ครม.เห็นชอบแนวทางดำเนินงานกิจการดาวเทียมวงโคจรประจำที่-ให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในปท.

พล.ท.วีรชน สุคนธปฏิภาค รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยว่า ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติเห็นชอบ (ร่าง) แนวทางดำเนินการในส่วนที่เกี่ยวข้องกับกิจการดาวเทียมวงโคจรประจำที่ (Geostationary – Satellite Orbit: GSO) ตามมาตรา 60 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 และเห็นชอบ (ร่าง) นโยบายการพิจารณาอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศ ตามที่กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมเสนอ

โดยในส่วนของ 1.แนวทางดำเนินการในส่วนที่เกี่ยวข้องกับกิจการดาวเทียมวงโคจรประจำที่ (Geostationary – Satellite Orbit: GSO) ตามมาตรา 60 ของรัฐธรรมนูญฯ มีสาระสำคัญ ดังนี้

1.1 ความหมายของคลื่นความถี่และสิทธิในการเข้าใช้วงโคจรดาวเทียมประจำที่ (Geostationary – Satellite Orbit: GSO) คลื่นความถี่และสิทธิในการเข้าใช้วงโคจรดาวเทียม GSO หมายถึง ข่ายงานดาวเทียมที่ประเทศไทยมีสิทธิใช้งานโดยสมบูรณ์และได้รับการยอมรับระหว่างประเทศซึ่งเป็นสิทธิที่เกิดขึ้นเมื่อข่ายงานดาวเทียมได้รับการจดทะเบียน (Notification) ไว้ในทะเบียนผู้ใช้คลื่นความถี่หลักระหว่างประเทศ (MIFR) ของสหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศ (International Telecommunication Union: ITU) แล้ว

1.2 การรักษาสิทธิในการเข้าใช้วงโคจรดาวเทียม GSO การรักษาสิทธิในการเข้าใช้วงโคจรดาวเทียม GSO หมายถึง การรักษาสิทธิของข่ายงานดาวเทียมที่ได้รับการจดทะเบียน (Notification) และผ่านการแจ้งนำดาวเทียมขึ้นใช้งาน (Bring into use) กับ ITU รวมทั้งมีการใช้งานข่ายงานดาวเทียมนั้นจริงอย่างต่อเนื่อง

1.3 วิธีการรักษาไว้ซึ่งสิทธิในการเข้าใช้วงโคจรดาวเทียม GSO เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ประเทศชาติและประชาชน

1.3.1 เสนอนโยบายการอนุญาตให้ผู้ประกอบการไทยใช้สิทธิข่ายงานดาวเทียมในนามประเทศไทย เพื่อส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการดาวเทียมของไทย โดยให้สิทธิประโยชน์การส่งเสริมการลงุทนและจะต้องกำหนดค่าธรรมเนียมที่เหมาะสมเพื่อให้ผู้ประกอบการไทยสามารถแข่งขันได้ โดยกำหนดเป็น 2 แนวทาง ดังนี้

1) สำหรับข่ายงานดาวเทียมที่มีอยู่เดิมทั้งหมด 21 ข่ายงาน ให้นำข่ายงานดาวเทียมที่ไม่มีการใช้งานตามสัญญาสัมปทานหรือการอนุญาตอื่นใดมาจัดชุด (package) ซึ่งอาจประกอบด้วยมากกว่าหนึ่งข่ายงานดาวเทียมตามความเหมาะสมและความเป็นไปได้ทั้งในทางเทคนิคและทางธุรกิจ) และคัดเลือกผู้ประกอบการไทยตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่ราชการกำหนด มารับใบอนุญาตเพื่อใช้สิทธิข่ายงานดาวเทียมตามนโยบายข้างต้น

2) สำหรับข่ายงานดาวเทียมใหม่ หากมีผู้ประสงค์จะขอใช้สิทธิ สามารถทำได้โดยแจ้งความประสงค์ต่อ ดส. และเข้าสู่กระบวนการอนุญาตให้ใช้สิทธิต่อไป โดยนำหลักการมาก่อนได้ก่อน (first come, first served) มาใช้ประกอบการพิจารณาอนุญาต

ทั้งนี้ กรณีดาวเทียมสื่อสารต้องได้รับใบอนุญาตประกอบกิจการโทรคมนาคมด้วย

1.4 ให้มีหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการอนุญาตให้ผู้ประกอบการดาวเทียมสื่อสารใช้สิทธิข่ายงานดาวเทียมในนามประเทศไทย รวมทั้งค่าธรรมเนียมการอนุญาตดังกล่าว โดยมีเงื่อนไขในการให้สิทธิอย่างน้อย ดังนี้

1.4.1 ส่งเสริมการลงทุนและพัฒนาดาวเทียมโดยคนไทยและเทคโนโลยีของคนไทยเป็นลำดับแรก ทั้งนี้ ให้คณะกรรมการนโยบายอวกาศแห่งชาติกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการและเสนอคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติและคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบต่อไป

1.4.2 ผู้ประกอบการดาวเทียม ผู้ใช้ช่องสัญญาณดาวเทียมอุปกรณ์และสถานีที่เกี่ยวข้องกับสิทธิการใช้วงโคจรดาวเทียมของไทย จะต้องอยู่ภายใต้กฎหมายและการกำกับดูแลของไทยทุกประการ (Exclusive Jurisdiction) และต้องปฏิบัติตามกฎหมายด้านความมั่นคงของประเทศ ด้านการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (data privacy protection) รวมถึงด้านความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์ (cyber security) หรือกฎระเบียบอื่นใดที่เหมาะสมและจำเป็นด้วย

1.4.3 สถานีควบคุมดาวเทียม หรือ Telemetry, Tracking, Command and Monitoring (TTC&M) ต้องตั้งในประทศไทย และต้องอยู่ภายใต้การกำกับดูแลและการควบคุมโดยรัฐบาลไทย

1.4.4 นำส่งแผนการขอใช้ข่ายงานดาวเทียมและแผนการดำเนินการที่แสดงให้เห็นถึงกำหนดการสั่งสร้างดาวเทียม การนำดาวเทียมขึ้นวงโคจร และการเริ่มให้บริการรวมถึงลักษณะทางเทคนิคของดาวเทียมที่จะสร้าง และรายงานผลการดำเนินงานทั้งด้านเทคนิคและธุรกิจ ตามรูปแบบและวิธีการที่กำหนด

1.4.5 วางหลักประกันการปฏิบัติตามข้อตกลง (performance bond) ต่อข่ายงานดาวเทียม

1.4.6 จ่ายค่าธรรมเนียมการอนุญาตให้ใช้สิทธิข่ายงานดาวเทียมในนามประเทศไทย โดยเก็บในอัตราที่เหมาะสมเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแข่งขันของผู้ประกอบการไทย ทั้งนี้จะได้มีการกำหนดบทบัญญัติของกฎหมายเพื่อรองรับต่อไป

1.4.7 รับผิดชอบค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ในการดำเนินการ เช่น ค่า cost – recovery fee ค่าดำเนินการ และค่า Admin Fee

1.4.8 ต้องจัดให้มีช่องสัญญาณสำหรับการให้บริการสาธารณประโยชน์ของรัฐ (State use and public services)

1.4.9 ผู้รับใบอนุญาตจะต้องรับผิดชอบแทนภาครัฐ (State Object) ในกรณีที่ก่อให้เกิดความเสียหายตาม UN Treaties

1.4.10 ผู้รับใบอนุญาตมีหน้าที่ต้องต้องประสานงานการใช้คลื่นความถี่ตามขั้นตอนและกระบวนการของ ITU กับผู้ให้บริการต่างประเทศ และประสานงานการใช้คลื่นความถี่กับผู้รับใบอนุญาตดาวเทียมในประเทศรายอื่นที่มีการให้บริการอยู่ก่อน ทั้งนี้ เพื่อไม่ให้เกิดการรบกวนการใช้คลื่นความถี่ อย่างไรก็ตาม หากเป็นการใช้คลื่นความถี่ตรงกับ planned band ผู้ประกอบการจำเป็นต้องให้สิทธิแก่ผู้ใช้สิทธิตรงตาม planned band ก่อน

1.4.11 จัดทำประกันภัย All risks

ทั้งนี้ ในระหว่างที่ยังไม่ประกาศใช้ร่าง พ.ร.บ.องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ และกำกับการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... ที่อยู่ระหว่างการพิจารณาให้ความเห็นชอบจากสภานิติบัญญัติแห่งชาติ การให้สิทธิเข้าใช้วงโคจรดาวเทียมจำเป็นต้องได้รับการอนุมัติจากคณะรัฐมนตรีในฐานะรัฐ ดังนั้น ให้กระทรวงดิจิทัลฯ เป็นหน่วยงานที่เสนอขออนุมัติจากคณะรัฐมนตรีไปจนกว่าร่างพระราชบัญญัติฯ จะมีผลใช้บังคับ และเมื่อร่างพระราชบัญญัติฯ มีผลใช้บังคับแล้ว ให้ กสทช. ดำเนินการให้เป็นไปตามอำนาจหน้าที่ต่อไป

ขณะที่ 2. (ร่าง) นโยบายการพิจารณาอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศ มีสาระสำคัญดังนี้

2.1 นิยาม ดาวเทียมต่างชาติ คือ ดาวเทียมประเภทวงโคจรประจำที่ (Geostationary – Satellite Orbit: GSO) และวงโคจรไม่ประจำที่ (Non - Geostationary – Satellite Orbit: NGSO) ที่ใช้สิทธิข่ายงานดาวเทียมของประเทศอื่น

2.2 ขอบเขตของนโยบาย นโยบายนี้ใช้กับดาวเทียมสื่อสารที่อย่างน้อยต้องรับใบอนุญาตประกอบกิจการโทรคมนาคมตามกฎหมายไทย

• นโยบายการพิจารณาอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศเชิงพาณิชย์

1. เงื่อนไขการเข้าสู่ตลาด (Market Access)

1.1 นโยบายเปิดตลาดในระดับรัฐ (State Level) ให้ผู้ประกอบการดาวเทียมสื่อสาร (GSO และ Non – GSO) ของรัฐที่มีนโยบายเปิดน่านฟ้าให้ผู้ประกอบการไทยเข้าสู่ตลาดของรัฐนั้นโดยพิจารณาตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่คณะกรรมการนโยบายอวกาศแห่งชาติกำหนดขึ้น และเสนอคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบต่อไป

1.2 ให้ผู้ประกอบการ (Firm Level) ของรัฐที่มีนโยบายเปิดน่านฟ้าตามข้อ 1.1 ที่ประสงค์จะประกอบกิจการดาวเทียมสื่อสารโดยใช้ดาวเทียมต่างชาติต้องขออนุญาตและปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่สำนักงาน กสทช. ประกาศกำหนด

1.3 ข้อจำกัดการเข้าสู่ตลาดของดาวเทียมต่างชาติ ประเทศไทยอาจตั้งเงื่อนไขการเข้าสู่ตลาดของดาวเทียมต่างชาติได้ด้วยเหตุผลความจำเป็นทางเศรษฐกิจ (Economic Need Test) สังคม และความมั่นคง

1.4 ผู้ประกอบการดาวเทียมตามข้อ 1.2 จะต้องจัดตั้งนิติบุคคลและมีสถานประกอบการในประเทศไทย (Local Presence) (mode3: commercial presence ภายใต้ความตกลง GATS) โดยจะต้องเป็นไปตามเงื่อนไขอย่างน้อย ดังต่อไปนี้

1.4.1 กิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ต้องมีหุ้นของคนไทยตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ตามพระราชบัญญัติการประกอบกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ พ.ศ. 2551 และต้องปฏิบัติตามกฎหมายที่ห้ามการครอบงำกิจการโดยคนต่างด้าว (Nominee) อาทิ ประกาศ กสทช. เรื่อง กำหนดข้อห้ามการกระทำที่มีลักษณะเป็นการครอบงำกิจการโดยคนต่างด้าว พ.ศ. 2555

1.4.2 กิจการโทรคมนาคมต้องมีหุ้นของคนไทย ตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ตามพระราชบัญญัติการประกอบกิจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544 (แก้ไข พ.ศ. 2549) และต้องปฏิบัติตามกฎหมายที่ห้ามการครอบงำกิจการโดยคนต่างด้าว (Nominee) เช่น ประกาศ กสทช. เรื่อง กำหนดข้อห้ามการกระทำที่มีลักษณะเป็นการครอบงำกิจการโดยคนต่างด้าว พ.ศ. 2555

2. เงื่อนไขที่ต้องปฏิบัติหลังจากเข้าสู่ตลาดแล้ว

2.1 ดาวเทียมต่างชาติและผู้ประกอบการที่ใช้สิทธิการเข้าตลาดต้องเคารพและปฏิบัติตามกฎหมายไทยที่เกี่ยวข้อง

2.2 จะต้องอยู่ภายใต้กฎหมายและการกำกับดูแลของไทยทุกประการ(Exclusive Jurisdiction) และต้องปฏิบัติตามกฎหมายด้านความมั่นคงของประเทศ ด้านการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (data privacy protection) รวมถึงด้านความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์ (cyber security) หรือกฎระเบียบอื่นใด ด้านความมั่นคงของประเทศโดยไม่ขัดกับกฎหมายที่มีอยู่เดิม หรือกฎหมายอื่น ๆ ที่จะตราขึ้นในอนาคต

2.3 การกำกับดูแลเรื่องสื่อและเนื้อหา

2.3.1 ประเทศไทยมีสิทธิกำกับดูแลเรื่องสื่อและเนื้อหา (Reversed Rule of Origin)

2.3.2 ผู้รับใบอนุญาตต้องระงับการเผยแพร่เนื้อหาเมื่อได้รับแจ้งว่าเนื้อหาขัดกับกฎหมาย (Notice and Take down)

2.3.3 ดาวเทียมต่างชาติต้องเคารพและปฏิบัติตามเงื่อนไขของกฎหมายไทยที่เกี่ยวข้องในการกำหนดความรับผิดของตัวกลาง (Intermediary Liability)

2.4 จะต้องจ่ายค่าธรรมเนียมการให้สิทธิดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศไทย (Landing Rights Fee) ในอัตราที่ไม่ด้อยไปกว่าค่าธรรมเนียมการใช้สิทธิข่ายงานดาวเทียมในนามประเทศไทย รวมถึงค่าธรรมเนียมและค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ตามกฎหมาย ทั้งนี้ จะได้มีการกำหนดบทบัญญัติของกฎหมายเพื่อรองรับต่อไป

• นโยบายอนุญาตให้ผู้รับใบอนุญาตประกอบกิจการโทรคมนาคมประเภทใดประเภทหนึ่ง ใช้ช่องสัญญาณดาวเทียมต่างชาติเป็นการชั่วคราว (ad hoc) ต้องเป็นการดำเนินการตามภารกิจข้อใดข้อหนึ่งดังต่อไปนี้

1. ภารกิจของพระราชวงศ์

2. ภารกิจเกี่ยวกับภัยภิบัติแห่งชาติ

3. ภารกิจเกี่ยวกับความมั่นคงทางทหาร

4. ภารกิจเกี่ยวกับสาธารณสุขและการศึกษา

5. ภารกิจถ่ายทอดกิจกรรมสำคัญของชาติหรือระหว่างประเทศ

6. ภารกิจเกี่ยวกับความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน

7. ภารกิจซึ่งเป็นนโยบายเร่งด่วนกับรัฐบาล

8. ภารกิจซึ่งเป็นการให้บริการโทรคมนาคมพื้นฐานโดยทั่วถึงและบริการเพื่อสาธารณะ และสังคมที่สอดคล้องกับนโยบายการส่งเสริมและพัฒนาระบบเศรษฐกิจดิจิทัลจะต้องกำหนดเงื่อนไขที่แน่นอนอย่างน้อย ได้แก่ ระยะเวลา เริ่มต้นและสิ้นสุด พื้นที่การบริการ และบริการหรือเนื้อหาที่ใช้ช่องสัญญาณนั้น รวมถึงเสียค่าธรรมเนียมการประกอบกิจการโทรคมนาคมที่เกี่ยวข้อง

สำหรับระยะเวลาการใช้บังคับนั้น ให้กระทรวงดิจิทัลฯ ทำหน้าที่กำกับดูแลตามกฎหมายและนโยบายนี้ ก่อนที่ร่าง พ.ร.บ.องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่และกำกับการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... มีผลใช้บังคับ และเมื่อร่างพระราชบัญญัติฯ มีผลใช้บังคับแล้ว ให้สำนักงาน กสทช. ดำเนินการให้เป็นไปตามอำนาจหน้าที่ต่อไป