กระทรวงคมนาคม ชี้แจงแนวทางวิธีการดำเนินโครงการรรถไฟความเร็วสูงภายใต้กรอบความร่วมมือระหว่างรัฐบาลไทยและสาธารณรัฐประชาชนจีน ภายหลังมีข่าวเผยแพร่ทางโซเชียลและสื่อออนไลน์จนอาจทำให้ประชาชนมีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนว่า รัฐบาลทั้งสองประเทศได้มีความร่วมมือในอันที่จะพัฒนาโครงข่ายทางรถไฟความเร็วสูงในเส้นทางกรุงเทพฯ – นครราชสีมา – หนองคาย โดยดำเนินงานในช่วงแรกได้แก่เส้นทางจากกรุงเทพฯ – นครราชสีมา ซึ่งจะเป็นการเชื่อมโยงโครงข่ายรถไฟความเร็วสูงกับ สปป.ลาว และเชื่อมต่อกับเส้นทางรถไฟจีนต่อไปยังยุโรป
สำหรับสาเหตุที้ต้องพึ่งพาการออกแบบ บุคลากรการออกแบบ และประสบการณ์การทำงานจากบุคลากรต่างประเทศ เนื่องจากบุคลากรที่มีอยู่ของไทย ยังไม่เคยมีประสบการณ์ในการออกแบบรายละเอียด และดำเนินการก่อสร้างรถไฟความเร็วสูง ซึ่งเป็นระดับการก่อสร้างที่ต้องใช้เทคโนโลยีที่สูงยิ่ง จึงมีความจำเป็นที่จะต้องพึ่งพาประสบการณ์ เทคโนโลยีทั้งระบบการก่อสร้างและระบบการเดินรถ และการถ่ายทอดเทคโนโลยีจากมิตรประเทศที่มีการพัฒนาโครงข่ายทางรถไฟความเร็วสูงที่มีระยะทางมากที่สุดในโลกภายใต้ระยะเวลาที่รวดเร็วที่สุดในโลก และมีราคาค่าก่อสร้างตลอดจนระบบการเดินรถที่ยอมรับในสากลที่มีราคาที่มีความได้เปรียบเมื่อเทียบกับประเทศอื่นที่มีการพัฒนาเทคโนโลยีรถไฟความเร็วสูงในตลาดโลก อันจะเป็นประโยชน์ต่อประเทศไทยภายใต้ความร่วมมือครั้งนี้
ทั้งนี้ แนวทางการพึ่งพาบุคลากร ผู้มีประสบการณ์จากต่างประเทศในระยะเริ่มต้นของการพัฒนา เป็นแนวลักษณะเดียวกันกับการเริ่มต้นดำเนินโครงการก่อสร้างทางรถไฟนับตั้งแต่เริ่มต้นกิจการรถไฟในประเทศไทย
อย่างไรก็ดี กระทรวงคมนาคมได้ใช้ความรอบคอบอย่างสูงยิ่งในการเจรจากับมิตรประเทศ โดยจะได้ดำเนินการให้วิศวกรชาวต่างชาติที่เข้ามาดำเนินโครงการดังกล่าวจะต้องมีระดับทักษะความรู้ โดยผ่านการขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุมในประเภทภาคีวิศวกรรมพิเศษ ภายใต้กฎหมายพระราชบัญญัติวิศวกร ฯ และวิชาชีพสถาปัตยกรรมควบคุมในประเภทภาคีสถาปัตยกรรมพิเศษภายใต้พระราชบัญญัติสถาปนิกฯ เพื่อเป็นการปฏิบัติตามกฎหมายไทย อันเป็นการยืนยันถึงทักษะความรู้ความสามารถของบุคลากรเหล่านั้นเพียงพอต่อการเข้ามาดำเนินโครงการขนาดใหญ่เช่นนี้ได้ รวมถึงการดำเนินการให้บุคลากรต่างชาติเข้ามาดำเนินงานดังกล่าวสามารถเข้ามาดำเนินงานอย่างถูกต้องตามกฎหมายเนื่องจากในกฎหมายพระราชกฤษฎีกากำหนดในอาชีพและวิชาชีพที่ห้ามคนต่างด้าวทำ พ.ศ. 2522 ได้มีข้อยกเว้นให้บุคคลที่เข้ามาทำงานตามความตกลงระหว่างประเทศสามารถเข้ามาทำงานได้อยู่แล้ว
ทั้งนี้ รัฐบาลไทยและกระทรวงคมนาคมจะได้กำหนดให้มีการถ่ายทอดเทคโนโลยีและองค์ความรู้ให้แก่บุคลากรชาวไทย คนไทย เพื่อใช้ในการต่อยอดและพัฒนาโครงข่ายทางรถไฟความเร็วสูงของประเทศไทยในลำดับต่อไปให้มากที่สุด เพื่อลดการพึ่งพาผู้เชี่ยวชาญชาวต่างประเทศ รวมถึงจะได้กำหนดให้มีการใช้วัสดุภายในประเทศไทยให้มากที่สุด เพื่อประโยชน์ของการพัฒนาอุตสาหกรรมภายในประเทศ และระบบเศรษฐกิจของประเทศในภาพรวมต่อไป
ส่วนในประเด็นเรื่องของค่าออกแบบ ที่ระบุว่าประเทศไทยต้องสูญเสียค่าออกแบบนับเป็นจำนวนถึง 10,000 ล้านบาท ซึ่งเป็นราคาที่สูง และจะทำให้สูญเสียสถาปัตยกรรม ศิลปวัฒนธรรม ของไทยอันเป็นเอกลักษณ์นั้น กระทรวงคมนาคมขอยืนยันว่ามูลค่าการออกแบบโครงการรถไฟความเร็วสูงถึง 1 หมื่นล้านบาทนั้นไม่เป็นความจริง และคลาดเคลื่อนต่อข้อเท็จจริงเป็นอย่างมาก
โดยค่าออกแบบในโครงการความร่วมมือดังกล่าวจะมีมูลค่าการว่าจ้างออกแบบรายละเอียดประมาณร้อยละ 1 ของโครงการ ซึ่งเป็นอัตราตามมาตรฐานราคากลางที่กฎหมายกำหนด กล่าวคือมีมูลค่าประมาณ 1,779 ล้านบาท จากมูลค่าโครงการรวมประมาณ 179,000 ล้านบาท อีกทั้งวงเงินรวมมูลค่าโครงการก็ได้มีการพิจารณาอย่างรอบคอบส่งผลให้มีกรอบวงเงินลดลงถึงประมาณร้อยละ 20 จากกรอบมูลค่าวงเงินลงทุนที่ได้รับการเสนอมาในเบื้องต้น
สำหรับการรักษาอัตลักษณ์ เอกลักษณ์ ศิลปวัฒนธรรมไทย ในงานสถาปัตยกรรม นั้น ขอเรียนว่า กระทรวงคมนาคมได้เปิดโอกาสให้นักเรียนนักศึกษา และประชาชนผู้ที่สนใจ ร่วมในการออกแบบกรอบแนวคิดการออกแบบงานสถาปัตยกรรมอาคารสถานีรถไฟความเร็วสูงของไทยตลอดแนวสายทางโครงการดังกล่าวไว้โดยทั้งสิ้นแล้ว ซึ่งได้รับความสนใจ และได้รับความร่วมมือจากประชาชนเป็นจ นวนมาก จนในขณะนี้ ได้ข้อสรุปของกรอบแนวคิดในการน มามอบให้ที่ปรึกษาโครงการออกแบบรายละเอียดรับไปดำเนินการจัดทำรายละเอียดเพื่อดำเนินการก่อสร้างต่อไปแล้ว
ส่วนกรณีอัตราดอกเบี้ยเงินกู้สูงที่ใช้ในการลงทุนโครงการดังกล่าวนั้น กระทรวงคมนาคมและกระทรวงการคลังได้ร่วมมือกันในการพิจารณาถึงแหล่งทุนในการดำเนินโครงการมาโดยตลอด และได้พิจารณาถึงแหล่งทุนทั่วไปอื่น ๆ ที่สมเหตุผล และมีอัตราที่ยอมรับว่าได้รับการสนับสนุนจากมิตรประเทศ เพื่อรักษาไว้ซึ่งความเหมาะสมและต้นทุนในการดำเนินโครงการที่ต่ำที่สุด ดังนั้นข่าวที่เผยแพร่ที่พยายามชี้ให้เห็นว่ารัฐบาล กระทรวงคมนาคม และกระทรวงการคลัง ได้ตกลงที่จะใช้อัตรา ดอกเบี้ยที่สูง นั้น จึงไม่เป็นความจริงแต่อย่างใด ทั้งนี้ การพิจารณาในเรื่องแหล่งเงินทุนยังอยู่ระหว่างการพิจารณาของกระทรวงการคลังให้ได้ข้อยุติในเร็ววัน โดยมีนโยบายที่ชัดเจนในการคงไว้ซึ่งต้นทุนทางการเงินที่ต่ำที่สุดในการดำเนินงาน
สำหรับการบริหารงานเดินรถเมื่อโครงการแล้วเสร็จ ประเทศไทยที่จะได้รับประโยชน์หากได้รับการถ่ายทอดประสบการณ์การบริหารจัดการโครงการจากมิตรประเทศ ตลอดจนการร่วมหาพันธมิตรในการทำการตลาดจากต่างประเทศที่มีแนวสายทางเชื่อมโยงระหว่างกันต่อไป ในลักษณะของการร่วมทุนในการบริหารจัดการเดินรถ ภายใต้กฎหมายแพ่งและ พาณิชย์ของไทย ซึ่งจะเป็นการเข้าร่วมรับความเสี่ยงในการบริหารกิจการ อันเป็นผลดีอย่างยิ่งต่อฝ่ายไทยซึ่งในเรื่องนี้ยังอยู่ระหว่างการเจรจาทั้งสองฝ่ายให้ได้ข้อยุติต่อไป.
ทั้งนี้ กระทรวงคมนาคม ขอยืนยันว่าการดำเนินงานโครงการรถไฟความเร็วสูงดังกล่าว จะตั้งอยู่บนพื้นฐานของการรักษาประโยชน์ของประเทศชาติและประชาชนเป็นสำคัญและจะกระทำไปด้วยความรอบคอบ รัดกุม เพื่อให้เกิดความโปร่งใส และได้รับความเชื่อถือ สนับสนุนจากประชาชนอย่างถึงที่สุดต่อไป