นพ.ประวิทย์ ลี่สถาพรวงศา คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ด้านการคุ้มครองผู้บริโภคและส่งเสริมสิทธิเสรีภาพ ชี้แจงกรณีที่มีการร้องเรียนเรื่องการตั้งเสาสัญญาณ 5G รบกวนจานดำ ซึ่งเป็นการรับสัญญาณดาวเทียมจนทำให้ดูโทรทัศน์ตามปกติไม่ได้ โดยมีข้อมูลจากช่างติดตั้งจานดาวเทียมยืนยันว่าเป็นการรบกวนจากเสาสัญญาณ 5G
นพ.ประวิทย์ กล่าวว่า ขณะนี้ กสทช. ยังไม่ได้จัดสรรคลื่น 3500 MHz หรือ 3.5 GHz สำหรับให้บริการ 5G เพราะต้องรอให้สัมปทานไทยคมสิ้นสุดลงในปี 64 ก่อน จึงไม่ใช่การรบกวนจากการใช้งานคลื่นความถี่ย่านเดียวกับจานดำ แต่น่าจะเกิดจากการรบกวนโดยคลื่นย่านอื่นที่ใกล้เคียงกัน และ กสทช. เพิ่งจัดสรรคลื่น 2600 MHz หรือ 2.6 GHz สำหรับบริการ 5G จึงเป็นไปได้ว่า เสา 5G ที่ร้องเรียนคือเสา 2600 MHz
ในทางเทคนิคแล้วการรบกวนข้ามย่านความถี่อาจเกิดจากการที่เสาสัญญาณหลายแหล่งซึ่งแม้จะปล่อยสัญญาณ 2600 MHz เป็นความถี่หลัก แต่อาจมีคลื่นความถี่คู่ควบ (Harmonics) ออกมาด้วย ซึ่งสัญญาณจากหลายแหล่งกำเนิดอาจผสมกัน (Intermodulation) ทำให้เป็นคลื่นความถี่ใหม่ไปรบกวนจานดำ หากเป็นกรณีนี้ต้องปรับปรุงการส่งสัญญาณเพื่อลดการผสมคลื่นจนเป็นคลื่นรบกวน หรืออีกกรณีหนึ่งอาจเกิดจากหัวรับสัญญาณดาวเทียม (LNB) เป็นรุ่นเก่า ซึ่งมีย่านการรับสัญญาณครอบคลุมคลื่น 2600 MHz ด้วย เมื่อตั้งเสา 5G แล้ว ก็จะทำให้คลื่น 2600 MHz ซึ่งส่งด้วยความแรงกว่าสัญญาณดาวเทียมนับพันเท่าไปรบกวนจานดำได้ ในกรณีนี้ต้องเปลี่ยน LNB ให้เป็นรุ่นใหม่ที่รับเฉพาะสัญญาณ C-band เท่านั้น
"ในเบื้องต้นได้มีการตรวจวัดคลื่นที่สุขุมวิทแล้ว โดยทางสำนักงานได้เชิญผู้ประกอบการ 5G และผู้ประกอบการจานดาวเทียมไปร่วมตรวจสอบด้วย พบว่าเป็นกรณีที่ LNB ที่ใช้งานมาเป็น 10 ปี รับสัญญาณ 2600 MHz ได้ด้วย เมื่อเปลี่ยน LNB รุ่นใหม่แล้วก็สามารถรับชมรายการได้ตามปกติ" นพ.ประวิทย์ ระบุ
นพ.ประวิทย์ ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ปัญหาที่ผู้รับชมโทรทัศน์ดาวเทียมกำลังประสบก็คือ เมื่อต้นปีต้องเปลี่ยนหัวรับสัญญาณดาวเทียมหรือเปลี่ยน LNB จากการที่ดาวเทียมไทยคม 5 ใช้งานไม่ได้ไปแล้ว และปัจจุบันอาจต้องเปลี่ยน LNB เพื่อไม่ให้รับสัญญาณ 2600 MHz ซึ่งในอีกไม่กี่ปีข้างหน้าหากมีการจัดสรรคลื่น C-band ไปให้บริการ 5G ก็จะต้องเปลี่ยน LNB ที่ตัดสัญญาณ 5G อีก เพราะเป็นความถี่ที่ติดกับคลื่นโทรทัศน์ดาวเทียมโดยตรง ดังนั้นจึงอยากเรียกร้องผู้เกี่ยวข้องวางแผนการประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนได้รับทราบล่วงหน้า และในการแนะนำเปลี่ยนอุปกรณ์ก็ต้องให้ข้อมูลที่รอบด้านว่าเป็นการแก้ปัญหาในลักษณะใด เพราะไม่เช่นนั้นแล้วจะทำให้ผู้รับชมโทรทัศน์ดาวเทียมต้องประสบปัญหาการรับชมและปัญหาค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมทุกปี ซึ่งถือว่าไม่เป็นธรรมกับผู้บริโภค
ขณะที่ในส่วนของสำนักงาน กสทช. ก็ต้องเร่งดำเนินการติดตามผลการทดสอบการรบกวนระหว่าง 5G กับโทรทัศน์ดาวเทียม และเตรียมมาตรการรองรับต่างๆ ทั้งนี้รวมถึงการดูแลให้ผู้ให้บริการให้ข้อมูลเกี่ยวกับขอบเขตการรับ/กรองคลื่นความถี่ของหัวรับสัญญาณ LNB รวมทั้งควรเตรียมกำหนดแนวทางแก้ไขป้องกันปัญหาและเยียวยาประชาชนอย่างมีประสิทธิภาพด้วย
นพ.ประวิทย์ ย้ำว่า ถ้าประชาชนคนไหนที่ประสบเหตุการตั้งเสาสัญญาณโทรศัพท์แล้วรบกวนจานดาวเทียม อยากให้ร้องเรียนเข้ามาที่สำนักงาน กสทช. สายด่วน 1200 เพื่อสำนักงาน กสทช. จะได้ส่งทีมไปตรวจวัดคลื่นและหาสาเหตุ รวมทั้งหาแนวทางแก้ไขการรบกวนต่อไป ส่วนใครที่กำลังตัดสินใจจะเปลี่ยนหัวรับสัญญาณดาวเทียม ก็ต้องสอบถามผู้จำหน่ายให้แน่ชัดว่าหัวรับสัญญาณดาวเทียมนั้นเป็นรุ่นใด สามารถรับคลื่นความถี่ย่านใดได้บ้าง หรือสามารถตัดหรือกรองคลื่นในย่าน 2600 MHz และในย่าน 3500 MHz ได้หรือไม่ เพื่อไม่ต้องเสียรู้แถมเสียเงินที่ต้องเปลี่ยนหัวรับสัญญาณใหม่ไปเรื่อยๆ ในอนาคต