กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) ตรวจพบข่าวปลอมที่ประชาชนให้ความสนใจสูงสุด ในรอบสัปดาห์ เรื่อง "น้ำกัญชาคั้นสด ป้องกันและรักษาโรคได้ดีกว่าสารสกัดกัญชา" เตือนประชาชนอย่าหลงเชื่อข่าวปลอม เลือกเชื่อ เลือกแชร์ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ หวั่นประชาชนสับสน ส่งผลกระทบต่อสังคมเป็นวงกว้าง
นายเวทางค์ พ่วงทรัพย์ รองปลัดกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) เปิดเผยผลการมอนิเตอร์และรับแจ้งข่าวปลอม ของศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ระหว่างวันที่ 9-15 สิงหาคม 2567 พบข้อความที่เข้ามาทั้งหมด 851,495 ข้อความ โดยมีข้อความที่ต้องดำเนินการตรวจสอบ (Verify) ทั้งสิ้น 288 ข้อความ
สำหรับช่องทางที่มีการพบเบาะแสมากที่สุด คือ ข้อความที่มาจาก Social Listening จำนวน 270 ข้อความ ตามมาด้วยการแจ้งเบาะแสผ่าน Line Official จำนวน 14 ข้อความ และผ่านช่องทาง Facebook จำนวน 4 ข้อความ รวมเรื่องที่ต้องดำเนินการตรวจสอบทั้งหมด 168 เรื่อง และจากการประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้รับผลการตรวจสอบกลับมาแล้ว 106 เรื่อง
ทั้งนี้ กระทรวงดีอี ได้แบ่งข่าวปลอมที่ได้รับความสนใจเป็น 5 กลุ่ม ประกอบด้วย
กลุ่มที่ 1 : นโยบายรัฐบาล ข่าวสารทางราชการ ความสงบเรียบร้อยของสังคม ขัดศีลธรรมอันดี และความมั่นคงภายในประเทศ จำนวน 127 เรื่อง
กลุ่มที่ 2 : ผลิตภัณฑ์สุขภาพ วัตถุอันตราย เครื่องสำอาง รวมถึงสินค้าและบริการที่ผิดกฎหมายจำนวน 52 เรื่อง
กลุ่มที่ 3 : ภัยพิบัติ จำนวน 2 เรื่อง
กลุ่มที่ 4 : เศรษฐกิจ จำนวน 7 เรื่อง
กลุ่มที่ 5 : กลุ่มอาชญากรรมออนไลน์ จำนวน 19 เรื่อง
เมื่อพิจารณาจากข่าวปลอมที่ได้รับความสนใจในลำดับต้น ๆ ในสัปดาห์นี้ พบว่ามีข่าวด้านสุขภาพ และเกี่ยวพันกับผลิตภัณฑ์สุขภาพ รองลงมาคือ กลุ่มนโยบายรัฐบาล ข่าวสารทางราชการ ความมั่นคง ซึ่งเกี่ยวข้องกับโครงการของรัฐบาล อย่างโครงการ "ดิจิทัลวอลเล็ต" เพื่อการกระตุ้นเศรษฐกิจและการช่วยเหลือค่าครองชีพของประชาชน มากถึง 5 อันดับ ซึ่งแสดงว่าประชาชนให้ความสนใจต่อโครงการนี้มากที่สุด โดยข่าวที่ได้รับความสนใจจากประชาชนมากที่สุด 10 อันดับ ได้แก่
อันดับที่ 1 : เรื่อง น้ำกัญชาคั้นสด ป้องกันและรักษาโรคได้ดีกว่าสารสกัดกัญชา
อันดับที่ 2 : เรื่อง การโหลดแอปฯ ยืนยันตัวตนรับเงินดิจิทัลวอลเล็ต ทำให้ถูกดูดเงินหมดบัญชี
อันดับที่ 3 : เรื่อง ฟันผุติดต่อกันได้ผ่านการหอมหรือจูบ
อันดับที่ 4 : เรื่อง รัฐเปิดช่องทางลงทะเบียนทางรัฐเพิ่มเติม สำหรับผู้ที่ยังลงทะเบียนไม่ได้
อันดับที่ 5 : เรื่อง จ้างเปลี่ยนสัญชาติจีนเป็นไทย ได้ใบเกิด ทะเบียนบ้าน และบัตรประชาชน ทำได้ทุกอย่างเหมือนคนไทย
อันดับที่ 6 : เรื่อง ผู้ที่กระเพาะมีปัญหา กินของเย็น ผลไม้ให้น้ำมาก อาการจะยิ่งรุนแรง ทำให้ใจสั่นและเต้นแรง
อันดับที่ 7 : เรื่อง ทางรัฐเปิดให้ลงทะเบียนโครงการเติมเงิน 10,000 ผ่าน LBC66 Wallet
อันดับที่ 8 : เรื่อง เงินดิจิทัลวอลเล็ต 10,000 บาท รับฝาก/ถอน ขั้นต่ำ 1 บาท สมัครฟรีผ่านลิงก์
อันดับที่ 9 : เรื่อง ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป สามารถให้ทายาทรับเงิน 30,000 บาท ได้ที่ พม.
อันดับที่ 10 : เรื่อง มีการติดต่อจากแก๊งคอลเซ็นเตอร์จำนวนมาก หลังจากที่ลงทะเบียนแอปฯ ทางรัฐ
"เมื่อพิจารณาจากข่าวปลอมที่ประชาชนสนใจมากที่สุด จาก 10 อันดับข้างต้น พบว่า เป็นข่าวเกี่ยวข้องกับสุขภาพของประชาชน 3 อันดับ ข่าวที่เกี่ยวข้องกับโครงการ "ดิจิทัลวอลเล็ต" 5 อันดับ โดยโครงการดังกล่าว มีผลกระทบต่อประชาชนเป็นวงกว้าง นอกจากนี้ยังมีข่าวที่เกี่ยวข้องโครงการรัฐอื่นๆ ด้วย" นายเวทางค์ กล่าว
สำหรับอันดับ 1 เรื่อง "น้ำกัญชาคั้นสด ป้องกันและรักษาโรคได้ดีกว่าสารสกัดกัญชา" เป็นการสร้างข้อมูลที่บิดเบือน โดยกระทรวงดีอี ได้ประสานงานตรวจสอบข้อมูลกับสถาบันบำบัดรักษาและฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดแห่งชาติ บรมราชชนนี กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงข้อมูลจริงว่า สารสำคัญในกัญชา คือสาร THC ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท ไม่ว่าจะการรับประทานในรูปแบบใดก็ตาม และการคั้นทำให้ได้รับสารจากกัญชาให้ปริมาณไม่แน่นอนในแต่ละครั้ง ไม่อาจทำการวิจัยที่แน่ชัดได้ เหมือนกับสารสกัดกัญชา
ด้านข่าวปลอม อันดับ 2 "การโหลดแอปฯ ยืนยันตัวตนรับเงินดิจิทัลวอลเล็ต ทำให้ถูกดูดเงินหมดบัญชี" กระทรวงดีอี ได้ประสานงานตรวจสอบร่วมกับ สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) หรือ DGA พบว่า เป็นข้อมูลเท็จ โดยแอปพลิเคชัน "ทางรัฐ" ยังไม่มีการเชื่อมกับบัญชีธนาคารและไม่มีการเก็บข้อมูลบัญชีธนาคารของประชาชนแต่อย่างใด มีเพียงการเชื่อมโยงข้อมูลและบริการของหน่วยงานรัฐเท่านั้น
อย่างไรก็ตาม กระทรวงดีอี มีความห่วงใยประชาชน เรื่องความตระหนักรู้เท่าทันข่าวปลอมที่ถูกแพร่กระจายบนสื่อออนไลน์ โซเชียล ซึ่งหากขาดความรู้เท่าทัน ส่งต่อข้อมูลข่าวปลอม ทำให้เกิดการหลงเชื่อ สร้างความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน สร้างความเสียหายต่อทรัพย์สิน หรือข้อมูลส่วนบุคคล และอาจส่งผลกระทบต่อประชาชนในสังคมเป็นวงกว้าง ดังนั้นจึงควรตรวจสอบข้อเท็จจริงของข่าว หรือลิงก์เว็บไซต์ให้แน่ชัด