นายระพีภัทร์ จันทรศรีวงศ์ อธิบดีกรมวิชาการเกษตร เปิดเผยว่า เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม 2566 กระทรวงเกษตรสหรัฐอเมริกา (USDA) ได้อนุญาตให้ไทยสามารถส่งออกส้มโอสดด้วยวิธีการฉายรังสีเข้าสู่สหรัฐอเมริกาได้เป็นครั้งแรก โดยได้อนุญาตให้นำเข้าส้มโอจากประเทศไทย แบบไม่จำกัดพันธุ์ ถือเป็นผลไม้สดไทยชนิดที่ 8 ที่สหรัฐฯอนุญาตให้นำเข้า จากเดิมที่อนุญาตให้นำเข้า มะม่วง มังคุด เงาะ ลำไย ลิ้นจี่ สับปะรด แก้วมังกร และส้มโอ
สำหรับเงื่อนไขการส่งออกส้มโอผลสดไปสหรัฐอเมริกานั้นผลผลิตต้องมาจากแหล่งผลิตที่ได้รับการรับรอง GAP โรงคัดบรรจุได้รับการรับรองตามมาตรฐาน GMP ก่อนการส่งออกต้องทำความสะอาดและกำจัดแมลงศัตรูพืช และเชื้อรา ตามคำแนะนำของกรมวิชาการเกษตร อย่างเคร่งครัด รวมทั้งผู้ส่งออกต้องลงทะเบียนเข้าร่วม "โครงการตรวจสอบผลไม้ฉายรังสีก่อนการส่งออกกับกรมวิชาการเกษตร โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผลผลิตส้มโอที่จะส่งออกต้องผ่านการฉายรังสีที่ 400 เกรย์ เพื่อกำจัดแมลงวันผลไม้ต้องผ่านฉายรังสีที่ศูนย์ฉายรังสีคลอง 5 สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ โดยเจ้าหน้าที่กรมวิชาการเกษตรจะร่วมตรวจสอบกระบวนการฉายรังสีกับเจ้าหน้าที่ APHIS กระทรวงเกษตรสหรัฐอเมริกา (USDA) ที่มาประจำการ ณ ประเทศ และทุกล็อตที่ส่งออกและออกใบรับรองสุขอนามัยพืช เพื่อการอนุญาตนำเข้าส้มโอจากไทยต้องผ่านการฉายรังสีดังกล่าวก่อนการส่งออก
โดยจะเริ่มส่งออกไปจำหน่ายที่สหรัฐอเมริกาล็อตแรกในเดือนมิถุนายนนี้ โดยจะตรวจสอบและปิดผนึกตู้ขนส่งสินค้าด้วยวิธีการขนส่งทางอากาศ เนื่องจากเป็นการทดสอบการส่งออกจริง ล็อตแรกเพื่อสร้างความเชื่อมั่นของทุกฝ่าย ทั้งเกษตรกร ผู้ประกอบการส่งออก และนำเข้า รวมถึง กระทรวงเกษตรสหรัฐอเมริกา (USDA)
นายปัญญา พุกสุ่น ผู้อำนวยการสำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร กล่าวว่า ประเทศไทยมีส้มโอมากกว่า 30 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ทับทิมสยาม เปลือกผลบาง เนื้อนิ่มมีสีชมพูเข้มหรือสีแดงเข้มคล้ายทับทิม มีเมล็ดน้อย รสชาติหวานไม่มีรสขมเจือปน พันธุ์ขาวแตงกวา ผนังกลีบสีขาว เปลือกบาง รสชาติหวานฉ่ำ และ พันธุ์ทองดี ผิวเรียบ ผนังกลีบสีชมพู รสชาติหวาน ฉ่ำน้ำ ซึ่งส้มโอไทยแต่ละพันธุ์มีรสชาติและสีสันที่เป็นเอกลักษณ์แตกต่างจากส้มโอจากประเทศอื่น ทำให้ตอบสนองต่อความต้องการของผู้บริโภคได้เป็นอย่างดี รวมทั้งยังเป็นผลไม้ที่สามารถเก็บรักษาได้ระยะเวลายาวนาน จึงเหมาะสมต่อการขนส่งทั้งทางเรือ เพื่อประหยัดค่าใช้จ่ายในการขนส่ง และเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันทางการตลาด
ปัจจุบันประเทศไทยสามารถส่งออกส้มโอผลสดไปจำหน่ายต่างประเทศ 30 ประเทศ โดยมีตลาดหลักที่สำคัญ ได้แก่ จีน และมาเลเซีย ในปี 2565 ประเทศไทยส่งออกส้มโอจำนวน 1.68 ล้านตัน คิดเป็นมูลค่า 45.55 ล้านบาท