พาณิชย์ แจงข้อเท็จจริงระบายข้าวในสต็อกรัฐ ยันโปร่งใส เป็นไปตามขั้นตอน ตรวจสอบได้

นางดวงพร รอดพยาธิ์ อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ กล่าวชี้แจงข้อเท็จจริงการระบายข้าวในสต็อกของรัฐ หลังมีข่าวเกี่ยวกับการขายข้าวราคาต่ำเกินจริง และความไม่โปร่งใสในการระบายข้าวล็อตสุดท้ายของรัฐบาล โดยมีการขายข้าวคุณภาพดีในราคาข้าวที่ใช้ในอุตสาหกรรมอาหารสัตว์ ซึ่งทำให้รัฐเสียหาย ไม่ต่ำกว่า 1 หมื่นล้านบาท และเงินทอนขายข้าวว่า ข้าวจากโครงการรับจำนำข้าวเปลือกของรัฐบาลที่ผ่านมาที่มีผลการตรวจสอบปริมาณและคุณภาพข้าวแล้ว 17.76 ล้านตัน เป็นข้าวที่ถูกต้องตามมาตรฐาน ประมาณ 2.2 ล้านตัน เป็นข้าวที่ไม่ตรงตามมาตรฐาน 14.74 ล้านตัน เป็นข้าวที่ผิดมาตรฐาน 0.73 ล้านตัน และผิดชนิด 0.09 ล้านตัน ซึ่งข้าวเหล่านี้มีทั้งที่ผิดไปจากมาตรฐานมาก และที่ผิดไปจากมาตรฐานน้อยสามารถปรับปรุงคุณภาพได้ และที่มีปัญหาในการปรับปรุงคุณภาพรวมทั้งที่ปรากฏชัดว่าไม่เหมาะแก่การบริโภค

ในช่วงแรกที่ปรากฏผลการตรวจวิเคราะห์ตัวอย่างข้าวว่ามีข้าวที่ผิดมาตรฐานจำนวนมากและ อคส./อ.ต.ก. ได้แจ้งความดำเนินคดีต่อผู้รับผิดชอบ ซึ่งมีโรงสีบางแห่งขอเสนอซื้อข้าวในโกดังของตนโดยไม่ต้องประมูลและมีเงื่อนไขต้องยุติการดำเนินคดีกับโรงสีเหล่านั้น ซึ่งทางราชการไม่อาจยอมรับข้อเสนอดังกล่าวได้

การระบายข้าวของรัฐบาลชุดปัจจุบัน ใช้วิธีการประมูลซึ่งเป็นวิธีการที่โปร่งใสตรวจสอบได้ เปิดเผยทั่วไปโดยมีขั้นตอนโดยสรุป คือก่อนการระบายข้าวคณะทำงานดำเนินการระบายข้าวในสต็อกของรัฐต้องเสนอประธานอนุกรรมการพิจารณาระบายข้าวและเสนอประธานกรรมการ นบข. ให้ความเห็นชอบกรอบการประมูลเมื่อได้รับความเห็นชอบแล้ว กรมการค้าต่างประเทศในฐานะเลขานุการคณะอนุกรรมการพิจารณาระบายข้าวจึงได้ออกประกาศจำหน่ายข้าว โดยมีข้อความระบุว่า “คณะทำงานดำเนินการระบายข้าวในสต็อกของรัฐ โดยมติคณะอนุกรรมการพิจารณาระบายข้าว โดยความเห็นชอบของประธานกรรมการนโยบายและบริหารจัดการข้าว ให้ดำเนินการระบายในสต็อกของรัฐ……………….” ซึ่งเป็นขั้นตอนปฏิบัติการระบายข้าวตามปกติที่ทำมาตั้งแต่การประมูลครั้งที่ 1 จนถึงปัจจุบัน มิได้เป็นการแอบอ้างชื่อแต่อย่างใด

สำหรับกรณีข้าวในคลังสินค้า บจก.ประสิทธิ์ชัยอุบล (โซลาร์ไรซ์) 2011 หลัง 9 ที่มีผู้กล่าวอ้างว่าขายข้าวคุณภาพดีในราคาที่ใช้ในอุตสาหกรรมอาหารสัตว์นั้น ข้าวในโกดังดังกล่าว เป็นข้าวตามโครงการรับจำนำข้าว ปี 2556/57 ซึ่งเป็นสัญญาแบบฝากเก็บ โดยเจ้าของคลังต้องเป็นผู้รับผิดชอบคุณภาพและปริมาณข้าวในคลังเป็นข้าวหอมมะลิ มีทั้งหมด 8 กอง ซึ่งมีผลการตรวจสอบถูกต้องตามมาตรฐาน 2 กอง ผิดมาตรฐาน 6 กอง และได้นำข้าวดังกล่าวออกประมูลขายในการประมูลครั้งที่ 19 เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2559 ซึ่งเป็นการประมูลทั่วไปและเพื่อเข้าสู่อุตสาหกรรม ผลการประมูลปรากฏว่ามีผู้เสนอซื้อในราคากิโลกรัมละ 11.25 บาท ซึ่งต่ำกว่าเกณฑ์ราคาขั้นต่ำตามที่กำหนดไว้ จึงไม่ได้รับอนุมัติให้ขายทั้งนี้ บจก.ประสิทธิ์ชัยอุบล (โซลาร์ไรซ์) 2011 มีสิทธิประมูลแต่ก็ไม่ปรากฏว่าได้เข้ามาประมูลแต่อย่างใด

เนื่องจากในการระบายข้าวบางกรณีมีความจำเป็นต้องประมูลขายแบบยกคลังและเนื่องจากข้าวหอมมะลิ ในคลัง บจก.ประสิทธิ์ชัยอุบล (โซลาร์ไรซ์) 2011 หลัง 9 มีที่ถูกมาตรฐานเพียง 2 กอง อีก 6 กอง เป็นข้าวที่ผิดมาตรฐาน และข้าวที่ผิดมาตรฐานนั้นมี 1 กอง มีผลวิเคราะห์ คือ สภาพข้าวโดยรวมเป็นข้าวที่เสื่อมคุณภาพ เป็นข้าวเน่า ข้าวขึ้นรา เกาะกันเป็นก้อน มีกลิ่นเหม็น และมีฝุ่น ไม่เหมาะแก่การบริโภคเป็นอย่างยิ่ง ไม่สมควรให้มีการระบายเป็นการทั่วไป ควรระบายเข้าสู่ภาคอุตสาหกรรมซึ่งมีการกำหนดเงื่อนไขที่เข้มงวดที่ผู้ชนะการประมูลจะต้องนำไปใช้ในอุตสาหกรรมเท่านั้น ไม่อาจนำไปขายเพื่อการบริโภคของมนุษย์ได้ เพราะอาจจะมีผลกระทบ ต่อสุขอนามัยของมนุษย์จึงได้นำออกประมูลเข้าสู่อุตสาหกรรมในการประมูลครั้งที่ 23 และมีผู้เสนอซื้อในราคากิโลกรัมละ 6.10 บาท ซึ่งในการประมูลครั้งนี้แม้ว่า บจก.ประสิทธิชัยอุบล (โซลาร์ไรซ์) 2011 มีสิทธิประมูล แต่ก็ไม่ปรากฏว่าได้เข้ามาประมูลแต่อย่างใด

ในการระบายข้าวของรัฐบาลชุดนี้ มิได้นำปัจจัยเรื่องราคาที่จะจำหน่ายได้มาเป็นองค์ประกอบสำคัญ เพราะหากคำนึงถึงแต่เรื่องราคาที่จะได้รับเพียงอย่างเดียว ก็จะต้องกำหนดราคาขายข้าวที่จะประมูลไม่ต่ำกว่าราคาต้นทุนที่รับจำนำ คือ ข้าวขาว ประมาณตันละ 22,000 – 23,000 บาท ข้าวหอมมะลิ ประมาณตันละ 29,000 – 30,000 บาท แต่ได้คำนึงถึงการลดความเสียหายจากภาระงบประมาณที่ต้องจ่ายเป็นค่าเก็บรักษา ค่าดอกเบี้ย ค่ารมยา ผลกระทบต่อสุขอนามัยต่อมนุษย์และสัตว์ และสต็อกข้าวที่กดราคาข้าวในตลาดอันมีผลกระทบถึงราคาข้าวที่ชาวนาจะได้รับด้วย

ทั้งนี้ การดำเนินการระบายข้าวของรัฐบาลชุดนี้มีความโปร่งใส ตรวจสอบได้ หากผู้กล่าวหามีหลักฐานว่าเป็นไปโดยมิชอบก็ควรที่จะดำเนินการตามกฎหมายต่อไป ไม่ควรหยิบยกขึ้นมากล่าวอ้างลอยๆ คลุมๆ เครือๆ โดยไม่มีหลักฐานเพื่อหวังผลซ่อนเร้นบางประการ

ด้านนายกีรติ รัชโน รองอธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ กล่าวถึงกรณีที่มีการระบุว่าข้าวที่นำมาประมูลให้กับกลุ่มอุตสาหกรรมอาหารสัตว์ บางส่วนเป็นข้าวดีสามารถบริโภคได้ ซึ่งควรนำมาบริจาคว่า ต้องดูสภาพข้าวในคลังจริงๆ ด้วยว่าเป็นอย่างไร ซึ่งบางคลังไม่เหมาะสมแก่การบริโภคของคน รวมทั้งเกณฑ์การแบ่งประเภทข้าวในสต็อกรัฐบาลก่อนที่จะนำมาเปิดระบายนั้น ได้กำหนดคุณภาพที่มีมาตรฐานชัดเจน อยากให้ผู้ที่กล่าวหานำหลักฐานมาชี้แจงด้วย ถ้ากรมฯ ถูกกล่าวหาเยอะๆ ก็สามารถฟ้องกลับได้