ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า รมว.เกษตรและสหกรณ์ เปิดเผยถึงความก้าวหน้านโยบายบริหารจัดการน้ำและมาตรการเพาะปลูกพืชฤดูแล้งปี 2566/67 ว่า แม้ว่าประเทศไทยมีฝนตกอย่างต่อเนื่องในช่วงเดือนก.ย.-ต.ค. 66 แต่จากข้อมูลพบว่า ปริมาณฝนสะสมยังต่ำกว่าค่าปกติถึง 8% และการกระจายตัวของฝนไม่ครอบคลุมทั่วทุกภูมิภาคของประเทศไทย ทั้งนี้ เกิดจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ (climate change) และปรากฏการณ์เอลนีโญ ซึ่งส่งผลให้ในบางพื้นที่จะประสบกับสภาวะขาดแคลนน้ำ และปริมาณน้ำต้นทุนอาจจะมีไม่เพียงพอให้ใช้ในระยะยาว
โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้งนี้ ตั้งแต่เดือนพ.ย. 66 มีการประเมินว่าจะมีสถานการณ์ภัยแล้งที่รุนแรงและต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 3 ปี ซึ่งได้มีการประเมินพื้นที่เสี่ยงภัยแล้งทั่วประเทศ 16.51 ล้านไร่ แบ่งเป็น พื้นที่นอกเขตชลประทาน 9.17 ล้านไร่ ในเขตชลประทานบริเวณพื้นที่ลุ่มเจ้าพระยา 7.34 ล้านไร่
อย่างไรก็ดี เนื่องจากมีปริมาณฝนตกมากในช่วงปลายฤดู จึงได้สั่งการให้กรมชลประทานเร่งเก็บกักน้ำไว้ให้ได้มากที่สุด และมอบนโยบายให้มีการวางแผนบริหารจัดการน้ำที่คาดว่าจะเป็นน้ำต้นทุนสำหรับฤดูแล้งนี้ จำนวน 39,457 ล้าน ลบ.ม. (ปี 65 มีน้ำต้นทุน 43,740 ล้าน ลบ.ม.) ทำให้สามารถสนับสนุนการเพาะปลูกพืชฤดูแล้งทั้งประเทศได้ 10.66 ล้านไร่ แบ่งเป็น ข้าว 8.13 ล้านไร่ (ในเขต ชป. 5.80 ล้านไร่ นอกเขต ชป. 2.33 ล้านไร่) และพืชไร่ พืชผัก 2.53 ล้านไร่ (ในเขต ชป. 0.57 ล้านไร่ นอกเขต ชป. 1.96 ล้านไร่)
สำหรับพื้นที่ลุ่มเจ้าพระยา จากเดิมคาดว่าจะไม่สามารถสนับสนุนน้ำเพื่อการเพาะปลูก แต่ในช่วงแล้งนี้สามารถสนับสนุนให้เพาะปลูกข้าวนาปรังได้ 4.20 ล้านไร่ แบ่งเป็น ในเขตชลประทาน 3.03 ล้านไร่ นอกเขตชลประทาน 1.17 ล้านไร่
รมว.เกษตรฯ กล่าวว่า กระทรวงเกษตรฯ ได้มอบนโยบายให้กรมชลประทานวางแผนบริหารจัดการน้ำต้นทุน และดำเนินการเก็บกักน้ำไว้ให้ได้มากที่สุดสำหรับฤดูแล้งที่จะถึงนี้ สำหรับพื้นที่ที่มีน้ำต้นทุนน้อยได้มอบหมายให้ทุกหน่วยงานส่งเสริมการปลูกพืชใช้น้ำน้อย พร้อมให้เร่งหาแนวทางส่งเสริมและสนับสนุนให้เกษตรกรปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ทดแทนการปลูกข้าวนาปรัง
นอกจากนี้ มอบหมายให้กรมฝนหลวงและการบินเกษตรตั้งหน่วยปฏิบัติการฝนหลวงทั่วประเทศ ตั้งแต่เดือนก.ย. 66 เพื่อเร่งทำฝนบรรเทาความเดือดร้อนให้แก่เกษตรกร และเติมน้ำในอ่างเก็บน้ำ ในช่วงปลายฤดูฝน ทั้งนี้ นโยบายการบริหารจัดการน้ำที่ดีจะช่วยเก็บรักษาน้ำไว้ให้สามารถใช้ในกิจกรรมต่างๆ ทั้งการอุปโภค บริโภค และการเพาะปลูกได้ตลอดจนถึงช่วงสิ้นสุดปรากฏการณ์เอลนีโญ