นายเศรษฐพุฒิ สุทธิวาทนฤพุฒิ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เปิดเผยว่า ธปท. จะออกใช้ธนบัตรชนิดราคา 20 บาท ที่เปลี่ยนวัสดุการพิมพ์เป็นพอลิเมอร์ เพื่อพัฒนาคุณภาพให้ประชาชนได้ใช้ธนบัตรที่มีสภาพใหม่ สะอาด และใช้งานได้นานขึ้น เนื่องจากธนบัตรชนิดราคา 20 บาท เป็นธนบัตรที่ประชาชนใช้จ่ายมากที่สุด มีการหมุนเวียนเปลี่ยนมือบ่อย จึงทำให้ธนบัตรมีสภาพเก่ากว่าธนบัตรชนิดราคาอื่น โดยจะเริ่มออกใช้หมุนเวียนในวันที่ 24 มีนาคม 2565 นี้
ธนบัตรพอลิเมอร์ ผลิตจากพลาสติกแบบพิเศษ ซึ่งไม่ดูดซับความชื้นและสิ่งสกปรก และมีความทนทานในการใช้งานมากกว่าธนบัตรกระดาษ นอกจากนี้ ด้วยลักษณะเฉพาะของธนบัตรพอลิเมอร์ดังกล่าว จึงช่วยลดปริมาณการผลิตธนบัตรใหม่เพื่อทดแทนธนบัตรที่ชำรุด และเอื้อต่อการรักษาสิ่งแวดล้อมมากขึ้น โดยสอดคล้องกับธนาคารกลางในหลาย ๆ ประเทศที่ได้ออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์ เช่น อังกฤษ แคนาดา ออสเตรเลีย มาเลเซีย สิงคโปร์ และเวียดนาม เป็นต้น
ผู้ว่าการ ธปท. กล่าวว่า ธนบัตรพอลิเมอร์ ชนิดราคา 20 บาท มีภาพและลักษณะโดยรวมเหมือนกับธนบัตรกระดาษชนิดราคา 20 บาท ที่หมุนเวียนในปัจจุบัน โดยมีการใช้เทคโนโลยีต่อต้านการปลอมแปลงที่ทันสมัยและมีมาตรฐานขั้นสูง เช่นเดียวกับธนบัตรกระดาษ ชนิดราคา 20 บาท รวมถึงมีลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงเพิ่มเติมสำหรับธนบัตรพอลิเมอร์ ชนิดราคา 20 บาท คือช่องใสที่สามารถมองเห็นทะลุได้ทั้งสองด้าน โดยช่องใสด้านล่างที่เป็นทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ เมื่อพลิกธนบัตรขึ้นลงจะเห็นเป็นสีเหลือบแดง
นอกจากนี้ มีการเพิ่มจุดสังเกตสำหรับผู้บกพร่องทางสายตาในบริเวณช่องใสด้านบนที่เป็นทรงหยดน้ำ โดยมีตัวเลข "20" ขนาดเล็ก ดุนนูน เพื่อให้สัมผัสได้ง่ายขึ้น
"ธนบัตรพอลิเมอร์ ชนิดราคา 20 บาท จะเริ่มออกใช้หมุนเวียนในวันที่ 24 มีนาคม 2565 นี้ ประชาชนสามารถเบิกถอนผ่านสาขาธนาคารพาณิชย์ และสถาบันการเงินเฉพาะกิจทุกแห่ง สำหรับธนบัตรกระดาษ ชนิดราคา 20 บาท ที่ใช้หมุนเวียนอยู่ในปัจจุบัน ยังคงสามารถใช้จ่ายได้ตามปกติต่อไป
ด้านนายสมบูรณ์ จิตเป็นธม ผู้ช่วยผู้ว่าการ สายออกบัตรธนาคาร ธปท. กล่าวว่า ธนบัตรแบบพอลิเมอร์ จะแก้ไขปัญหาธนบัตรแบบกระดาษเดิม ที่มีคุณภาพความสะอาดไม่ได้มาตรฐาน เพราะมีการหมุนเวียนใช้บ่อยครั้ง ไม่ได้นำกลับเข้าระบบเพื่อทำลาย ใช้กันไปถึง 3 ปี จึงมีความสกปรกอยู่พอสมควร โดยธนบัตรแบบพอลิเมอร์ มีคุณสมบัติไม่ดูดซับความชื้น สิ่งสกปรก จึงมีความสะอาดกว่า 2.5 เท่า
ทั้งนี้ คาดว่าอายุการใช้งานของธนบัตรแบบพอลิเมอร์ จะอยู่ที่ 5 ปีขึ้นไป จากแบบเดิมที่ใช้ 2-3 ปี ก็จะเติมเข้าไปในระบบ ทดแทนธนบัตรแบบเดิม ซึ่งไม่ได้มีการยกเลิก ยังสามารถใช้ได้ตามปกติ
โดยปัจจุบัน ธปท. พิมพ์ธนบัตรเข้าสู่ระบบ 1,800 ล้านฉบับต่อปี ลดลงจากเดิมที่ 2,000 ล้านฉบับต่อปี ในจำนวนนี้เป็นธนบัตร 20 บาท กว่า 600 ล้านฉบับต่อปี มีสัดส่วนมากกว่า 30% ของจำนวนธนบัตรที่พิมพ์ทั้งหมด ซึ่งธนบัตรชนิด 20 บาทมีมูลค่าคงค้างอยู่ในระบบปัจจุบันอยู่ที่ 4.7 หมื่นล้านบาท
ก่อนหน้านี้ ธปท.เคยนำธนบัตรแบบพอลิเมอร์ มาใช้กับธนบัตรชนิดราคา 50 บาทแล้ว แต่เนื่องจากเทคโนโลยีปัจจุบันเปลี่ยนแปลงไปมาก ทำให้คุณภาพการพิมพ์ความทนทานแตกต่างจากในอดีต ซึ่งการเริ่มใช้กับธนบัตรชนิดราคา 20 บาท ซึ่งเป็นราคาต่ำสุด มีการใช้หมุนเวียนสูงสุดเป็นแนวปฏิบัติที่ ธปท.ได้ศึกษาจากหลายประเทศ ซึ่งในอนาคตก็จะเปลี่ยนไปใช้กับธนบัตรชนิดราคาอื่นตามความเหมาะสม
ส่วนกรณีใช้ธนบัตรกับตู้สินค้าอัตโนมัตินั้น ได้หารือกับผู้ประกอบการก็มีความพร้อมที่จะรับธนบัตรแบบใหม่ได้ทันในวันที่ 24 มี.ค.นี้ มีตู้รองรับได้ 60-70% และจะทยอยดำเนินการเปลี่ยนได้ทั้งหมดกว่า 90% โดยระหว่างนี้ จะมีการติดสติกเกอร์ที่ตู้รับธนบัตรว่าตู้ไหนสามารถรับธนบัตรแบบใหม่ได้หรือไม่ได้ เพื่อให้ประชาชนไม่เกิดความสับสน