นายพิเชษฐ์ วิริยะพาหะ อธิบดีกรมวิชาการเกษตร เปิดเผยว่า จากกรณีที่สำนักงานศุลกากรของจีน (GACC) กำหนดมาตรการขึ้นทะเบียนผู้ผลิต และแปรรูปข้าว โดยผู้ส่งออกข้าวไปจีนทุกรายต้องส่งออกข้าวที่ผลิตโดยผู้ผลิตที่มีรายชื่อได้รับการขึ้นทะเบียนจากจีนแล้วเท่านั้น ซึ่งจีนได้ส่ง "มาตรฐานการขึ้นทะเบียน" ให้กรมวิชาการเกษตรเป็นผู้ตรวจประเมินผู้ผลิตข้าวเบื้องต้น ก่อนเสนอรายชื่อให้จีนพิจารณาส่งคณะเจ้าหน้าที่เดินทางมาตรวจประเมินที่ไทย
โดยในปี 59 กรมวิชาการเกษตร ได้ส่งรายชื่อผู้ผลิตข้าวของไทยให้จีนเข้ามาตรวจประเมินชุดที่ 1 จำนวน 60 ราย ซึ่งผ่านการตรวจประเมินได้รับการขึ้นทะเบียนกับจีนรวมจำนวนทั้งสิ้น 49 ราย
หลังจากนั้นในเดือนก.พ. 60 กรมวิชาการเกษตรได้เสนอรายชื่อผู้ผลิตข้าวของไทยชุดที่ 2 จำนวน 46 รายให้จีนส่งเจ้าหน้าที่มาตรวจประเมิน แต่เนื่องจากจีนเกิดการปรับปรุงโครงสร้างภายในองค์กรใหม่ จึงยังไม่พร้อมส่งคณะเจ้าหน้าที่มาตรวจประเมินที่ไทย ซึ่งกรมวิชาการเกษตรได้พยายามผลักดันในทุกช่องทาง ให้จีนเพิ่มจำนวนผู้ผลิตข้าวที่ผ่านการขึ้นทะเบียนจากจีนเพิ่มเติม จากเดิมเพื่อสร้างโอกาสให้กับผู้ส่งออกข้าวของไทย โดยได้จัดส่งรายชื่อผู้ผลิตชุดที่ 2 จำนวน 46 รายดังกล่าวกลับไปให้จีนพิจารณาอีกครั้งในเดือนพ.ย. 62
อธิบดีกรมวิชาการเกษตร กล่าวว่า หลังจากที่กรมวิชาการเกษตรได้จัดส่งรายชื่อผู้ผลิตและแปรรูปข้าวไทยจำนวน 46 รายดังกล่าวไปให้จีนพิจารณาอีกครั้ง ได้ติดตามความก้าวหน้ากับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องของจีนมาโดยตลอด โดยเมื่อวันที่ 1 พ.ย. 64 ที่ผ่านมา กรมวิชาการเกษตรได้รับแจ้งจากสำนักงานที่ปรึกษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำกรุงปักกิ่งว่า หน่วยงาน GACC ของจีนแจ้งขอสุ่มตรวจประเมินผู้ผลิตและแปรรูปข้าวชุดที่ 2 ของไทยจำนวน 5 ราย เพื่อเป็นตัวแทนการตรวจประเมินผ่านทางช่องทางวีดิโอคอนเฟอเรนซ์ โดยการสุ่มตรวจจะเน้นมาตรการความปลอดภัยอาหาร ศัตรูพืช และมาตรการป้องกันเชื้อโควิด-19 ตามคู่มือขององค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) และองค์การอนามัยโลก (WHO)
"วันนี้ได้รับแจ้งข่าวดีจากจีนว่า ผลการสุ่มตรวจ 5 ตัวแทนผู้ผลิตและแปรรูปข้าวของไทย ได้ผ่านการพิจารณาจากจีนแล้ว ส่งผลให้ในรอบ 2 นี้มีผู้ผลิตและแปรรูปข้าวที่สามารถส่งออกไปจีนได้รวมทั้งหมด 46 ราย ซึ่งเป็นความพยายามของกรมวิชาการเกษตรที่ได้ติดตาม และผลักดันให้มีการขึ้นทะเบียนผู้ผลิตและแปรรูปข้าวเพิ่มเติม มาเป็นระยะเวลากว่า 4 ปีแล้ว" อธิบดีกรมวิชาการเกษตร กล่าว
ขณะนี้ประเทศจีนขอให้กรมวิชาการเกษตร จัดทำบัญชีรายชื่อผู้ผลิตและแปรรูปข้าวของไทยให้เหลือเพียงบัญชีรายชื่อเดียว โดยนำรายชื่อผู้ผลิตและแปรรูปข้าวที่ผ่านการขึ้นทะเบียนในรอบแรกจำนวน 49 ราย กับชุดที่ 2 จำนวน 46 ราย มาผนวกรวมกัน อย่างไรก็ตาม มีบริษัทผู้ผลิตและแปรรูปข้าวในชุดแรกจำนวน 2 รายได้ย้ายที่ตั้งโรงงานทำให้พ้นสภาพการขึ้นทะเบียนจึงเหลือบัญชีรายชื่อผู้ผลิตและแปรรูปข้าวที่ผ่านการขึ้นทะเบียนส่งออกข้าวไปจีนทั้ง 2 ชุดดังกล่าวรวมจำนวนทั้งสิ้น 93 ราย
นอกจากนี้ กรมวิชาการเกษตรขอย้ำเตือนผู้ส่งออกด้วยว่า ด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ในประเทศไทย และทั่วโลกในขณะนี้ จีนจึงให้ความสำคัญการตรวจสินค้านำเข้าอย่างเข้มข้น ทั้งเรื่องการปฏิบัติตามพิธีสารส่งออกข้าวไทยไปจีน ศัตรูพืช ความปลอดภัยทางด้านอาหาร และการป้องกันการปนปื้อนเชื้อโควิด-19 ดังนั้น ขอให้ผู้ส่งออกของไทยให้ความสำคัญต่อเรื่องดังกล่าวอย่างเข้มงวด เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาระงับการนำเข้าด้วย
โดยในช่วงเดือนม.ค.-ต.ค. 64 ไทยส่งออกข้าวไปจีนปริมาณรวม 430,000 ตัน คิดเป็นมูลค่าเกือบ 7,000 ล้านบาท โดยประเทศหลักที่จีนนำเข้าข้าว คือ ประเทศอินเดีย เวียดนาม และไทย