กระทรวงสาธารณสุข(สธ.) เตรียมออกกฎกระทรวงเพื่อยกระดับมาตรฐานโรงงานผลิตยาสมุนไพรให้ได้มาตรฐานจีเอ็มพี ปรับหลักเกณฑ์การขึ้นทะเบียนยาสมุนไพร และแก้ไข พ.ร.บ.ยา ให้สอดคล้องกับหลักเกณฑ์ของอาเซียน เพื่อหนุนการส่งออกสมุนไพรไทยสู่ตลาดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน(AEC)ในปี 2558
"อนาคตสมุนไพรไทย มีโอกาสเติบโตในตลาดโลก เนื่องจากปัจจุบันทั่วโลกมีแนวโน้มหันมาให้ความสนใจใช้ผลิตภัณฑ์จากสมุนไพร เพราะได้จากธรรมชาติและให้ประโยชน์ไม่ด้อยกว่ายาที่ได้จากการสังเคราะห์ทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งประเทศไทยเป็นแหล่งที่มีสมุนไพรคุณภาพดีมากแห่งหนึ่งของโลก" นายต่อพงษ์ ไชยสาส์น รมช.สธ.กล่าว
รมช.สธ. กล่าวว่า การเตรียมความพร้อมเพื่อเข้าสู่การเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนในปี 2558 นั้น องค์การอาหารและยา(อย.) ได้ดำเนินการพัฒนาสมุนไพรไทยให้มีคุณภาพมาตรฐาน เพื่อให้สามารถส่งออกไปจำหน่ายในตลาดประชาคมอาเซียนได้ใน 3 เรื่องใหญ่ ได้แก่ 1.เตรียมออกกฎกระทรวงสาธารณสุข ยกระดับมาตรฐานสถานที่ผลิตสมุนไพรไทยให้ได้มาตรฐานจีเอ็มพี ซึ่งขณะนี้ผ่านมติคณะรัฐมนตรีแล้ว อยู่ระหว่างรอกฤษฎีกา
2.ปรับแก้หลักเกณฑ์การรับขึ้นทะเบียนยาสมุนไพร ให้สอดคล้องกับหลักเกณฑ์ของประชาคมอาเซียน โดยให้ผู้ประกอบการมีส่วนร่วมวางหลักเกณฑ์การพัฒนายาสมุนไพรให้เป็นสากล และ 3.แก้ไข พ.ร.บ.ยา พ.ศ.2510 ให้มีความทันสมัยและไม่เป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาสมุนไพร เช่น แก้นิยามศัพท์คำว่า ยาแผนโบราณ แก้ไขเป็นยาแผนไทย หรือยาแผนทางเลือก คณะกรรมการภาใต้กฎหมายยาที่ดูแลเรื่องยา ซึ่งเดิมมี 1 ชุด จะแยกคณะกรรมการที่รับผิดชอบดูแลยาสมุนไพรออกมาอีก 1 ชุด และมีการเขียนหลักเกณฑ์ต่างๆ เกี่ยวกับสมุนไพรไทยให้ชัดเจนยิ่งขึ้น ขณะนี้อยู่ในขั้นตอนของคณะกรรมการกฤษฎีกาพิจารณา
นอกจากนี้ยังได้เพิ่มรายการยาสมุนไพรไทยในบัญชียาหลักแห่งชาติ จากเดิมมีเพียง 19 รายการ เป็น 72 รายการใช้ในระบบการรักษาพยาบาลทั่วประเทศ ซึ่งจะเป็นแหล่งอ้างอิงว่าสมุนไพรไทยมีคุณภาพมาตรฐาน และมีการใช้อย่างแพร่หลาย ซึ่งในปี 2552 มีการใช้ยาสมุนไพรรักษาผู้ป่วยในโรงพยาบาลที่อยู่ในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขทั่วประเทศเกือบ 400 ล้านบาท
สำหรับหน่วยงานดูแลเรื่องการส่งเสริมพัฒนาสมุนไพรไทยร่วมกันมี 3 กรม ได้แก่ กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ และสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา(อย.) ซึ่งดูแลตั้งแต่การศึกษาวิจัยและพัฒนาสมุนไพรไทยใช้เป็นยา เครื่องสำอาง อาหารเสริมสุขภาพ พัฒนาระบบการตรวจวิเคราะห์คุณภาพวัตถุดิบและผลิตภัณฑ์สมุนไพร การรับรองคุณภาพมาตรฐานสมุนไพร และควบคุมมาตรฐานการผลิตของโรงงานสมุนไพรให้ได้มาตรฐานจีเอ็มพี (GMP:Good Manufacturing Practice)
ทั้งนี้ ข้อมูลล่าสุดเดือนธันวาคม 2553 มีโรงงานผลิตยาแผนโบราณที่ได้มาตรฐานจีเอ็มพีในประเทศ จำนวน 27 แห่ง และมีโรงงานผลิตยาแผนโบราณที่ได้มาตรฐานจีเอ็มพีของอาเซียนแล้ว 15 แห่ง