นายภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกรัฐมนตรี ปฏิบัติหน้าที่นายกรัฐมนตรี กล่าวภายหลังการประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) นัดพิเศษในวันนี้ว่า ครม.เห็นชอบตามแนวทางการปฏิบัติหน้าที่ของ ครม.กรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญได้วินิจฉัยให้ความเป็นรัฐมนตรีของนายกรัฐมนตรีสิ้นสุดลงเฉพาะตัวว่า สถานะของ ครม.และรัฐมนตรีสิ้นสุดลง แต่ต้องอยู่ในตำแหน่งเพื่อปฏิบัติหน้าที่ต่อไป และได้รับเงินเดือน แต่ไม่ต้องยื่นบัญชีทรัพย์สิน และหนี้สิน โดยยังคงมีหน้าที่บริหารราชการแผ่นดินให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อประเทศเท่าที่จำเป็นทุกประการ ส่วนเรื่องที่เป็นนโยบายซึ่งมีผลผูกพัน ครม.รักษาการไม่ควรพิจารณา
นายวิษณุ เครืองาม อดีตที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี ซึ่งได้รับมอบหมายให้เข้ามาชี้แจงถึงข้อกฎหมายต่าง ๆ ในที่ประชุม ครม.รักษาการ ระบุว่า ที่ประชุมมีการแต่งตั้งนายภูมิธรรม ปฎิบัติหน้าที่นายกรัฐมนตรี ไม่ใช่รักษาการ ซึ่งจะแตกต่างจากทุกครั้งที่เป็นรักษาการนายกรัฐมนตรี เมื่อครั้งที่นายเศรษฐา ทวีสิน ได้เดินทางไปปฎิบัติหน้าที่ต่างประเทศ จึงต้องมาใช้อีกมาตรา
นอกจากนี้ ที่ประชุม ครม.รักษาการ ยังมีการพิจารณาตำแหน่งหน้าที่ที่เกี่ยวกับ ครม.แบ่งเป็น 2 ระดับ คือ ระดับที่นายกรัฐมนตรีแต่งตั้ง เป็นข้าราชการการเมือง เช่น เลขาธิการนายกรัฐมนตรี, รองเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, โฆษกรัฐบาล, ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี, ที่ปรึกษาประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ผู้แทนการค้า และตำแหน่งการเมืองทั้งหมดที่นายเศรษฐา ได้แต่งตั้ง ซึ่งจะต้องพ้นจากตำแหน่งทั้งหมด และจะจ่ายเงินเดือนให้ถึงวันที่ 13 สิงหาคม แต่ว่าที่ประชุมวันนี้เห็นว่า รัฐมนตรีแต่ละคนมีความจำเป็นต้องมีคณะทำงาน จึงมีมติให้แต่งตั้งใหม่ ซึ่งอาจจะตั้งคนเดิมเพื่อช่วยงาน
สำหรับคณะทำงานทางการเมืองของรัฐมนตรีกระทรวงต่าง ๆ ที่แต่งตั้งเอง ยกเว้นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ยังคงดำรงตำแหน่งอยู่ ขณะที่ตำแหน่งคณะทำงานทางการเมืองของรองนายกรัฐมนตรี ถือเป็นโควตาของนายกรัฐมนตรี รวมถึงผู้ช่วยรัฐมนตรีทั้งหมด จะต้องพ้นจากตำแหน่ง เพราะนายกรัฐมนตรีเป็นคนแต่งตั้ง
ส่วนคณะกรรมการที่นายกรัฐมนตรีเป็นผู้แต่งตั้ง ที่แต่งตั้งตามระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน เช่น ผู้ทรงคุณวุฒิต่าง ๆ กรรมการวิป ก็ต้องพ้นจากตำแหน่งเช่นเดียวกัน แต่วันนี้ที่ประชุม ครม. มีมติว่า มีความจำเป็นเช่น กรรมการวิปรัฐบาล จึงมีมติให้แต่งตั้งขึ้นมาใหม่ โดยใช้บุคคลเดิมดำรงตำแหน่ง เพื่อให้งานเกิดความต่อเนื่อง
การทำงานของ ครม.รักษาการในครั้งนี้ จากแตกต่างจาก ครม. รักษาการที่เกิดจากการยุบสภาฯ เพราะการยุบสภารัฐธรรมนูญกำหนดไว้ว่า ระหว่างรักษาการ จะแต่งตั้งข้าราชการไม่ได้ ต้องขอความเห็นชอบจากคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) รวมไปถึงใช้งบประมาณผูกพันต่อเนื่องจากนโยบายไม่ได้ แต่สำหรับกรณีนี้ที่นายกรัฐมนตรีสิ้นสุดลงเนื่องจากพ้นจากตำแหน่ง ไม่มีข้อห้าม จึงสามารถดำเนินการได้ทุกอย่าง แต่หากเป็นเรื่องใหญ่ หรือเรื่องใหม่ก็ต้องรอ ครม.ชุดใหม่ เช่น โครงการดิจิทัลวอลเล็ต
พร้อมกันนี้นายวิษณุได้ยกตัวอย่างเรื่องการแก้ไขปัญหาปลาหมอคางดำ ซึ่งเป็นเรื่องนโยบายที่เร่งด่วนจำเป็น และมีการหารือกันมาหลายครั้งแล้ว ที่จะต้องมีการอนุมัติงบประมาณ สามารถดำเนินการได้ รวมไปถึงการจ่ายเงินสงเคราะห์เด็ก ที่เป็นการใช้งบประมาณ
ขณะเดียวกัน ครม. ที่สิ้นสุด และเป็นรักษาการ ไม่ต้องยื่นทรัพย์สิน และหนี้สินต่อ ป.ป.ช. จนกว่า ครม. ชุดใหม่จะเข้าเฝ้าถวายสัตย์ปฏิญาณตน แต่หากได้ กลับมาเป็นรัฐมนตรีใหม่ภายใน 30 วัน แม้จะเปลี่ยนตำแหน่ง ก็ไม่ต้องยื่นบัญชีทรัพย์สินและหนี้สินต่อ ป.ป.ช. แต่ก็สามารถยื่นเองด้วยความสมัครใจ ซึ่งจะไม่เปิดเผยก็ได้
สำหรับการประชุมคณะรัฐมนตรีสัญจรที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยาก็ต้องเลื่อนออกไปก่อน
นอกจากนี้นายวิษณุยังระบุอีกว่า การแต่งตั้งข้าราชการระดับสูง ยังสามารถทำได้ตามปกติ เช่น ปลัดกระทรวงฯ หรืออธิบดีกรม รวมไปถึงการแต่งตั้งไปก่อนหน้านี้ที่อยู่ระหว่างรอนำขึ้นทูลเกล้าฯ
ส่วนจะกลับมารับตำแหน่งที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลใหม่อีกครั้งหรือไม่ นายวิษณุพูดติดตลกว่า "ขอดูหมอก่อน"