ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดการณ์ว่า ในปี 2554 ไทยจะต้องเผชิญการแข่งขันที่รุนแรงจากทั้งสหรัฐฯและจีน ที่กลับเข้ามาแข่งขันแย่งชิงส่วนแบ่งตลาดข้าวญี่ปุ่นอีกครั้ง เนื่องจากญี่ปุ่นมีการกำหนดเพดานปริมาณข้าวนำเข้าไว้ที่ 682,000 ตัน/ปี แยกเป็นนำเข้าข้าวเพื่อการบริโภค 100,000 ตัน/ปี และข้าวเพื่ออุตสาหกรรม 582,000 ตัน/ปี ซึ่งการนำเข้าใช้ระบบการประมูล
คาดการณ์ว่าในปี 2554 ถ้าญี่ปุ่นนำเข้าข้าวเต็มเพดาน 682,000 ตัน ผู้ส่งออกข้าวของไทยต้องเผชิญการแข่งขันจากทั้งสหรัฐฯและจีน ซึ่งในปี 2554 สหรัฐฯและจีนที่มีปริมาณการผลิตข้าวเพิ่มขึ้น และกลับเข้ามาแข่งขันในตลาดญี่ปุ่นอีกครั้ง ทำให้การแข่งขันรุนแรง คาดการณ์ว่าในปี 2554 ญี่ปุ่นจะนำเข้าข้าวจากไทย 303,000 ตัน หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 2.6 YoY ในขณะที่นำเข้าจากสหรัฐฯ 326,000 ตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 3.0 YoY และนำเข้าจากจีน 53,000 ตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 1.6 YoY
ทั้งนี้ พื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติในญี่ปุ่นเป็นพื้นที่ปลูกข้าวสำคัญ โดยปริมาณการผลิตข้าวในพื้นที่นี้คิดเป็นร้อยละ 20 ของปริมาณการผลิตข้าวทั้งหมด แต่ในช่วงที่เกิดภัยพิบัติเป็นช่วงที่เก็บเกี่ยวข้าวหมดแล้ว ทำให้ญี่ปุ่นยังมีปริมาณสต็อกข้าวเพียงพอ โดยกระทรวงเกษตรฯ ของญี่ปุ่นคาดว่าจนถึงสิ้นเดือนมิถุนายน 2554 ภาคเอกชนยังมีสต็อกข้าวอยู่ 1.89 ล้านตันข้าวสาร และปริมาณสต็อกข้าวของรัฐบาล 0.92 ล้านตันข้าวสาร รวมทั้งในช่วงนี้เป็นช่วงที่ราคาข้าวมีแนวโน้มลดลง จากการที่ประเทศผู้ผลิตข้าวหลักของโลก ทั้งไทยและเวียดนามมีผลผลิตข้าวทยอยออกสู่ตลาด ส่งผลให้ประเทศผู้นำเข้าข้าวคลายความกังวลในเรื่องผลผลิตขาดแคลน จึงไม่เร่งซื้อเพื่อเก็บเข้าสต็อก
ดังนั้น รัฐบาลญี่ปุ่นจึงยังไม่ได้ประกาศที่จะเพิ่มปริมาณข้าวนำเข้า คาดว่าคงจะต้องรอความชัดเจนเมื่อมีการเปิดประมูลนำเข้าข้าวเพื่อการบริโภคในเดือนมิถุนายน และการเปิดประมูลนำเข้าข้าวเพื่ออุตสาหกรรมในเดือนพฤษภาคม
อย่างไรก็ตาม คาดการณ์ว่าญี่ปุ่นต้องใช้เวลาประมาณ 1-2 ปีเพื่อปรับพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติให้กลับมาผลิตข้าวได้อีกครั้ง ซึ่งในระหว่างนั้นผลผลิตข้าวในญี่ปุ่นจะลดลง 1.5-1.6 ล้านตัน/ปี จึงมีแนวโน้มว่าญี่ปุ่นจะต้องปรับเพิ่มเพดานการนำเข้าข้าว ทั้งนี้เพื่อให้มีปริมาณข้าวเพียงพอกับการบริโภคในประเทศ
ถ้าญี่ปุ่นปรับเพิ่มเพดานการนำเข้าในช่วงปลายปี 2554 ก็จะส่งผลให้ปริมาณการนำเข้าข้าวในปี 2554 มากกว่าที่คาดการณ์ไว้ข้างต้น หรือญี่ปุ่นอาจจะตัดสินใจเพิ่มเพดานการนำเข้าในช่วงปีถัดไป เนื่องจากยังมีปริมาณสต็อกข้าว และรอดูผลผลิตในฤดูการถัดไปเพื่อประกอบการตัดสินใจอีกครั้ง ซึ่งก็จะส่งผลให้ปริมาณการนำเข้าข้าวในปี 2555 เพิ่มขึ้น ซึ่งผู้ส่งออกข้าวไทยก็ยังต้องประมูลแย่งส่วนแบ่งการนำเข้ากับสหรัฐฯ และจีนเช่นเดิม