นางดวงพร รอดพยาธิ์ อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ ในฐานะประธานคณะทำงานดำเนินการระบายข้าวในสต็อกของรัฐ เปิดเผยว่า ตามที่คณะกรรมการนโยบายและบริหารจัดการข้าว (นบข.) ได้มีมติเห็นชอบกรอบแนวทางการระบายข้าวคงเหลือในสต็อกของรัฐ ปริมาณ 8.01 ล้านตัน เพื่อเร่งรัดการระบายสู่ช่องทางที่เหมาะสมกับสภาพข้าวเพื่อรักษาประโยชน์สูงสุดของรัฐและไม่ให้เกิดผลกระทบต่อตลาดราคาข้าวและธัญพืชอื่นที่เกษตรกรจะได้รับ ซึ่งเป็นการดำเนินการหลังจากที่ นบข.ได้ให้ชะลอการระบายข้าวในสต็อกของรัฐตั้งแต่เดือนกันยายน 2559 เพื่อป้องกันผลกระทบด้านราคาต่อเกษตรกรในช่วงต้นฤดู และความเสียหายต่อระบบตลาดข้าวส่งออกของไทยในวงกว้างซึ่งไม่สามารถประเมินมูลค่าได้ และให้กระทรวงพาณิชย์ติดตามสถานการณ์ข้าวอย่างใกล้ชิดเพื่อเริ่มระบายข้าวต่อไปให้เร็วที่สุดเท่าที่สถานการณ์ตลาดจะอำนวย
ผลจากการติดตามสถานการณ์ผลผลิตและราคาของสินค้าข้าวและสินค้าเกษตรอื่นๆ ได้แก่ มันสำปะหลังและข้าวโพด ที่เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องพบว่า ขณะนี้เป็นช่วงที่ข้าวนาปี 2559/60 ออกสู่ตลาดหมดแล้วและตลาดมีศักยภาพสามารถรองรับข้าวในสต็อกของรัฐได้
ดังนั้น เมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2560 ประธานกรรมการ นบข.จึงได้เห็นชอบการระบายที่ผ่านการพิจารณาของคณะอนุกรรมการพิจารณาระบายข้าวและให้คณะทำงานดำเนินการระบายข้าวในสต็อกของรัฐออกประกาศเปิดประมูลจำหน่ายข้าวเป็นการทั่วไป เมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2560 ปริมาณ 2.87 ล้านตัน เพราะเห็นว่าสถานการณ์ขณะนี้เอื้ออำนวยและเป็นจังหวะที่เหมาะสมสำหรับการนำข้าวออกมาระบายก่อนที่ผลผลิตข้าวนาปรังจะออกสู่ตลาดในช่วงต้นเดือนเมษายนนี้ ซึ่งคณะทำงานฯ ได้ออกประกาศ เรื่อง การจำหน่ายข้าวสารในสต็อกของรัฐเป็นการทั่วไป (TOR) ที่ยังคงสาระสำคัญและเงื่อนไขการประมูลเช่นเดียวกับการเปิดประมูลข้าวที่ผ่านมา โดยมีรายละเอียด ดังนี้
- ปริมาณข้าวที่นำมาเปิดประมูล 2.87 ล้านตัน จำนวน 274 คลัง ใน 41 จังหวัด
- เป็นข้าวเกรด P/A/B/C ประกอบด้วย 17 ชนิด ได้แก่ ข้าวหอมมะลิ 100% ชั้น 2 ข้าวหอมจังหวัด ข้าวขาว 5% ข้าวปทุมธานี 5% ข้าวขาว 10% ข้าวขาว 15% ข้าวขาว 25%เลิศ ข้าวปทุมธานี ข้าวเหนียวขาว 10% ข้าวท่อนหอมมะลิ ข้าวท่อนหอมจังหวัด ข้าวท่อนปทุมธานี ปลายข้าวหอมมะลิ ปลายข้าวหอมจังหวัด ปลายข้าวปทุมธานี ปลายข้าว A1 เลิศ และปลายข้าว A1
- คุณสมบัติผู้เสนอซื้อ เป็นบุคคลธรรมดา/นิติบุคคล/รัฐวิสาหกิจ/สหกรณ์ ที่มีวัตถุประสงค์ประกอบกิจการค้าข้าวหรือสินค้าเกษตร
- วันที่ 3 กุมภาพันธ์ 2560 เวลา 10.00 น. เชิญผู้สนใจเข้ามารับฟังการชี้แจงเงื่อนไขการประมูล (TOR) ณ ห้องอเนกประสงค์ ชั้น 3 อาคารกองมาตรฐานสินค้านำเข้าส่งออก กรมการค้าต่างประเทศ เพื่อเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจยื่นซองเสนอซื้อ
- วันที่ 6 – 10 กุมภาพันธ์ 2560 เวลา 09.00 – 16.00 น. เปิดให้ผู้สนใจเข้าดูสภาพข้าวในคลังสินค้า
- กำหนดวัน เวลา และสถานที่ยื่นซอง ณ ห้องอเนกประสงค์ ชั้น 3 อาคารกองมาตรฐานสินค้านำเข้าส่งออก กรมการค้าต่างประเทศ โดยวันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2560 เวลา 09.00 – 12.00 น. ยื่นซองเอกสารคุณสมบัติ และวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2560 เวลา 09.00 น. จะประกาศรายชื่อผู้เสนอซื้อที่มีคุณสมบัติเบื้องต้นครบถ้วน โดยตั้งแต่ เวลา 09.00 ถึง 12.00 น. ยื่นซองเสนอซื้อ และตั้งแต่ เวลา 12.30 น. จะเปิดซองเสนอซื้อต่อหน้าสาธารณชนและสื่อมวลชน
"ข้าวที่นำมาเปิดล็อตนี้ 50% เป็นข้าวหอมมะลิ หรือประมาณ 1.4 ล้านตัน ข้าวขาว 5% ประมาณ 560,000 ตัน และข้าวเหนียว 140,000 ตัน ที่เหลือเป็นข้าวชนิดอื่นๆ รวมทั้งหมด 17 ชนิด ใน 274 คลัง เป็นคลังขององค์การตลาดเพื่อเกษตรกร (อ.ต.ก.) 52 คลัง และองค์การคลังสินค้า (อคส.) 222 คลัง" อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ กล่าว
พร้อมระบุว่า ในการพิจารณาขายนั้น คงไม่ได้ตัดสินจากปัจจัยด้านราคาเป็นหลักเท่านั้น แต่จะพิจารณาจากปัจจัยอื่นมาเปรียบเทียบควบคู่กันไปด้วย เช่น ข้าวกลุ่มที่นำมาขายเก็บไว้ 3-4 ปี หากเก็บต่อไปจะเสื่อมสภาพและเสียค่าเก็บสต็อกอีก จากปัจจุบันข้าวที่เหลือในสต็อก 8 ล้านตัน มีค่าใช้จ่ายในการจัดเก็บวันละ 17 ล้านบาท และหากระบายออกได้หมดจะทำให้กลไกตลาดกลับมาปกติ เพราะไม่เหลือข้าวในสต็อกมากดดันราคาตลาด ทำให้ผลผลิตข้าวฤดูกาลใหม่ เช่น ข้าวนาปรังมีราคาปรับตัวดีขึ้น และยังทำให้ระบบข้าวไทยแข่งขันได้ เพราะไม่ใช่เพียงแค่ไทยที่มีผลผลิตข้าว แต่ยังมีเวียดนามที่มีข้าวออกมาขายแข่ง ซึ่งหากระบายข้าวส่วนนี้ได้หมดก็จะเป็นผลดีต่อราคาข้าวไทยทั้งระบบ
นางดวงพร กล่าวว่า หากระบายข้าวในสต็อกรัฐล็อตนี้ได้หมด 2.8 ล้านตัน จะทำให้เหลือข้าวในสต็อกรัฐบาลอีก 5.3 ล้านตัน ซึ่งเป็นข้าวที่ไม่สามารถบริโภคได้ แต่ใช้สำหรับผลิตอาหารสัตว์ และข้าวเสื่อมที่ต้องเข้าสู่อุตสาหกรรมพลังงานเท่านั้น ซึ่งกระทรวงพาณิชย์คาดว่าจะเปิดประมูลได้ในเดือนมี.ค.นี้ และภายในเดือนพ.ค.60 น่าจะระบายได้ทั้งหมด ซึ่งจะทำให้รัฐบาลไม่มีภาระในการจัดเก็บสต็อกข้าวอีกต่อไป ขณะที่ส่วนเป้าหมายการส่งอกข้าวของไทยในปีนี้คาดว่าจะอยู่ที่ประมาณ 9.5 ล้านตัน