นายวิรไท สันติประภพ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) กล่าวปาฐกถาพิเศษ เรื่อง "เศรษฐกิจการเงินไทยท่ามกลางความท้าทายในยุค 4.0" โดยระบุว่า โลกในปัจจุบันมีความเชื่อมโยงกันในทุกมิติทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง ภายใต้การเชื่อมต่อที่ไร้เส้นแบ่งและการขับเคลื่อนไปท่ามกลางเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว จึงทำให้สภาพแวดล้อมของโลกเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและยากที่จะคาดเดาได้ ทำให้มีแนวโน้มที่จะเกิดความผันผวนสูง ดังนั้นบริบทใหม่ของโลกจึงเป็นสิ่งที่เราต้องตามและปรับตัวให้ทัน เพราะการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมใหม่ของโลก นอกจากจะมีความท้าทายแล้วยังมีโอกาสรวมอยู่ด้วย
"ดังเช่นกรณีการเลือกตั้งประธานาธิบดีใหม่ของสหรัฐฯ ที่ส่งผลให้เกิดแรงกระเพื่อมไปทั่วโลกในหลายมิติ ทั้งตลาดการเงินโลก ตลาดพันธบัตร ตลาดหุ้น หลายนโยบายที่สหรัฐฯ จะประกาศในคืนนี้เพื่อนำไปสู่การปฏิบัติจริงนั้น จะมีนัยสำคัญต่อเศรษฐกิจ สังคม และการเงินของโลกอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้" นายวิรไท กล่าว
โดยมองว่า Mega Trend ที่มีนัยสำคัญต่อสภาวะของโลก มี 4 ด้าน คือ 1. ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีแบบก้าวกระโดด ซึ่งในส่วนนี้จะทำให้เกิดเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่มีศักยภาพและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ได้เห็นนวัตกรรมใหม่ๆ ออกมาช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนให้ดีขึ้น แต่ขณะเดียวกันก็ยังสร้างความท้าทายให้ธุรกิจบางประเภทต้องตกขบวนไปด้วย เช่น ฟิล์มถ่ายรูป เครื่องรับ-ส่งโทรสาร (FAX) และการให้บริการโทรศัพท์ทางไกล เป็นต้น 2. การเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างประชากร ซึ่งหลายประเทศกำลังเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ โดยมีข้อมูลว่าปี ค.ศ.2040 โลกจะมีประชากรที่มีอายุเกิน 60 ปี ในสัดส่วนเพิ่มขึ้นมากกว่า 20% ของจำนวนประชากรโลก จากปี ค.ศ.2015 ที่ประชากรที่มีอายุเกิน 60 ปี มีสัดส่วนเพียง 12% เท่านั้น การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ถือเป็นอีกหนึ่งความท้าทายต่อเศรษฐกิจและสังคมของโลก เพราะมีผลกระทบต่อตลาดแรงงาน, การบริโภค, การออม และรายจ่ายภาครัฐ
3. เมืองใหม่ ซึ่งจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี จะทำให้เมืองรองหลายเมืองก้าวขึ้นไปเป็นเมืองใหญ่ และมาพร้อมกับโครงสร้างพื้นฐานของประเทศที่ดีขึ้น แต่ในอีกด้านนั้นจะทำให้เกิดการหลั่งไหลของแรงงานเข้าสู่เมืองใหญ่ กลายเป็นเมืองที่มีความแออัด วิถีชีวิตที่เร่งรีบ และขาดเวลาในการดูแลเอาใจใส่ครอบครัว และ 4. กฎเกณฑ์กติกาที่เป็นมาตรฐานโลก ซึ่งกฎเกณฑ์ของประเทศใหญ่จะกลายมาเป็นมาตรฐานของทั้งโลกมากขึ้น การเปลี่ยนแปลงกฎระเบียบกติกาที่รวดเร็วอย่างไร้พรมแดนนี้ จะมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศนั้นๆ หากไม่สามารถปรับตัวได้ทัน
"การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ ซึ่งถือเป็น Mega Trend นี้กำลังจะเกิดขึ้น ดังนั้นการปรับตัวจึงไม่ใช่ทางเลือก แต่เป็นความจำเป็นอย่างเร่งด่วนที่เราต้องทำ และไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้" นายวิรไท กล่าว
ผู้ว่าฯ ธปท. ระบุว่า ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและการเงินให้เท่าทันโลกนั้น จะต้องดำเนินการในเรื่องสำคัญ คือ 1.การปรับโครงสร้างเศรษฐกิจและแนวทางในการบริหารจัดการเศรษฐกิจไทย ซึ่งเป้าหมายในการพัฒนาประเทศคงไม่ใช่การมุ่งให้เศรษฐกิจเติบโตได้สูงเท่านั้น แต่ต้องเป็นการเติบโตของเศรษฐกิจที่มีเสถียรภาพ กระจายผลประโยชน์ไปอย่างทั่วถึง และมีการพัฒนาที่ยังยืน
2.การปรับกลไกการทำงานของภาครัฐ โดยจะต้องมีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมาย และกฎระเบียบต่างๆ ให้มีความทันสมัย และสอดคล้องกับสถานการณ์และกติกาของโลกที่เปลี่ยนแปลงไป นอกจากนี้จะต้องปรับกลไกการทำงานของภาครัฐให้มีความโปร่งใส สามารถตรวจสอบได้ ขณะเดียวกันภาครัฐควรต้องลดบทบาทที่ไม่จำเป็นลง โดยทำหน้าที่เพียงการกำกับดูแล และให้การสนับสนุนภาคเอกชนในการดำเนินธุรกิจและการแข่งขันให้มีศักยภาพมากขึ้น