ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาถึงปัจจุบันการบริโภคพลาสติกในโลกโดยรวมมีปริมาณรวมกันมากกว่า 200 ล้านตันและมีอัตราเติบโต มากกว่าร้อยละ 5 ต่อปี ประเทศญี่ปุ่น ถือเป็นยักษ์ใหญ่แห่งอุตสาหกรรมพลาสติกของเอเชียและของโลก โดยมีขนาดของอุตสาหกรรม พลาสติกใหญ่เป็นอันดับ 2 ของเอเชียมีขนาด 10.07 ล้านตัน รองจากประเทศจีน
อุตสาหกรรมพลาสติกเป็นอุตสาหกรรม Supporting Industry ของอุตสาหกรรมอื่น ๆ มากมาย อาทิ อุตสาหกรรมชิ้นส่วน รถยนต์ เฟอร์นิเจอร์ เครื่องใช้ในครัวเรือน บรรจุภัณฑ์ การขนส่ง เป็นต้น
ในช่วงปี 2552 ภาวะการผลิตในอุตสาหกรรมพลาสติกของญี่ปุ่นได้รับผลกระทบอันเนื่องมาจากวิกฤติเศรษฐกิจโลกและการปรับ ตัวสูงขึ้นของราคาน้ำมันในตลาดโลก ส่งผลกระทบต่ออุปสงค์ของภาคอุตสาหกรรมพลาสติกซึ่งเป็น Supporting Industry ที่สำคัญของ อุตสาหกรรมอื่นๆ
ตัวเลขในตารางที่ 1 และ 2 แสดงปริมาณการผลิต ปี 2552 (มค.- กย.52) โดยการผลิตในอุตสาหกรรมพลาสติกวัตถุดิบ ประเภท Thermosetting Resin และ Thermoplastic resin มีปริมาณ 634,695 ตัน และ 6,972,175 ตันตามลำดับ ลดลงจาก ช่วงเดียวกันของปีที่ผ่านมา ร้อยละ 35 (982,489 ตัน) และ ร้อยละ 22 (9,009,684 ตัน)
ในขณะเดียวกัน การผลิตผลิตภัณฑ์พลาสติก มีปริมาณ 3,857,210 ตัน ลดลงจากช่วงเดียวกันของปีที่ผ่านมา ร้อยละ 28 ( 5,129,569 ตัน)
ตาราง 1 : การผลิตพลาสติกประเภทวัตถุดิบของญี่ปุ่น
Production of Plastics Materials 2009 : Japan Unit:Ton
Commodity Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Quantity
Phenol-formaldehyde resins 15,018 13,351 14,073 17,669 16,528 21,360 21,416 18,266 22,249 - - - 159,930
Urea-formaldehyde resins 7,118 6,314 5,955 6,015 5,246 5,615 5,655 5,323 6,574 - - - 53,815
Melamine-formaldehyde resins 7,230 6,665 6,237 6,944 7,237 8,576 11,651 7,938 7,765 - - - 70,243
Unsaturated polyester resins 10,239 9,271 9,024 10,085 8,148 9,734 10,989 7,124 10,429 - - - 85,043
Alkyd resins 3,952 3,448 3,369 4,996 5,044 6,171 6,382 4,859 6,157 - - - 44,378
Epoxy resins 7,107 7,284 6,459 13,144 12,011 14,446 15,372 13,856 14,347 - - - 104,026
Polyurethane foam 12,721 11,341 11,615 12,035 11,752 14,393 15,647 12,472 15,484 - - - 117,460
Thermosetting Resin (Total) 63,385 57,674 56,732 70,888 65,966 80,295 87,112 69,838 83,005 - - - 634,895
Polyethylene 201,410 170,454 172,902 210,504 239,620 234,440 211,632 256,991 255,107 - - - 1,953,060
Polystyrene 47,821 48,222 57,904 68,690 74,941 71,686 85,502 72,188 76,199 - - - 603,153
Styrene-acrylonitrile 8,209 4,001 3,029 7,126 9,265 11,026 10,603 9,399 5,875 - - - 68,533
Acrylonitrile-butadiene-styrene 17,169 17,847 16,109 19,010 25,116 32,412 33,548 38,748 36,660 - - - 236,619
Polypropylene 186,377 153,379 143,973 184,452 166,970 188,392 196,863 217,260 229,452 - - - 1,667,118
Petroleum resins 7,844 8,435 6,605 8,821 10,214 9,729 8,083 7,287 10,092 - - - 77,110
Methacrylic resins 8,131 8,375 11,369 15,025 13,106 12,512 15,537 14,299 14,687 - - - 113,041
Polyvinyl alcohol 16,119 12,400 10,850 14,721 17,720 17,859 15,442 17,645 15,890 - - - 138,646
Polyvinyl chloride 136,792 121,272 115,693 129,875 135,168 131,887 141,078 149,813 159,659 - - - 1,221,237
Polyvinylidene chloride 5,621 5,316 4,143 2,963 3,534 4,187 6,643 7,469 7,187 - - - 47,063
Polyamide resins 13,908 8,679 5,503 11,561 12,073 12,419 19,556 21,375 19,984 - - - 125,058
Fluorocarbon resins 1,261 806 392 761 656 822 1,518 1,317 1,728 - - - 9,261
Polycarbonate 20,253 14,142 12,760 14,051 22,654 26,449 24,532 24,993 31,317 - - - 191,151
Polyacetal resins 8,741 6,486 3,259 3,512 4,040 5,119 7,169 11,330 11,505 - - - 61,161
Polyethylene terephthalate 36,073 18,269 17,694 37,539 48,558 52,139 55,516 53,324 42,903 - - - 362,015
Polybutyene terephtalate 12,091 7,998 1,981 3,604 2,040 7,283 15,002 17,337 12,336 - - - 79,672
Modified polyphenylene ether 1,468 1,504 1,116 1,854 2,186 1,533 3,336 2,067 3,213 - - - 18,277
Thermoplastic resin (Total) 729,288 607,585 585,282 734,069 787,861 819,894 851,560 922,842 933,794 - - - 6,972,175
Other resins (1) 9,823 8,439 9,294 14,282 11,132 6,754 13,391 13,712 15,542 - - - 102,369
Grand total 802,496 673,698 651,308 819,239 864,959 906,943 952,063 1,006,392 1,032,341 - - - 7,709,439
Note 1) Other resins include acetyl cellulose,polyvinyl formal,polyvinyl butyral,furan resin,acetyl cellulose plastic,
nitrocellulose,sheet celluloid(newly produced)and adhesives containing protein.
ตาราง 2 : การผลิตผลิตภัณฑ์พลาสติกของญี่ปุ่น
Production of Plastics Products 2009 JapanUnit:Ton
Classification Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Quantity
Plastic film and sheets 142,213 145,495 153,826 179,649 174,534 188,562 198,028 176,596 200,442 - - - 1,559,345
Plastic plates 7,903 7,489 7,292 8,844 8,838 10,849 10,495 9,427 11,522 - - - 82,659
Plastic synthetic leathers 3,063 2,762 2,760 3,297 3,360 3,772 4,440 3,403 4,180 - - - 31,037
Plastic pipes 34,243 35,422 33,012 25,952 24,969 30,936 34,798 28,071 41,808 - - - 289,211
Plastic pipe fittings 4,234 4,086 4,731 3,894 3,379 3,911 4,101 3,461 4,398 - - - 36,195
Plastic products for machine tools and parts 41,257 36,958 39,349 40,787 41,655 48,602 51,458 43,909 52,690 - - - 396,665
Daily necessaries and miscellaneous goods 19,394 19,275 21,627 23,568 20,704 20,921 21,078 19,304 20,454 - - - 186,325
Plastic containers 54,526 59,925 70,323 75,216 76,407 82,297 83,973 70,182 64,563 - - - 637,412
Plastic material for building 21,266 20,545 20,519 22,215 19,342 21,237 20,471 18,160 21,590 - - - 185,345
Plastic formed products 22,732 22,114 22,578 23,885 22,662 23,970 24,572 22,734 24,849 - - - 210,096
Plastic reinforced products 6,350 6,130 5,845 6,057 5,492 6,764 7,134 5,839 6,632 - - - 56,243
Other plastic products 20,261 19,773 20,122 21,234 20,048 21,220 22,071 20,263 21,685 - - - 186,677
Grand total 377,442 379,974 401,984 434,598 421,390 463,041 482,619 421,349 474,813 - - - 3,857,210
notes:"material for building ","for machine tools and parts ","for daily necessaries and miscellaneous goods",
in "Deformed extruding products"are contained in each list of commodities classification.
แนวโน้มของการบริโภครัฐบาลญี่ปุ่น โดย Mr.Hatoyama นายกรัฐมนตรี ได้แถลงการณ์ในการประชุม the United Nations Summit ว่าจะ ลดการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกลงอีก 25% ภายในปี คศ.2020 (ณ ปี 2008 ปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ญี่ปุ่นปล่อยสู่บรรยากาศเท่ากับ 1,286 ล้านตัน)
ผลกระทบจากวิกฤติเศรษฐกิจโลกและราคาน้ำมันที่สูงขึ้นของตลาดโลก ที่ได้ส่งผลกระทบต่อภาคอุตสาหกรรมพลาสติกของญี่ปุ่น ประกอบกับกฎหมายเรื่องการนำบรรจุภัณฑ์กลับมาใช้ใหม่ (Containers and Packaging Recycling Act)กำหนดให้ภาคอุตสาหกรรม ต่างๆ ลดปริมาณการทิ้งขยะพลาสติก โดยได้รณรงค์ให้มีการนำพลาสติกที่ใช้แล้วนำกลับมาใช้ใหม่ (recycle)
นอกจากสถานการณ์ภาวะราคาน้ำมันที่ผันผวนแล้ว การคำนึงถึงปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม ทำให้ไบโอพลาสติก (Bioplastic) ได้รับความสนใจเพื่อเป็นทางเลือกใหม่ และยังเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมเมื่อผ่านกระบวนการย่อยสลายด้วยจุลชีพอย่างสมบูรณ์ โดยในช่วง 3-5 ปีมานี้ นับว่าเป็นการประสบความสำเร็จด้านเทคโนโลยี ซึ่งสามารถผลิตไบโอพลาสติกที่มีคุณภาพและมีความหลากหลายในระดับที่ น่าพอใจ จึงทำให้ธุรกิจอุตสาหกรรมชนิดนี้รุดหน้าอย่างก้าวกระโดด
ประเทศกลุ่มอุตสาหกรรม ได้แก่ กลุ่มประเทศสหภาพยุโรป สหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น มีความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องใน การใช้ผลิตภัณฑ์ไบโอพลาสติก เช่น บรรจุภัณฑ์ และฟิล์มทางการเกษตร โดยในปัจจุบันกำลังการผลิตไบโอพลาสติกระดับโลกอยู่ใน ระดับประมาณปีละ 300,000 ตัน และคาดว่าจะเพิ่มขึ้นมากกว่า 550,000 ตันภายในสิ้นปี 2009 ประเทศ ญี่ปุ่นเป็นประเทศหนึ่งที่ให้ ความสนใจในการพัฒนาอุตสาหกรรมพลาสติกชีวภาพ อย่างจริงจัง มีการดำเนินการร่วมกันระหว่างภาครัฐและเอกชนในการส่งเสริม การผลิตและการใช้ เม็ดพลาสติกชีวภาพมาขึ้นรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ หลากหลายประเภท
ผู้บริโภคญี่ปุ่นได้ที่หันมาตื่นตัวใส่ใจสิ่งแวดล้อมมากยิ่งขึ้นเช่นกัน จากการประชุมร่วมระหว่าง Plastic Federation และสมาคมผู้บริโภค ได้แสดงความกังวลและพยายามหาทางลดการใช้พลาสติกในชีวิตประจำวันลง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง บรรจุภัณฑ์พลาสติกที่มีมากเกินความจำเป็นที่ชาวญี่ปุ่นคุ้นเคยในการบริโภคมาช้านาน
ยอดการจำหน่ายผลิตภัณฑ์พลาสติกในญี่ปุ่น (ณ เดือน ก.ย. 52) ฟิล์มพลาสติกสำหรับบรรจุภัณฑ์ (wrapping films) ครองส่วนแบ่งตลาดอันดับ 1 (1.6 ล้านตัน) ตามมาด้วย Hard sheet-like products และ machinery parts ที่ครองส่วนแบ่งตลาดรองลงมา (912,796 ตัน) นอกจากนี้ผลิตภัณฑ์พลาสติกที่เป็นส่วนประกอบรถยนต์มีแนวโน้มที่จะได้รับการ ตอบรับอย่างดีในภาคอุตสาหกรรมรถยนต์ เนื่องจากมีน้ำหนักเบา สามารภประหยัดพลังงานได้ดี
ผลิตภัณฑ์ไบโอพลาสติก จะมีเครื่องหมายแสดงปรากฎชัดเจนบนผลิตภัณฑ์
ญี่ปุ่นส่งออกพลาสติกและผลิตภัณฑ์พลาสติก คิดเป็นมูลค่า 17,359 ล้านเหรียญสหรัฐ ลดลงจากช่วงเดียวกันของปีที่ผ่านมา — 17.13% ประเทศที่ญี่ปุ่นส่งออกสินค้าและผลิตภัณฑ์พลาสติก 6 ลำดับแรก ดังนี้
จีน มูลค่า 4,831.76 ล้านเหรียญสหรัฐ(คิดเป็นสัดส่วน 27.8% อัตราการขยายตัว -10.33%)
เกาหลีใต้ มูลค่า 3,254.39 ล้านเหรียญสหรัฐ (คิดเป็นสัดส่วน 18.75% อัตราการขยายตัว -2.82%)
ไต้หวัน มูลค่า 1,964.87 ล้านเหรียญสหรัฐ (คิดเป็นสัดส่วน 11.32% อัตราการขยายตัว-16.96%)
ฮ่องกง มูลค่า 1,605.27 ล้านเหรียญสหรัฐ (คิดเป็นสัดส่วน 9.25% อัตราการขยายตัว -28.09%)
สหรัฐอเมริกา มูลค่า 1,091.24 ล้านเหรียญสหรัฐ (คิดเป็นสัดส่วน 6.29% อัตราการขยายตัว -30.62%)
ไทย มูลค่า 703.86 ล้านเหรียญสหรัฐ (คิดเป็นสัดส่วน 4.06% อัตราการขยายตัว -27.81%)
(ตารางที่ 1)
ญี่ปุ่นนำเข้าพลาสติกและผลิตภัณฑ์พลาสติก คิดเป็นมูลค่า 7,922.59 ล้านเหรียญสหรัฐ ลดลงจากช่วงเดียวกันของปีที่ผ่านมา — 21.65% ประเทศที่ญี่ปุ่นนำเข้าสินค้าและผลิตภัณฑ์พลาสติก 5 ลำดับแรก ดังนี้
จีน มูลค่า 2,786.09 ล้านเหรียญสหรัฐ(คิดเป็นสัดส่วน 35.17% อัตราการขยายตัว -9.59%)
สหรัฐอเมริกา มูลค่า 1,117.12 ล้านเหรียญสหรัฐ (คิดเป็นสัดส่วน 14.1% อัตราการขยายตัว -32.73%)
เกาหลีใต้ มูลค่า 790.88 ล้านเหรียญสหรัฐ (คิดเป็นสัดส่วน 9.98 % อัตราการขยายตัว-23.87%)
ไต้หวัน มูลค่า 618.17 ล้านเหรียญสหรัฐ (คิดเป็นสัดส่วน 7.8% อัตราการขยายตัว -19.65%)
ไทย มูลค่า 513.07 ล้านเหรียญสหรัฐ (คิดเป็นสัดส่วน 6.48% อัตราการขยายตัว -14.43%)
(ตารางที่ 2)
สินค้าพลาสติกและของที่ทำด้วยพลาสติก (HS 39) ส่วนใหญ่จะได้รับสิทธิประโยชน์จาก JTEPAในการลดภาษีเหลือ 0% ทันทีที่ มีผลบังคับใช้ หรือยกเลิกภายใน 5 ปี หลังความตกลงมีผลบังคับใช้ ซึ่งจะทำให้ผู้ส่งออกของไทยได้ประโยชน์ในการลดภาษีจากระดับอัตรา ภาษีเดิมซึ่งอยู่ระหว่าง 2.5-21.3%
แนวโน้มของการให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อม ไทยจะต้องเร่งพัฒนาอุตสาหกรรมไบโอพลาสติก เพื่อ ตอบสนองความต้องการของกลุ่มผู้ซื้อและเพื่อรองรับมาตรการและนโยบายในการจัดการด้านการรักษาสิ่งแวดล้อม พร้อมทั้งแนวโน้มการค้าขาย สินค้าอุปโภคบริโภคที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
ไทยมีความได้เปรียบ ซึ่งอุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรธรรมชาติและมีวัตถุดิบทางการเกษตรที่เหมาะแก่ การผลิตไบโอพลาสติก เช่น มันสำปะหลัง และ อ้อย เป็นต้น ซึ่งมีสัดส่วนการส่งออกและกำลังการผลิตระดับผู้นำของโลก มีธุรกิจอุตสาหกรรม ด้านพลาสติกจากปิโตรเคมีที่เป็นปัจจัยพื้นฐานการผลิตไบโอพลาสติกในระดับโลก และปัจจุบันยังมีศักยภาพด้านกำลังคน การวิจัยพื้นฐานและต่อ ยอดทั้งในด้านเทคโนโลยีชีวภาพ วิทยาศาสตร์และวิศวกรรมศาสตร์โพลิเมอร์ ตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำอันจะช่วยเป็นกลไกที่จะอำนวยการสร้าง เทคโนโลยีของประเทศอย่างต่อเนื่อง
โดย สำนักงานส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ ณ เมืองฟูกูโอกะ
ที่มา: http://www.depthai.go.th