เมื่อปี พ.ศ. 2409 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงคำนวณและพยากรณ์ว่า ปีมะโรง พ.ศ. 2411 วันอังคาร ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 10 ตรงกับวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2411 จะเกิดปรากฏการณ์สุริยุปราคามืดหมดดวง จะเห็นได้ชัดที่ตำบลหว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งทรงพยากรณ์ล่วงหน้าถึง 2 ปี โดยไม่มีหลักฐานการคำนวณจากประเทศตะวันตก และเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2411 อันเป็นวันสำคัญในประวัติศาสตร์ดาราศาสตร์ไทย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตลอดจนบรรดาผู้มาเข้าเฝ้าทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ ต่างเฝ้ารอคำพยากรณ์จากการคำนวณทางดาราศาสตร์ ในตอนแรกไม่มีผู้ใดแลเห็นสุริยุปราคาตอน เริ่มจับ พระองค์ทรงพยากรณ์ไว้ว่า คลาสเริ่มจับเวลา 10.04 น. รอจนถึง 10.16 น. คลาสเริ่มจับมากขึ้นทุกที ท้องฟ้าที่สว่างเริ่มมืดสลัวลง จนถึงเวลา 11.20 น. ท้องฟ้ามืดลงจนมองเห็นดวงดาว คลาสจับเต็มดวงเมื่อเวลา 11.36 น. 20 วินาที กินเวลานานถึง 6 นาที 45 วินาที ท้องฟ้ามืดจนเป็นเวลากลางคืน นับเป็นสุริยุปราคาเต็มดวงตรงตามเวลาที่พระองค์ทรงคำนวณพยากรณ์ไว้ทุกประการ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงนำประเทศไทยเข้าสู่ยุคของวิทยาศาสตร์มาแต่บัดนั้น
การเสด็จพระราชดำเนินเพื่อพิสูจน์การเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงครั้งนั้น ถือเป็นการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ ครั้งยิ่งใหญ่และครั้งแรกของประวัติศาสตร์ชาติไทย โดยพระมหากษัตริย์ไทยทรงเป็นผู้คำนวณด้วยพระองค์เองต่อหน้าคณะนักดาราศาสตร์ชาวฝรั่งเศสและแขกเมืองชาวต่างประเทศ คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 14 เมษายน 2525 เทิดพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 เป็น “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย” และกำหนดให้วันที่ 18 สิงหาคม ของทุกปี เป็น “วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ” เพื่อน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ และเทิดพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีได้จัดให้มีพิธีวางพุ่มดอกไม้ถวายราชสักการะพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย” ณ บริเวณลานพระบรมราชานุสาวรีย์ ซึ่งประดิษฐานเด่นเป็นศรีสง่า ถือเป็นศูนย์รวมใจของกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ตลอดจนข้าราชการ และพสกนิกรทุกหมู่เหล่า ซึ่งได้พร้อมใจกันมาวางพุ่มดอกไม้ถวายราชสักการะแด่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ สถานที่แห่งนี้อยู่เป็นนิจ เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีต่อวงการวิทยาศาสตร์ไทยและประเทศชาตินับอเนกประการ
นอกจากนี้ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีได้ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดงานมหกรรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ประจำปี 2557 ภายใต้แนวคิด “จุดประกายความคิด พัฒนาชีวิตด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี” เพื่อเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย” และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ในฐานะทรงเป็น “พระบิดาแห่งเทคโนโลยีของไทย” และ “พระบิดาแห่งนวัตกรรมไทย” และเพื่อร่วมฉลองวาระสำคัญทางวิทยาศาสตร์ที่องค์การสหประชาชาติ กำหนดให้ปีนี้เป็นปีสากลแห่งผลึกศาสตร์ (International Year of Crystallography : IYCT) และปีสากลแห่งเกษตรกรรมแบบครอบครัว (International Year of Family Farming : IYFF) รวมถึงการแสดงนวัตกรรมล้ำยุคให้เยาวชนและผู้ที่สนใจได้เปิดมุมมองการเรียนรู้ผ่านการนำเสนอเนื้อหาในรูปแบบสื่อมัลติมีเดียใหม่ล่าสุดแบบอินเตอร์แอคทีฟ (Interactive) เพื่อสร้างความตื่นตาตื่นใจให้แก่ผู้เข้าชม เป็นการเรียนรู้ที่เสมือนจริงและมีประสิทธิภาพสูงในนิทรรศการการเรียนรู้ต้น กำเนิดของโลกจากยุคน้ำแข็ง (ICE AGE) การสูญพันธุ์ของไดโนเสาร์ สัตว์ดึกดำบรรพ์และแมมมอธ จนมาสู่ยุคปัจจุบัน นอกจากนั้นแล้ว ยังมีโรงภาพยนตร์ 4 มิติ กิจกรรมและการทดลองทางวิทยาศาสตร์ นิทรรศการจากหน่วยงาน ในสังกัดกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันการศึกษา และองค์กรเอกชนชั้นนำจากในประเทศและต่างประเทศ ที่รวบรวมองค์ความรู้ เทคโนโลยีและนวัตกรรมล่าสุดมาจัดแสดงในงานนี้ โดยมี หนุ่มเก้า - จิรายุ ละอองมณี และ สาวมิ้นต์ - ชาลิดา วิจิตรวงศ์ทอง สองดาราวัยรุ่นชื่อดังมาเป็นพรีเซนเตอร์ และปีนี้ได้จัดงานสุดยิ่งใหญ่ ระหว่างวันที่ 12 – 28 สิงหาคม 2557 ณ จังหวัดเชียงใหม่ เต็มพื้นที่ ศูนย์ประชุมและแสดงสินค้านานาชาติเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา
ติดตามข้อมูลข่าวสารและรายละเอียดงานได้ที่ www.nsm.or.th/nst2014 และ facebook: มหกรรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ หรือสอบถามรายละเอียดงานที่ฝ่ายประชาสัมพันธ์ องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ โทรศัพท์ 0 2577 9999
ผู้เขียนข่าว : นางสาวศิริลักษณ์ สิกขะบูรณะ
ถ่ายภาพและวีดิโอ : นางสุนิสา ภาคเพียร นาวงค์ ,นายรัฐพล หงสไกร , นายไววิทย์ ยอดประสิทธิ์
เผยแพร่ข่าว : นางสาวชลธิชา แสงเทียนสุวรรณ
กลุ่มงานประชาสัมพันธ์ สำนักงานปลัดกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
โทร. 0 2333 3700 ต่อ 3732 โทรสาร 0 2333 3834 E-Mail : pr@most.go.th
ที่มา: http://www.thaigov.go.th