ยังไม่ทันได้หายบอบช้ำจากข้อตกลงในการขอรับความช่วยเหลือทางการเงินที่หน้าเลือดซึ่งสะเทือนไปถึงหัวใจของอุตสาหกรรมการเงินขนาดใหญ่ของประเทศ ไซปรัสยังต้องเผชิญกับวิกฤตอย่างไม่หยุดหย่อนกับบทบาทของประเทศในการเป็นแหล่งหลบเลี่ยงภาษีในต่างประเทศ ด้วยการถูกรุมล้อมจากคู่แข่งจากภูมิภาคอื่นๆ
ในแต่ละวัน นักกฎหมายและนักบัญชีที่ทำมาหากินด้วยการช่วยให้มหาเศรษฐีรัสเซียและประเทศอื่นๆในเรื่องการหลีกเลี่ยงการเสียภาษีได้รับอีเมลและโทรศัพท์จำนวนนับไม่ถ้วนจากคู่แข่งจากศูนย์กลางทางการเงินทางเลือกตลอดทั้งยุโรปและภูมิภาคอื่นๆ ที่นำเสนอความสามารถของตนในการเก็บรักษาเงินไว้เป็นความลับและมีความปลอดภัย
ข้อความจากสำนักงานกฎหมายแห่งหนึ่งในมอลตา ซึ่งเป็นสมาชิกกลุ่มประเทศยูโรโซนด้วยกันระบุว่า “เราตระหนักดีถึงปัญหาเศรษฐกิจที่ไซปรัสกำลังเผชิญในปัจจุบัน เราจึงต้องการนำเสนอช่องทางการดำเนินงานสำหรับการตัดสินใจ นั่นก็คือ ข้อเสนอในการย้ายบริษัทมายังมอลตา" การนำเสนอดังกล่าวเน้นไปที่อัตราภาษีที่ต่ำของมอลตาและการควบคุมที่ยืดหยุ่นแต่ก็มีความแข็งแกร่งในเรื่องการให้บริการทางการเงิน
นอกจากนี้ ข้อเสนอที่คล้ายกันยังมาจากศูนย์กลางที่ที่มีชื่อเสียงอื่น เช่น สวิตเซอร์แลนด์ ลักเซมเบิร์ก และหมู่เกาะเคย์แมน ตลอดทั้งจากภูมิภาคอื่นๆ ซึ่งรวมไปถึงดูไบและสิงคโปร์ และแม้แต่มาจากภาคเหนือของไซปรัสซึ่งควบคุมโดยตุรกี ด้วยการประชาสัมพันธ์ส่งเสริมภาพลักษณ์ของธนาคารภายในประเทศ ให้เป็นทางเลือกที่มีเสถียรภาพกว่าธนาคารในไซปรัสที่ดำเนินงานโดยชาวกรีซในภาคใต้ของของเกาะ
ไซปรัสซึ่งประสบความสำเร็จอย่างสูงในการดึงดูดชาวรัสเซีย ได้สร้างโครงข่ายนักกฎหมาย นักบัญชี และมืออาชีพด้านอื่นๆขนาดใหญ่ที่ได้รับการฝึกอบรมในเรื่องการหลีกเลี่ยงภาษี โดยไซปรัสมีบริษัทจดทะเบียนทั้งหมด 320,000 บริษัท ขณะที่มีจำนวนประชากรทั้งประเทศเพียง 860,000 คน และทั้งหมดมุ่งเป้าไปที่บริษัทต่างประเทศและมหาเศรษฐีที่ต้องการหลบเลี่ยงภาษี
การเจรจาในเรื่องการให้ความช่วยเหลือทางการเงินที่สำคัญอย่างยิ่งแต่ได้สร้างความขมขื่นในสัปดาห์ที่ผ่านมา ได้มุ่งไปที่การบังคับให้ไซปรัสต้องปรับลดขนาดของอุตสาหกรรมธนาคารและการเงินประเทศลงเป็นอย่างมาก รวมทั้งผู้ฝากเงินรายใหญ่ ซึ่งนักวิเคราะห์ระบุว่าสหภาพยุโรป (อียู) มีจุดประสงค์จะลงโทษทั้งประเทศเพียงเพื่อทำให้ชาวรัสเซียต้องเจ็บตัว
แต่ถึงแม้ว่ากฎเกณฑ์ในการควบคุมใหม่ๆในไซปรัสจะทำให้ไม่สามารถเคลื่อนย้ายเงินทุนจำนวนมากไปยังที่อื่นได้ในขณะนี้ แหล่งหลบเลี่ยงภาษีคู่แข่งก็มีความมุ่งมั่นที่จะดึงดูดธุรกิจต่างชาติที่เคยอยู่ในไซปรัสและอาจจะอยากเปลี่ยนสถานที่ให้ได้ ในขณะที่สมาคมผู้ดูแลผลประโยชน์ของไซปรัส ซึ่งเป็นหน่วยงานล็อบบี้ของอุตสาหกรรมได้ออกมาต่อต้านความเคลื่อนไหวนี้แข็งกร้าว
“ถึงแม้ว่าภาคธนาคารจะจบสิ้นไปแล้ว แต่อุตสาหกรรมการให้บริการจะยังคงอยู่" แอนเดรียส มาแรงกอส นายกสมาคมกล่าวพร้อมกับเสริมว่า ชาวรัสเซียที่ใช้บริการของไซปรัสในปัจจุบันอาจจะหันไปเปิดบัญชีที่อื่น แต่ก็อาจจะยังคงอยู่เพื่อใช้บริการด้านต่างประเทศอื่นๆ
การแข่งขันจากคู่แข่งแหล่งหลบเลี่ยงภาษีอื่นๆอาจจะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของไซปรัสที่กำลังดิ้นรนเพื่อพยุงอุตสาหกรรมการเงินซึ่งมีการจ้างงานหลายหมื่นตำแหน่งของประเทศ โดยอัตราว่างงานของไซปรัส ซึ่งปัจจุบันอยู่ที่ 15% คาดว่าจะเพิ่มขึ้นอีกอย่างมากหากภาคการเงินและเศรษฐกิจโดยทั่วไปหดตัวลง ซึ่งจะยิ่งทำให้วิกฤตต้องย่ำแย่ลงไปอีก โดยนอกจากอุตสาหกรรมชิปปิ้งแล้ว อุตสาหกรรมการเงินนับเป็นอุตสาหกรรมที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่เศรษฐกิจของไซปรัส ที่ซึ่งเป็นสถานที่ชาวรัสเซียนิยมมาพักผ่อนและฝากเงิน
ถึงแม้ว่าไซปรัสจะมีบทบาทค่อนข้างเล็กน้อยในเรื่องเครือข่ายศูนย์กลางการเงินที่เก็บภาษีต่ำในทั่วโลก แต่ก็สามารถทำให้บริการหลบเลี่ยงภาษีแก่ชาวต่างชาติกลายเป็นเสาหลักของเศรษฐกิจของประเทศจากที่เคยเป็นเพียงหมู่เพียงหมู่เกาะเล็กๆที่ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรเพาะปลูกมันฝรั่งไห้กลายเป็นศูนย์กลางทางการเงินภายหลังการเข้ายึดครองภาคเหนือของทหารตุรกีในปี 2517
ในขณะที่ไซปรัสและคู่แข่งไม่อยากจะถูกเรียกว่าแหล่งหลบเลี่ยงภาษี และต้องการให้ใช้คำว่าศูนย์กลางการเงินในต่างประเทศ คู่แข่งเหล่านั้นกลับกำลังซ้ำเติมไซปรัสด้วยการนำเสนอความสามารถในการเก็บรักษาเงินโดยที่เจ้าหน้ารัฐไม่สามารถเข้าถึง โดยกอนเธียร์ กรุ๊ป ซึ่งเป็นบริษัทสวิตเซอร์แลนด์ได้มีหนังสือไปยังบริษัทไซปรัสที่ทำงานให้กับชาวต่างชาติให้แนะนำลูกค้าถึงสวิสเซอร์แลนด์ในฐานะทางเลือก ซึ่งได้ชื่อว่าเป็นกลไกการลงทุนที่น้อยคนรู้จักและไม่มีการแบ่งแยกบัญชีธนาคารหรือทรัสต์ ดังนั้นจึงไม่อยู่ในความสนใจของเจ้าหน้าที่ภาษี
ข้อเรียกร้องที่สำคัญในเงื่อนไขของการให้ความช่วยเหลือทางการเงินของอียูในสัปดาห์ที่ผ่านมาได้กำหนดให้ไซปรัสต้องยกเลิกโมเดลเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนโดยภาคการเงิน
ทั้งนี้ ภาคธนาคารของไซปรัสมีรายได้มาอย่างยาวนานหลายปีจากเงินฝากจากต่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากรัสเซีย และปล่อยเงินกู้ในอัตราส่วนที่อุตสาหกรรมธนาคารทำให้อุตสาหกรรมอื่นๆในระบบเศรษฐกิจต้องกลายเป็นอุตสาหกรรมขนาดเล็ก ส่งผลให้ยอดทรัพย์สินทั้งหมดของประเทศซึ่งปัจจุบันเป็นตัวเลขเงินฝากที่ไม่ยังรู้ยอดที่ชัดเจน เพิ่มขึ้นเป็น 8 เท่าของขนาดเศรษฐกิจของประเทศ
แต่ถึงอย่างนั้นก็ดี ความไม่สมดุลดังกล่าวกลับไม่ได้ย่ำแย่เหมือนกับในมอลต้า ซึ่งภาคธนาคารมีขนาดประมาณ 8 เท่าของเศรษฐกิจของประเทศเช่นเดียวกัน อีกทั้งยังไม่รุนแรงเท่ากับลักเซมเบิร์ก ซึ่งทรัพย์สินของภาคธนาคารมีขนาด 22 เท่าของจีดีพี โดยทั้งมอลต้าและลักเซเบิร์ก ซึ่งต่างก็เป็นประเทศสมาชิกของอียู ยืนยันอย่างหนักแน่นในเดือนที่ผ่านมาว่ามีสถานการณ์ที่แตกต่างไปจากไซปรัส ในขณะที่บริษัทผู้ให้บริการของทั้งสองประเทศต่างก็กำลังแย่งลูกค้าไปจากไซปรัส
ประเทศเหล่านั้นประสบความสบความสำเร็จแค่ไหนในการดึงดูดชาวรัสเซียและประเทศอื่นๆให้ย้ายสถานที่ยังคงไม่มีความชัดเจน นักกฎหมายหลายรายในไซปรัสต่างตระหนักดีว่าพวกเขาได้ช่วยให้ลูกค้าต่างประเทศหลายรายเปิดบัญชีใหม่นอกไซปรัส ในขณะที่ธนาคารพาณิชย์ของไซปรัสเองได้ปิดทำการเป็นเวลาเกือบ 2 สัปดาห์เพื่อป้องกันผู้ฝากเงินแห่ถอดถอนเงินสด และได้เปิดทำการอีกรอบในสัปดาห์ที่ผ่านมาแต่ก็อยู่ภายใต้การควบคุมด้านเงินทุนเพื่อทำให้การทำธุรกรรมตามปกติเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้
วาซิลีส เซอร์ทาลีส ประธานเจ้าหน้าที่บริหารของโปรสเปคทาซี ซึ่งเป็นผู้ให้บริการในเมืองนิโคเซียกล่าวว่า เขาเข้าใจดีว่าชาวต่างที่จดทะเบียนบริษัทและลงทุนในไซปรัสจำเป็นต้องมองหาธนาคารในที่อื่นๆ แต่เขาก็รู้สึกโกรธในความพยายามของคู่แข่งที่ฉวยผลประโยชน์จากความล้มเหลวของไซปรัส
“หากมีใครล้ม คุณไม่ควรจะข้ามและทำให้เขาต้องย่ำแย่ลงกว่าเดิม" เขากล่าว “ผมเชื่อในทุนนิยมแต่ก็ควรจะมีจริยธรรมในระดับหนึ่ง"
หลังจากที่เจ้าหน้าที่ได้เปิดเผยแผนในสัปดาห์ที่ผ่านมาถึงการปิดธนาคารไลคี ซึ่งเป็นธนาคารรายใหญ่อันดับสองของไซปรัส ในขณะที่ดำเนินการเชิงกลยุทธ์เพื่อรักษาแบงก์ ออฟ ไซปรัส ไว้ด้วยการยึดเงิน 60% หรือมากกว่าจากผู้ฝากเงินตั้งแต่ 1 แสนยูโรขึ้นไปอย่างมีประสิทธิภาพ บริษัทผู้ให้บริการทางการเงินในหมู่เกาะเคย์แมนก็ได้คว้าโอกาสทางธุรกิจไปแบบโปร่งใส
“เมื่อพิจารณาถึงแรงกดดันต่อธนาคารธนาคารในไซปรัส บริษัทของคุณอาจจะเล็งเห็นถึงความจำเป็นในการพิจารณาแหล่งอื่นๆ ในการให้คำปรึกษาแก่ลูกค้า" เบทแมน ไฟแนแนเชียลระบุในอีเมลถึงนายเซอร์ทาลีส และรายอื่นๆในไซปรัส “หมู่เกาะเคย์แมนสามารถนำเสนอเสถียรภาพที่กำลังเป็นที่ต้องการในปัจจุบันได้"
ทั้งนี้ ถึงแม้ว่าการแข่งขันจะเดินหน้าต่อไปตามธรรมชาติของทุนนิยม แต่คอลัมน์ In Focus ก็ขอเป็นกำลังใจให้ไซปรัสและประเทศอื่นๆที่กำลังเผชิญกับวิกฤตการเงินสามารถเอาชนะอุปสรรคเพื่อให้ผ่านพ้นช่วงเวลาที่ย่ำแย่ไปให้ได้