สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า (สนค.) กระทรวงพาณิชย์ ร่วมกับสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) จัดทำแดชบอร์ดสินค้าเกษตร ภายใต้นโยบาย "เกษตรผลิต พาณิชย์ตลาด" โดยล่าสุด ได้เผยแพร่แดชบอร์ดกุ้งขาวแวนนาไม (กุ้งขาว) โดยรวบรวมข้อมูลตั้งแต่การผลิต ราคา ตลาดส่งออกของไทย และโอกาสในการขยายการส่งออก ซึ่งผู้สนใจสามารถเข้าถึงข้อมูลผ่านเว็บไซต์ www.คิดค้า.com
ด้านการผลิต: ในปี 2565 ประเทศไทยมีผลผลิตกุ้งขาว ประมาณ 2.4 แสนตัน ลดลง 0.07% จากปีก่อนหน้า มีพื้นที่เพาะเลี้ยงทั่วประเทศกว่า 2.7 แสนไร่ และมีจำนวนฟาร์ม 22,336 แห่ง ผลผลิตส่วนใหญ่มาจากภาคใต้ (62.34% ของผลผลิตทั้งประเทศ) รองลงมา คือ ภาคตะวันออก (25.06%) และภาคกลาง (12.60%)
สำหรับ 3 จังหวัดแรก ที่มีผลผลิตสูงสุด คือ สุราษฎร์ธานี (40,950 ตัน) ฉะเชิงเทรา (20,356 ตัน) และตรัง (18,740 ตัน) จังหวัดที่มีพื้นที่เพาะเลี้ยงมากที่สุด คือ ฉะเชิงเทรา นครปฐม และจันทบุรี ตามลำดับ สำหรับในช่วง 3 เดือนแรกของปี 2566 (ม.ค.-มี.ค.) มีผลผลิตกุ้งขาวทั่วประเทศ ประมาณ 4.5 หมื่นตัน ลดลง 2.14% เทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อน
ด้านราคา: ในช่วง 3 เดือนแรกของปี 2566 ราคาเฉลี่ยกุ้งขาวของไทยที่เกษตรกรขายได้ (ขนาด 51-60 ตัว/กก.) อยู่ที่ 175.6 บาท/กก. ซึ่งราคากุ้งปากบ่อของประเทศผู้นำตลาด (ขนาด 50 ตัว/กก.) เช่น เอกวาดอร์ และอินเดีย มีราคาต่ำกว่าไทย (106.5 และ 137.5 บาท/กก. ตามลำดับ) ขณะที่เวียดนามมีราคาสูงกว่าไทย (180.3 บาท/กก.)
การส่งออก: ในปี 2565 ไทยส่งออกกุ้งขาวและผลิตภัณฑ์ เป็นปริมาณ 98,800 ตัน คิดเป็นมูลค่า 1,072.0 ล้านเหรียญสหรัฐ (ขยายตัว 83.4% จากปีก่อนหน้า) แบ่งเป็น 3 กลุ่ม คือ (1) กุ้งขาวมีชีวิต สด แช่เย็น และแช่แข็ง 576.91 ล้านเหรียญสหรัฐ (ขยายตัว 784%) (2) กุ้งขาวปรุงแต่งหรือทำไว้ไม่ให้เสีย ไม่บรรจุในภาชนะที่อากาศผ่านไม่ได้ 174.2 ล้านเหรียญสหรัฐ (หดตัว 17.8%) และ (3) กุ้งขาวปรุงแต่งหรือทำไว้ไม่ให้เสีย บรรจุในภาชนะที่อากาศผ่านไม่ได้ 320.88 ล้านเหรียญสหรัฐ (ขยายตัว 5.3%)
ตลาดส่งออกสำคัญของไทย คือ สหรัฐอเมริกา สัดส่วน 27% ญี่ปุ่น สัดส่วน 27% และจีน สัดส่วน 17.6% ของมูลค่าการส่งออกกุ้งขาวของไทย ตามลำดับ โดยมูลค่าการส่งออกกุ้งขาวไปสามประเทศดังกล่าว รวมกันมีสัดส่วนมากกว่า 70% ของมูลค่าการส่งออกกุ้งขาวทั้งหมดของไทย
ทั้งนี้ หากเปรียบเทียบการส่งออกสินค้ากุ้งและผลิตภัณฑ์ของโลก ในปี 2564 โลกส่งออกเป็นมูลค่า 26,429.7 ล้านเหรียญสหรัฐ ผู้ส่งออกสำคัญ 5 อันดับแรก ได้แก่ 1) อินเดีย (21.7% ของมูลค่าการส่งออกของโลก) 2) เอกวาดอร์ (19.5%) 3) เวียดนาม (14.8%) 4) อินโดนีเซีย (8.4%) 5) จีน (7.5%) โดยไทยเป็นอันดับ 6 (5.5%)
นายพูนพงษ์ นัยนาภากรณ์ ผู้อำนวยการ สนค. กล่าวว่า หากพิจารณามูลค่าการส่งออกของไทย พบว่ามากกว่า 50% เป็นการส่งออกในรูปแบบกุ้งขาวมีชีวิต สด แช่เย็น และแช่แข็ง ซึ่งเป็นเพียงการผลิตขั้นต้น ดังนั้นไทยยังสามารถพัฒนาไปสู่การผลิตสินค้าเกษตรที่มีมูลค่าสูงขึ้น เพื่อหลีกเลี่ยงการแข่งขันด้านราคา
ทั้งนี้ ภาครัฐไทยกำหนดเป้าหมายเพิ่มผลผลิตกุ้งทะเลให้ได้ถึง 4 แสนตัน ในปี 2566 และให้ความสำคัญกับการแก้ปัญหาโรคระบาด การเข้าถึงสินเชื่อของเกษตรกร สร้างช่องทางการขาย และนำเทคโนโลยีมาใช้เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต นอกจากนี้ สนค. เห็นว่าผู้ประกอบการไทยควรมุ่งผลิตสินค้าที่มีมูลค่าเพิ่มสูงขึ้น และต้องเร่งพัฒนาสู่การเป็นประเทศชั้นนำด้านสินค้าเกษตร และเกษตรแปรรูปมูลค่าสูงต่อไป