พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี กล่าวถึงประเด็นที่มีความเข้าใจคลาดเคลื่อนว่า รัฐบาลหรือกระทรวงมหาดไทย จะเข้าไปครอบงำกระบวนการจัดการขยะมูลฝอย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการให้เอกชนเข้ามาดำเนินการหรือร่วมดำเนินการนั้น ตามพระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมืองฯ ได้อำนวยความสะดวกการให้เอกชน ที่เข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินการ ให้ยกเว้นการปฏิบัติตามกฎหมายว่าด้วยการให้เอกชนร่วมลงทุนในกิจการของรัฐ ทั้งนี้ เพื่อความรอบคอบในการดำเนินการอย่างมั่นคงและยั่งยืนในการดำเนินการของเอกชน กฎหมายจึงกำหนดให้คำนึงถึงหลักเกณฑ์ตามกฎหมายว่าด้วยการให้เอกชนร่วมลงทุนในกิจการของรัฐมาประกอบการดำเนินการด้วย ซึ่งตามกฎหมายดังกล่าวรวมทั้งประกาศที่เกี่ยวข้องได้กำหนดหลักเกณฑ์เบื้องต้นในการพิจารณาความเป็นไปได้ของโครงการและอำนาจในการให้ความเห็นชอบนั้น เป็นอำนาจของรัฐมนตรีเจ้าสังกัด ดังนั้น การที่ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดการมูลฝอย พ.ศ. 2560 ซึ่งออกตามความในพระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมืองฯ ที่กำหนดให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย หรือผู้ที่รัฐมนตรีมอบหมายให้ความเห็นชอบในหลักการของโครงการที่จะมอบหมายให้เอกชนดำเนินการ หรือร่วมดำเนินการกำจัดมูลฝอย จึงเป็นไปตามหลักการเดียวกับกฎหมายว่าด้วยการให้เอกชนร่วมลงทุน ซึ่งไม่ใช่การเอื้อประโยชน์แก่บุคคลใดโดยเฉพาะ และหลังจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยได้ให้ความเห็นชอบแล้ว อปท. ก็จะเป็นผู้ดำเนินการคัดเลือกเอกชน โดยนำหลักเกณฑ์และวิธีการตามกฎหมายว่าด้วยการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐมาบังคับใช้โดยอนุโลม
สำหรับประเด็นการนำพลังงานจากขยะเพื่อการผลิตกระแสไฟฟ้านั้น เรามีวิธีกำจัดขยะหลายวิธี แต่ปัจจุบันมักใช้การฝังกลบ หรือเทกอง ซึ่งไม่ใช่การจัดการขยะมีประสิทธิภาพสูงสุดเพราะยังคงมีปริมาณขยะตกค้างอยู่เป็นจำนวนมาก และใช้เวลานานในการย่อยสลาย ส่วนการเผาเพื่อลดปริมาณขยะนั้น นับเป็นวิธีที่จะทำให้การจัดการขยะมีประสิทธิภาพและสามารถนำพลังงานที่เกิดจากการเผาขยะไปใช้ประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้าได้ จึงเป็นวิธีการที่เกิดประโยชน์สูงสุด และได้มีการกำหนดไว้ใน Roadmap การจัดการขยะมูลฝอยและขยะอันตราย รวมทั้งแผนแม่บทการบริหารจัดการขยะมูลฝอยของประเทศ พ.ศ. 2559–2564 แล้ว
ทั้งนี้ การขายกระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้เข้าสู่ระบบไฟฟ้าของประเทศนั้นจะเป็นอำนาจหน้าที่ของกระทรวงพลังงาน และคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน ซึ่งได้กำหนดโควต้าและอัตราค่าไฟฟ้าในการรับซื้อพลังงานไฟฟ้าจากเชื้อเพลิงขยะเป็นพลังงานทดแทนประเภทหนึ่ง ซึ่งจะเป็นปัจจัยหนึ่งในการส่งเสริมให้เอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการขยะของประเทศด้วย
อย่างไรก็ตาม สิ่งที่พบเห็นอยู่เสมอคือ เมื่อมีโครงการกำจัดขยะจะเกิดขึ้นที่ใด ก็จะมีการต่อต้านจากประชาชนอยู่เสมอ ในกรณีนี้ คณะรัฐมนตรีได้เห็นชอบในหลักการว่า ขยะเกิดที่ไหน ต้องกำจัดที่นั่น เพื่อให้เกิดความรับผิดชอบร่วมกันในพื้นที่ ทั้งนี้ เพื่อให้เป็นไปตามหลักการดังกล่าว รัฐบาลจึงได้มีข้อยกเว้นใน 2 ประเด็นที่สำคัญ ได้แก่
1. การยกเว้นการปฏิบัติตามผังเมืองให้สามารถก่อสร้างสถานที่กำจัดขยะในพื้นที่สีเขียวได้ เพราะสถานที่กำจัดขยะจำเป็นต้องอยู่ห่างจากชุมชนในระยะที่เหมาะสม แต่อย่างไรก็ตามต้องมีการควบคุมการดำเนินงานไม่ก่อให้เกิดมลภาวะหรือเหตุรำคาญแก่สภาพแวดล้อมโดยรอบอย่างเคร่งครัดด้วย
และ 2. การนำประมวลหลักการปฏิบัติ สำหรับโครงการที่เข้าข่ายได้รับการยกเว้นไม่ต้องจัดทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมโดยโครงการโรงไฟฟ้าพลังความร้อนที่ใช้ขยะมูลฝอยเป็นเชื้อเพลิง มาใช้เป็นการอำนวยความสะดวกให้การดำเนินโครงการโรงไฟฟ้าพลังความร้อนที่ใช้ขยะมูลฝอยเป็นเชื้อเพลิง เป็นไปอย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ แต่อย่างไรก็ตามก็ยังคงมีมาตรการควบคุมผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอยู่
ทั้งนี้ การกำหนดเงื่อนไขทั้ง 2 เรื่องดังกล่าว เป็นหลักปฏิบัติที่ใช้เป็นการทั่วไปไม่ได้ทำเพื่อเอื้อประโยชน์แก่ใครโดยเฉพาะอย่างไรก็ตามพื้นที่ที่จัดตั้งโรงไฟฟ้าต้องมีความเหมาะสมในการก่อสร้าง มีปริมาณขยะที่เพียงพอ เราคงไม่สามารถก่อสร้างทุก ๆ พื้นที่ ต้องมีการจัดกลุ่มให้ดีระหว่างพื้นที่จัดตั้งศูนย์คัดแยกและโรงไฟฟ้าให้เหมาะสม เราต่างเข้าใจตรงกันว่า การจัดการขยะเป็นเรื่องที่รอไม่ได้ เรามีขยะเกิดขึ้นทุกวัน และมีอัตราการเกิดขยะเพิ่มขึ้นตลอดเวลา เนื่องจากการเพิ่มจำนวนประชากร การเติบโตทางเศรษฐกิจและการท่องเที่ยว ดังนั้น หากไม่เร่งแก้ไขปัญหาขยะมูลฝอยให้มีประสิทธิภาพ และยั่งยืนแล้ว ก็จะพอกพูนขึ้นไปเรื่อย ๆ จนยากที่จะรับมือ