ปัญหามะนาวแพง ดูจะมีให้เห็นในทุกปีที่เริ่มเข้าสู่ช่วงฤดูร้อน บางปี มะนาวราคาพุ่งไปถึงลูกละ 10 บาท ทำเอาร้านอาหารที่ขายเมนูประเภทต้มยำ ส้มตำ ยำแซ่บทั้งหลายต่างร้องโอดโอย ต้องหาวัตถุดิบอื่นที่ให้รสเปรี้ยวมาช่วยเสริมทดแทน เช่น มะม่วง มะดัน ตะลิงปลิง น้ำมะขาม หรือแม้กระทั่งกรดมะนาว เพราะการจะไปปรับขึ้นราคาอาหารในยามนี้ ก็จะกลายเป็น "มะนาวแพง ค่าแรงไม่ขึ้น" ซ้ำเติมให้ลูกค้าต้องซื้ออาหารในราคาแพงไปอีก
คณะเกษตรศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยนเรศวร มีข้อมูลว่า "มะนาว" เป็นผลไม้ตระกูลส้ม นิยมปลูกกันแพร่หลายในประเทศไทย มีแหล่งปลูกสำคัญ ได้แก่ จ.เพชรบุรี สุราษฎร์ธานี นครสวรรค์ กาญจนบุรี สมุทรสาคร นครปฐม และเชียงใหม่ มะนาวนอกจากใช้ปรุงรสอาหารแล้ว ยังเป็นพืชที่มีสรรพคุณทางยา เพราะมีวิตามินซีสูงมาก นำมาทำยาสมุนไพร และใช้ในเครื่องสำอาง จึงทำให้ภาคอุตสาหกรรมใช้มะนาวเป็นวัตถุดิบในการผลิตมากขึ้นทุกปี
ดังนั้น "มะนาว" จึงนับเป็นพืชที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ และมีความต้องการของตลาดสูงตลอดทั้งปี โดยเฉพาะช่วงฤดูแล้งเดือนมี.ค.-เม.ย.ของทุกปี มะนาวจะมีราคาสูงกว่าปกติ 5-10 เท่า เนื่องจากช่วงฤดูนี้ปริมาณผลผลิตจะออกสู่ตลาดน้อย
* เข้าวงจรฤดูแล้ง พาณิชย์ ขยับรับมือมะนาวแพง
ล่าสุด กรมการค้าภายใน กระทรวงพาณิชย์ เตรียมพร้อมล่วงหน้า รับมือสถานการณ์มะนาวช่วงหน้าแล้ง โดยจับมือสมาคมตลาดกลางค้าส่งสินค้าเกษตรไทย เชื่อมโยงมะนาวจากตลาดกลาง ได้แก่ ตลาดศรีเมือง ตลาดไท และตลาดสี่มุมเมือง นำไปจำหน่ายในราคาขายส่ง ผ่านรถโมบายพาณิชย์ 100 จุดทั่วพื้นที่กรุงเทพฯ ซึ่งเป็นการเพิ่มทางเลือกให้ผู้บริโภค และร้านค้าที่ต้องใช้มะนาวเป็นวัตถุดิบ ซึ่งช่วยลดภาระค่าครองชีพได้อีกทาง
นายวัฒนศักย์ เสือเอี่ยม อธิบดีกรมการค้าภายใน ระบุว่า แนวทางดังกล่าว เป็นการเตรียมพร้อมรองรับสถานการณ์ที่คาดว่าราคามะนาวมีแนวโน้มปรับตัวสูงขึ้น โดยล่าสุด มะนาวเบอร์ 1-2 เฉลี่ยราคาลูกละ 5-7 บาท จากเดือนก่อน ราคาลูกละ 3.9-4.50 บาท
ขณะนี้สถานการณ์ผลผลิตมะนาว อยู่ในสภาพอากาศช่วงหนาวกระทบแล้ง ไม่เอื้ออำนวยต่อการเจริญเติบโตของมะนาว ประกอบกับฝนตกชุก และแหล่งผลิตบางพื้นที่มีน้ำท่วมในช่วงที่ผ่านมา ทำให้ปริมาณผลผลิตมะนาวได้รับความเสียหาย ส่งผลให้ราคามีแนวโน้มปรับตัวสูงขึ้น
"กรมฯ ได้เตรียมพร้อมรับมือล่วงหน้า เพื่อช่วยดูแลประชาชน และผู้ประกอบการที่จำเป็นต้องใช้มะนาวแล้ว และได้สั่งการให้สำนักงานพาณิชย์จังหวัดทั่วประเทศ ติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด กรณีพบมีปัญหาราคามะนาวสูง หรือสินค้าไม่เพียงพอ จะได้เชื่อมโยงผลผลิตมะนาวจากตลาดกลางทั่วประเทศ เพื่อเข้าไปเปิดจุดจำหน่ายให้กับพี่น้องประชาชนได้อย่างรวดเร็วต่อไป" อธิบดีกรมการค้าภายใน กล่าว
* มะนาวไม่ใช่แฟน แต่อาจทำแทนได้
มะนาวแพง ใช้อะไรแทนดี? พืชหรือผลไม้ที่มีรสชาติเปรี้ยวบางชนิด อาจนำมาใช้เป็นวัตถุดิบแทนมะนาวได้บ้าง โดยพืชท้องถิ่นในแต่ละภาคที่พอจะใช้ทดแทนรสเปรี้ยวของมะนาว ได้แก่
- ภาคเหนือ : ส้มจี๊ด มะเขือเทศ และ มะขามเปียก
- ภาคอีสาน : มะขามสด ยอดมะขามอ่อน มะกอก มะเขือเทศลูกเล็ก
- ภาคกลาง : มะดัน มะขามเปียก มะม่วง มะกรูด มะปรางอ่อน
- ภาคตะวันออก : ใบชะมวง ระกำ มะขามเปียก
- ภาคใต้ : ส้มแขก ระกำ มะม่วงเบา ตะลิงปลิง
(ข้อมูลจาก สุขภาพดีดี.com)
ขณะที่นักวิชาการด้านโภชนาการ มีคำแนะนำสำหรับผู้บริโภค เพื่อช่วยแก้ปัญหามะนาวแพงในช่วงหน้าร้อน โดยให้คั้นน้ำมะนาวเก็บไว้ในตู้เย็นช่องแช่แข็ง ซึ่งเป็นการแปรรูปมะนาว และช่วยถนอมอาหารด้วยวิธีง่ายๆ สามาถเก็บไว้ได้นาน เพราะเมื่อถึงเวลาต้องการใช้ ก็แค่นำออกมาวางให้ละลายก่อนประกอบอาหาร โดยทั้งกลิ่น และรสชาติของมะนาว จะยังคงอยู่เหมือนเดิม