กรมการขนส่งทางราง กระทรวงคมนาคมได้ให้ข้อมูลเพื่อชี้แจงการเตรียมความพร้อมรองรับการขนส่งระหว่างประเทศผ่านรถไฟไทย-ลาว-จีน ซึ่งจะเปิดให้บริการอย่างเป็นทางการในวันที่ 2 ธันวาคม 2564 โดยจะมีการเชื่อมต่อจากสาธารณรัฐประชาชนจีน ผ่านสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) เข้ามาบรรจบประเทศไทยในพื้นที่จังหวัดหนองคาย โดยเส้นทางการขนส่งดังกล่าวจะช่วยเพิ่มมูลค่าการค้าชายแดน ส่งเสริมเศรษฐกิจชายแดนจังหวัดหนองคาย และการส่งเสริมการท่องเที่ยวของประเทศไทย
การพัฒนาระบบการขนส่งทางรางเพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจของประเทศไทยนั้น ได้ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่อง ตามนโยบายของ นายกรัฐมนตรี ที่ผลักดันให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งกระทรวงคมนาคมเดินหน้าดำเนินการต่างๆ เพื่อการรองรับการเชื่อมต่อระบบทางรถไฟไทย - สปป.ลาว - จีน โดยการจัดทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ MOU ร่วมสามฝ่าย (ไทย - สปป.ลาว - จีน) ตั้งแต่ปี 2560
และ นายศักดิ์สยาม ชิดชอบ รมว.คมนาคม ได้มีนโยบาย แผนการเตรียมความพร้อมรองรับการขนส่งระหว่างประเทศผ่านรถไฟไทย-ลาว-จีน ตั้งแต่ปี 62 เพื่อขับเคลื่อนพร้อมผลักดันโครงการรถไฟความเร็วสูง โดยมีการประกวดราคาและลงนามในสัญญาฉบับที่ 2.3 กับฝ่ายจีน ในเดือน ตุลาคม 2563 และเร่งรัดการแก้ไขปัญหากรณีสถานีอยุธยา
นอกจากนี้ยังเร่งรัดการดำเนินโครงการรถไฟความเร็วสูงในระยะที่สอง ช่วงนครราชสีมา-ขอนแก่น รวมถึงโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ ขนาด 1 เมตร ในช่วงขอนแก่น - หนองคาย และเตรียมการพัฒนาพื้นที่ ICD เพื่อเป็นพื้นที่พักสินค้าตรวจปล่อยของขาเข้าและบรรจุของขาออกที่จังหวัดหนองคายให้พร้อมรองรับการขนส่งสินค้าประเภทตู้คอนเทนเนอร์ผ่านระบบการขนส่งทางรางโดยมีการเตรียมความพร้อม ดังนี้
1) การเตรียมความพร้อมรองรับการเดินทาง และการขนส่งสินทางทางรถไฟจากจีนตอนใต้ เชื่อมต่อกับ สปป.ลาว การเชื่อมต่อการเดินทางและการขนส่งสินค้าข้ามแดนผ่านทางรถไฟช่วงหนองคาย ? เวียงจันทน์ แม้เส้นทางของรถไฟไทย-ลาว-จีน อยู่ระหว่างดำเนินงานเชื่อมต่อเป็นเส้นทางเดียวกันเข้ามายังประเทศไทย เพื่อแสดงให้เห็นว่าประเทศไทยมีความพร้อม และสร้างความเชื่อมั่นในการขนส่งสินค้าทางรถไฟ จึงได้มีแนวทางการดำเนินงานทั้งระยะสั้น และระยะยาว เพื่อรองรับการขนส่งระหว่างประเทศทั้งสินค้า และผู้โดยสารในเส้นทางนี้ อีกทั้งได้บูรณาการกับแผนงานโครงการที่จะเกิดการบูรณาการส่งเสริมการคมนาคมขนส่งระบบโลจิสติกส์ผ่านการขนส่งทั้งทางราง ทางถนน เพื่อขนส่งสินค้าไปยังท่าเรือ สร้างโอกาสและอนาคตการส่งออกของประเทศไทยต่อไป
แนวเส้นทางโครงการรถไฟจีน ? ลาว เตรียมที่จะเปิดดำเนินการในวันชาติของ สปป.ลาว มีระยะทางประมาณ 420 กิโลเมตร มีสถานีทั้งหมด 31 สถานี เริ่มต้นที่นครคุนหมิง มณฑลยูนนาน เชื่อมต่อที่เมืองบ่อเต็น สปป. ลาว และมีปลายทางที่นครหลวงเวียงจันทน์ซึ่งอยู่ใกล้กับจังหวัดหนองคาย โดยประเทศไทยอยู่ระหว่างดำเนินการก่อสร้างรถไฟความเร็วสูง ระยะที่ 1 ช่วง กรุงเทพฯ-นครราชสีมา มีระยะทาง 253 กม. กำหนดเปิดให้บริการ ปี 2569 สำหรับระยะที่ 2 นครราชสีมา-หนองคาย มีระยะทาง 356 กิโลเมตร ปัจจุบันได้ออกแบบรายละเอียดโดยมีกำหนดเปิดให้บริการ ปี 2571 โดยเตรียมหารือร่วมกันสามฝ่ายเพื่อเตรียมการเดินรถเชื่อมต่อไทย-ลาว-จีน ต่อไป
2) การพัฒนาระบบขนส่งทางรถไฟเชื่อมต่อ ไทย - ลาว - จีน ขณะนี้ได้มอบหมายให้การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) พิจารณาจัดขบวนรถรองรับการเดินทางช่วงหนองคาย-เวียงจันทน์ และรองรับปริมาณการขนส่งสินค้าทางรางที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นที่สถานีท่านาแล้งของ สปป.ลาว นำไปสู่การเชื่อมโยงการขนส่งระหว่างประเทศ จากเดิมปัจจุบัน ได้มีรถไฟของ รฟท. ผ่านสะพานมิตรภาพฯ แห่งที่ 1 ขาไป 2 ขบวนและขากลับ 2 ขบวนนั้น รฟท. ได้เพิ่มเติมตารางเวลาการเดินรถซึ่งเมื่อมีการเชื่อมต่อในเส้นทางดังกล่าวแล้วจะเพิ่มขบวนรถขาไป 7 ขบวนและขากลับ 7 ขบวน รวมมีการเพิ่มจำนวนขบวนรถเป็น 14 ขบวน
อีกทั้งได้มีการให้ข้อมูลเพิ่มเติมด้านการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานทางรางของประเทศไทย ซึ่งการเตรียมความพร้อมของฝ่ายไทยในการเชื่อมโยงทางรถไฟไทย-ลาว-จีน ประเทศไทยได้มีการเตรียมความพร้อมในการเปิดเส้นทางรถไฟจีน - ลาว ไว้ โดยมีการพัฒนาสถานีหนองคายให้รองรับการขนส่งผ่านสะพานเดิม โดยพัฒนาบริเวณสถานีที่มีพื้นที่ประมาณ 80 ไร่ ให้เป็นพื้นที่ตรวจปล่อยสินค้าระหว่างประเทศ และการเปลี่ยนถ่ายจากถนนสู่ราง โดยให้เอกชนเช่าบริหารจัดการพื้นที่ 4 แปลง อีก 1 แปลงเป็นพื้นที่ส่วนกลาง
การจัดเตรียมพื้นที่และสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับศูนย์ย่านเปลี่ยนถ่ายสินค้า (Transshipment Yard) สามารถรองรับการแลกเปลี่ยนสินค้าจากรถไฟที่เข้ามาจากจีนและลาว และส่งออกไปยังลาวและจีน โดย ตั้งอยู่ในพื้นที่ด้านหลังของลานขนถ่ายสินค้า สำหรับกองเก็บตู้สินค้าประเภทต่างๆ รวมถึงอาคารสำนักงาน, คลังสินค้า และอาคารประกอบอื่นๆ ของหน่วยงานที่เกี่ยวกับการนำเข้า-ส่งออก รวมถึงศูนย์การเอ็กซเรย์ (X-ray) ตู้สินค้า เพื่ออำนวยความสะดวกให้กับผู้มาใช้บริการแบบ One-Stop Service
3) การสร้างสะพานมิตรภาพรองรับการขนส่งทางรถไฟโดยเฉพาะ พิจารณาการสร้างสะพานข้ามแม่น้ำโขงแห่งใหม่ใกล้กับสะพานเดิมที่มีอยู่แล้ว โดยอาจจะแยกเป็นสะพานเฉพาะสำหรับการเดินรถไฟเท่านั้น รวมทั้งการจัดเตรียมพื้นที่และสิ่งอำนวยความสะดวกรองรับปริมาณการขนส่งที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในอนาคต โดยก่อสร้างสะพานข้ามแม่น้ำโขงแห่งใหม่ซึ่งอยู่ห่างจากสะพานเดิมประมาณ 30 เมตร โดยเป็นสะพานรถไฟที่มีทั้งทางขนาด 1 เมตร และ 1.435 เมตร โครงสร้างสะพาน จะเป็นรูปแบบสะพานคานคอนกรีตอัดแรงรูปกล่องก่อสร้างโดยวิธีคานยื่นสมดุล