 1,200 หยวน (145 เหรียญสหรัฐฯ) ต่อพื้นที่เพาะปลูก 1 เฮกตาร์ บางพื้นที่ในมณฑลชานตง เกษตรกรผู้ปลูกใบยาสูบได้รับเงินอุดหนุนถึง 1,500 หยวนต่อเฮกตาร์ 
          ในปี 2539 STMA ได้ปรับปรุงระบบการให้การอุดหนุนแก่ปัจจัยการผลิต เช่น ปุ๋ยเคมี และยากำจัดศัตรูพืช ในมาตรการใหม่นี้มีการให้การอุดหนุนคงที่ 125.96 เหรียญสหรัฐฯ/เฮกตาร์ เป็นอัตราเฉลี่ยมาตรฐานทั่วประเทศ สำนักงานส่วนท้องถิ่นนั้นคาดว่าจะคงให้ความช่วยเหลืออย่างต่อเนื่องในการเตรียมเมล็ดพันธุ์ ฟิล์มใช้ในการเพาะปลูก ฯลฯ
          ราคาบุหรี่ ในช่วงกลางปี 2539 ภาษีการขายบุหรี่ (the sales tax on cigarettes) ที่จัดเก็บจากบริษัทผู้ผลิตบุหรี่ ได้เปลี่ยนจากการจัดเก็บจากบุหรี่ทุกชนิดในอัตรา ร้อยละ 40 เป็นระบบการจัดเก็บตามคุณภาพแทน ดังนี้
Grades                             Tax rate    
                                   in 1998     
Low grade cigarettes and cigars                
                                       25%     
Middle-grade                           40%     
High grade                             50%     
Imported                               50%     
บุหรี่ท้องถิ่นในจีนมีราคาโดยประมาณตาม 4 ชั้นคุณภาพ ดังนี้
Class      Price                                                 Price Per pack      Percentage of Sales    
Class A    Greater than RMB 7,500/5,000pcs ($903.61/5,000pcs)    RMB30/pack             14.1
                                                                 $ 3.61/pack                                
Class B    RMB 2,500-7,500/5,000pcs ($301.2-$901.6/5,000pcs)     RMB 10-30/pack         13.7
                                                                 $1.20-3.61/pack                            
Class C    RMB1,250-2,500/5,000pcs                               RMB 5-10/pack          43.3
           ($150,6-$201.3/5,000 pcs)                             $0.60-$1.20/pack                           
Class D    Less than RMB 1,240/5,000pcs                          RMB 
                                                                 $ 
          การให้การอุดหนุนโรงงานยาสูบของรัฐบาล ในปี 2540 อุตสาหกรรมยาสูบสร้างรายได้จากภาษีให้แก่รัฐบาล 90 พันล้านหยวน (10.83 ล้านเหรียญสหรัฐฯ) ภาษีที่จัดเก็บจากยาสูบและผลิตภัณฑ์ยาสูบสร้างรายได้จากแหล่งเดียวให้กับรัฐบาลถึง 95 พันล้านหยวน (11.47 ล้านเหรียญสหรัฐฯ) 
          กฎระเบียบเกี่ยวกับการนำเข้า การนำเข้าใบยาสูบจัดอยู่ในพิกัดศุลกากร HS Code 24.01 ส่วนการนำเข้าบุหรี่จะจัดอยู่ในพิกัดศุลกากร HS Code 2402.2000  ซึ่งประเทศจีนมีระบบการเก็บภาษีนำเข้าสินค้า ประกอบด้วยภาษีนำเข้า ภาษีมูลค่าเพิ่ม และภาษีการบริโภค 
          1. ภาษีนำเข้า แบ่งตามรายการสินค้า ดังมีรายละเอียดตามพิกัดศุลกากร ตามเอกสารแนบ 1  
          2. ภาษีมูลค่าเพิ่ม แบ่งตามรายการสินค้า ดังมีรายละเอียดตามพิกัดศุลกากร ตามเอกสารแนบ 1  
             2.1 สินค้าเกษตร ที่ยังไม่ได้ผ่านการแปรรูป เสียภาษี 13% 
             2.2 สินค้าเกษตรที่ได้ผ่านการแปรรูปแล้วและสินค้าอุตสาหกรรม เสียภาษี  17%
          3. ภาษีการบริโภค สินค้าที่ต้องเสียภาษีบริโภค มี 11 ชนิด ซึ่งบุหรี่เป็นหนึ่งในจำนวนนั้น เสียภาษี 4% หน่วยงานที่เรียกเก็บภาษี ได้แก่หน่วยราชการของแต่ละเมืองที่นำสินค้าเข้า คือ
          1) ภาษีนำเข้า หน่วยงานเรียกเก็บ ศุลกากร    
          2) ภาษีมูลค่าเพิ่ม หน่วยงานเรียกเก็บ สรรพากร
          บุหรี่เป็นสินค้าควบคุมการนำเข้า โดยสำนักงานบริหารการผูกขาดใบยาสูบแห่งชาติจีน (The State Tobacco Monopoly Administration) ซึ่งต้องมีใบอนุญาตนำเข้า (Automatic import licence) และต้องผ่านการตรวจคุณภาพสินค้านำเข้า (Certificate of inspection for goods inward) หน่วยงานกลางของรัฐที่นำเข้า-ส่งออก คือ
          China Tobacco Import & Export Corporation                
          9 Guang An Menwai Dajie, Xuanwu District
          Beijing 10000, CHINA
          Tel: (86 10) 6360 5000
          Fax: (86 10) 6360 5915
          สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ นครคุนหมิง
          Upload Date :  สิงหาคม 2551
          ที่มา: http://www.depthai.go.th