นายทองเปลว กองจันทร์ ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กล่าวว่า ภาคเกษตรไทยมีความสำคัญต่อเศรษฐกิจและสังคมของประเทศอย่างมาก เนื่องจากมีจำนวนแรงงานในภาคเกษตรมากถึง 12 ล้านคน หรือ 32% ของผู้มีงานทำ นับว่าเป็นแหล่งรองรับแรงงานขนาดใหญ่ของประเทศ และเป็นแหล่งรายได้สำคัญของประชากร รวมทั้งมีเนื้อที่ใช้ประโยชน์ทางการเกษตรครอบคลุมถึง 46% ของพื้นที่ประเทศไทย และด้วยเหตุที่เกษตรกรไทยยังมีอยู่จำนวนมาก และมีความเปราะบางสูง ภาครัฐจึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญในการพัฒนาภาคเกษตรอย่างต่อเนื่อง การพัฒนาระบบฐานข้อมูลเศรษฐกิจการเกษตรแบบลงลึกถึงระดับจังหวัด จึงเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญของระบบงาน Big Data ภาคเกษตร
ทั้งนี้ ระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรระดับจังหวัด นับเป็นความร่วมมือกันระหว่าง สศก. และธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) รวมถึงสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (สสน.) และสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (GISTDA) ซึ่งจะเป็นเครื่องชี้เศรษฐกิจภาคการเกษตรไทยที่สำคัญ ในการบูรณาการข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) มาใช้วิเคราะห์เชิงลึกเพื่อคาดการณ์และติดตามผลผลิตแบบ near real time ซึ่งสามารถติดตามสถานการณ์การเพาะปลูกสินค้าเกษตร ทั้งภาพรวมระดับประเทศและระดับจังหวัด สามารถระบุพื้นที่ที่เกิดสถานการณ์หรือการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่กระทบต่อการผลิตสินค้าเกษตร อาทิ ภัยธรรมชาติ และยังสามารถคาดการณ์แนวโน้มการผลิตรายพื้นที่ได้อีกด้วย
นอกจากนี้ สศก. และ ธปท. ยังได้ร่วมกันยกระดับเทคนิคการพยากรณ์ โดยพัฒนาแบบจำลองพยากรณ์ผลผลิตข้าวนาปรังในระดับจังหวัด โดยใช้ Machine Learning ซึ่งวิเคราะห์ข้อมูลผลผลิตจาก สศก. ภาพถ่ายดาวเทียมพื้นที่เพาะปลูก และความสมบูรณ์ของพืชจาก GISTDA และการพยากรณ์อากาศระยะกลางของ สสน. เพื่อเพิ่มความแม่นยำของการพยากรณ์ผลผลิต และนำผลที่ได้จากแบบจำลองมาใช้ในฐานข้อมูลภาคเกษตรระดับจังหวัด ก่อนที่จะประมวลผลขึ้น เป็นข้อมูลภาคเกษตรระดับประเทศ
"ระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจระดับจังหวัด และระบบคาดการณ์ผลผลิต นับเป็นอีกหนึ่งความสำเร็จ ที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และหน่วยงานภาคี ได้ร่วมกันพัฒนาเครื่องชี้เศรษฐกิจภาคการเกษตรของประเทศไทย ที่สามารถก้าวทันต่อการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วตามบริบทต่างๆ ของโลก พัฒนาการบริหารจัดการเศรษฐกิจการเกษตรตั้งแต่ระดับภูมิภาค ส่งผลให้ภาครัฐสามารถขับเคลื่อนนโยบายและบรรลุวัตถุประสงค์ตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และนำพาภาคกษตรไทยเข้าสู่ยุคดิจิทัล พัฒนาเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน" ปลัดกระทรวงเกษตรฯ กล่าว
ด้าน นายฉันทานนท์ วรรณเขจร เลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) กล่าวว่า สศก. ในฐานะหน่วยงานที่มีภารกิจในการจัดทำระบบข้อมูลภาคเกษตร ได้ให้ความสำคัญกับการปฏิบัติงานในระดับพื้นที่ เพื่อสนับสนุนการทำงานของเกษตรกรให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น จึงประสานความร่วมมือกับหน่วยงานทุกภาคส่วนที่มีศักยภาพ เพื่อร่วมกันพัฒนาระบบข้อมูลภาคเกษตรในระดับพื้นที่ เชื่อมโยง และพัฒนาจนเกิด "ระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรระดับจังหวัด และระบบคาดการณ์ผลผลิต"
ทั้งนี้ ได้นำจุดแข็งและความชำนาญของแต่ละหน่วยงาน ได้แก่ การคาดการณ์และติดตามสถานการณ์น้ำและสภาพอากาศของ สสน. การประมวลผลภาพถ่ายดาวเทียมในการติดตามภาวะการผลิตสินค้าเกษตรของ GISTDA การจัดทำสถิติและติดตามภาวการณ์ผลิตภาคเกษตรในระดับพื้นที่ของ สศก. และการประมวลผลวิเคราะห์ข้อมูลเศรษฐกิจของ ธปท. มาใช้ในการพัฒนาระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรระดับจังหวัด และระบบคาดการณ์ผลผลิตให้มีความรวดเร็ว แม่นยำ และครอบคลุมพื้นที่ในระดับจังหวัด
สำหรับกระบวนการทำงานของระบบติดตามฯ สศก. โดย ศูนย์ข้อมูลเกษตรแห่งชาติ (NABC) และสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศท.) ที่ 1-12 จะนำเข้าข้อมูล ตรวจสอบ ประมวลผล และเผยแพร่ข้อมูล โดยทาง ธปท. จะสนับสนุนการพัฒนาระบบ และแนะนำการปรับปรุงดัชนีโดยมีการประมวลผลและจัดเก็บในฐานข้อมูล (Database) พร้อมกับคำนวณดัชนีเศรษฐกิจการเกษตรด้วยวิธีการจัดทำดัชนีแบบลูกโซ่ (Chain Index) และแสดงผลในรูปแบบของ Data Visualization โดยการแสดงผล Dashboard ในระบบติดตามฯ ให้สามารถแสดงผลได้ทั้งในระดับประเทศ ระดับภูมิภาค และระดับจังหวัด ซึ่งข้อมูลจากดัชนีเศรษฐกิจการเกษตร จะเป็นข้อมูลสำคัญในการวางแผนเศรษฐกิจการเกษตรระดับจังหวัด รวมถึงการเตือนภัยเศรษฐกิจในพื้นที่อย่างทันท่วงที
ทั้งนี้ ผลสำเร็จของการพัฒนาระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรและระบบคาดการณ์ผลผลิต นอกจากจะทำให้มีข้อมูลคาดการณ์ผลผลิตที่แม่นยำ วางแผนการผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว ยังเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของภาคเกษตรไทย รวมถึงหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง สามารถนำข้อมูลไปใช้ในการวางแผนปรับสมดุลอุปสงค์และอุปทานในระดับพื้นที่ได้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น เช่น การเติมการกระจายสินค้าออกจากพื้นที่ที่มีแนวโน้มเกิดปัญหาสินค้าเกษตรล้นตลาด
"สศก. ในฐานะหน่วยงาน ?เนวิเกเตอร์เศรษฐกิจการเกษตร? พร้อมที่จะร่วมมือกับทุกภาคส่วน พัฒนา เชื่อมโยง และแลกเปลี่ยนข้อมูล เพื่อต่อยอดการพัฒนาภาคเกษตรของไทย ให้เท่าทันต่อการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ให้เกษตรกรสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการวางแผนการผลิต และรับทราบการเตือนภัยเศรษฐกิจในพื้นที่อย่างทันท่วงที" นายฉันทานนท์ กล่าว