ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ระบุว่า หนี้ครัวเรือนล่าสุด ณ สิ้นไตรมาส 2/2559 พบว่าสัดส่วนหนี้ครัวเรือนต่อ GDP ลดลง 2 ไตรมาสติดต่อกัน มาที่ระดับ 81.3% ต่อ GDP จากระดับ 81.5% ต่อ GDP ในไตรมาส 1/2559 นั้น การปรับลดลงดังกล่าวสะท้อนว่าผลิตภัณฑ์สินเชื่อหลายประเภทเผชิญข้อจำกัดในการเติบโต ทั้งสินเชื่อเช่าซื้อรถยนต์ที่ถูกเหนี่ยวรั้งด้วยการชำระคืนจากโครงการรถยนต์คันแรก ส่วนสินเชื่อเพื่อการอุปโภคบริโภค อย่างสินเชื่อบัตรเครดิตและสินเชื่อส่วนบุคคล ถูกกดดันจากการชะลอเบิกใช้ของครัวเรือนเพื่อป้องกันการก่อหนี้เกินตัว ผนวกกับการใช้นโยบายเครดิตที่ระมัดระวังมากขึ้นของธนาคารพาณิชย์เพื่อดูแลประเด็นคุณภาพสินทรัพย์ ซึ่งกดดันการเติบโตของหนี้ครัวเรือนในภาพรวม
อย่างไรก็ดี สินเชื่อเพื่อที่อยู่อาศัย ซึ่งได้รับอานิสงส์จากการเร่งโอนกรรมสิทธิ์ของครัวเรือนเพื่อรับสิทธิ์ประโยชน์จากมาตรการกระตุ้นอสังหาริมทรัพย์ของภาครัฐที่สิ้นสุดลงในไตรมาสนี้ ยังเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญซึ่งส่งผลให้ยอดคงค้างหนี้ครัวเรือนปรับเพิ่มขึ้นจากไตรมาสก่อนหน้า โดยระดับหนี้ครัวเรือนปรับเพิ่มขึ้น 1.08 แสนล้านบาทจากไตรมาสก่อน แตะระดับ 11.24 ล้านล้านบาท หรือเติบโตราว 4.3% YoY ชะลอลงเมื่อเทียบกับอัตราการขยายตัว 4.7% YoY ในไตรมาส 1/2559
สำหรับแนวคิดเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงนิยามของหนี้ครัวเรือน โดยรวมหนี้กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) เข้ามาคำนวณในฐานหนี้ครัวเรือน และตัดหนี้ที่ครัวเรือนก่อขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ด้านการดำเนินธุรกิจออกจากการคำนวณ คงทำให้ผลสุทธิแล้ว หนี้ครัวเรือนไทยทั้งในมิติของจำนวนหนี้ครัวเรือน และสัดส่วนต่อจีดีพีปรับลดลง
"การเปลี่ยนแปลงตามนิยามดังกล่าว ไม่ได้หมายความว่าครัวเรือนจะมีภาระหนี้ลดลง ซึ่งเท่ากับว่าหนี้ครัวเรือนที่สูงจะยังเป็นข้อจำกัดในการใช้จ่ายของครัวเรือนต่อไป" ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ระบุ
ทั้งนี้ หากมองไปข้างหน้า ข้อจำกัดด้านรายได้และภาระหนี้เดิม ยังอาจมีผลทำให้ครัวเรือนชะลอหรือยับยั้งการก่อหนี้เพิ่ม ซึ่งเมื่อประกอบกับการที่สถาบันการเงินส่วนใหญ่ยังระมัดระวังนโยบายเครดิตอย่างต่อเนื่อง คงทำให้หนี้ครัวเรือนเติบโตชะลอลงต่อเนื่องจากระดับ 4.3% ในช่วงครึ่งแรกของปีมาอยู่ในกรอบ 3.5 - 4.0% และต่ำกว่าปีก่อนหน้าที่เติบโต 5.2%
"ด้วยเหตุนี้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ปรับประมาณการสัดส่วนหนี้ครัวเรือนต่อจีดีพีในปี 2559 ลงมาที่กรอบ 81.0 – 82.0% ต่อจีดีพี จากกรอบคาดการณ์เดิมที่ 81.5 – 82.5% ต่อจีดีพี" ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ระบุ
สำหรับสินเชื่อที่ยังมีบทบาทในการอธิบายการเติบโตของหนี้ครัวเรือนในช่วงท้ายปี 2559 ได้แก่ สินเชื่อที่ได้รับแรงหนุนจากปัจจัยฤดูกาลอย่างสินเชื่อบัตรเครดิต สินเชื่อเพื่อการอุปโภคบริโภคทั่วไป และสินเชื่อเพื่อที่อยู่อาศัยที่สามารถประคองการเติบโตได้อย่างต่อเนื่อง
สำหรับปัจจัยอื่นๆ ที่อาจมีผลต่อหนี้ครัวเรือนที่ต้องติดตาม ประกอบด้วย เส้นทางการฟื้นตัวของเศรษฐกิจ และรายได้ของครัวเรือน หลังจากข้อมูลล่าสุดยังคงสะท้อนว่า สถานการณ์การจ้างงานและภาวะการมีงานทำของครัวเรือนในหลายกลุ่มยังคงไม่ฟื้นตัวเต็มที่ โดยเฉพาะครัวเรือนภาคเกษตร ตลอดจนครัวเรือนไม่มีรายได้ประจำหรือเป็นลูกจ้างรายวันซึ่งมีผลตอบแทนตามจำนวนวันและค่าล่วงเวลา (OT)