นายสมเกียรติ ตั้งกิจวณิชย์ รองประธานสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย(ทีดีอาร์ไอ)กล่าวว่า การออกร่างประกาศครอบงำกิจการโดยคนต่างด้าวในเวลาไม่เหมาะสมกลายเป็นปัญหาต่อการเปิดประมูลใบอนุญาต 3G อย่างที่ปรากฎว่ามีเพียงผู้ประกอบการรายเดิม 3 รายที่กล้าเข้ามาร่วมประมูล แม้เปิดรอบสองก็เชื่อว่าต่างชาติคงไม่มา หากไม่มีการปรับกฎกิตกาให้ชัดเจน
"การออกข่าวเรื่องกฎการครอบงำของคนต่างด้าว ทำให้การเข้าร่วมของผู้ประกอบการรายใหม่ถูกตัดขาดออกไป ซึ่งถือว่าประกาศครอบงำกิจการเป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะถ้าทำอย่างนี้ก็ได้ตามนี้ คือได้ 3 ราย ถ้าไม่เปิดเสรีตลาดนี้ ไปกำหนดกติกาให้ยุ่งยาก ไม่ทำเรื่องเชื่อมต่อโครงข่ายให้ดี ไม่ทำเรื่อง Numberportibility ให้ดี ก็ไม่มีใครจะเข้ามา"นายสมเกียรติ กล่าว
ปัญหาของร่างประกาศการครอบงำกิจการโดยคนต่างด้าว แม้ว่าจะไม่ขัดกับความตกลงระหว่างประเทศ เช่น GATS หรือการเปิดเสรีโทรคมนาคมในกรอบอาเซียน แต่ไม่เป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภคและไม่เป็นประโยชน์สาธารณะ รวมทั้งไม่สอดคล้องกับความต้องการการลงทุนจากต่างประเทศ กฎกติกาของประเทศต่างๆ ส่วนใหญ่ และไม่เอื้อต่อบรรษัทภิบาลที่ดี
ที่สำคัญ ร่างประกาศนี้ออกมาในเวลาไม่เหมาะสม ก่อความเสียหายแล้ว และหากออกมาจริงจะกระทบในวงกว้าง ไม่ฉพาะการบริการ 3G เท่านั้น
สิ่งที่เกิดขึ้นจากเรื่องนี้ คือ มีเพียงผู้ประกอบการ 3 รายเดิมยื่นเข้าประมูล ทำให้การประมูลใบอนุญาต 3G จำนวน 2 ใบแทนที่จะได้ค่าประมูลไม่สูงกว่าราคาตั้งต้นมาก ซึ่งราคาตั้งต้นอยู่ที่ 1.28 หมื่นล้านบาท เพราะระยะเวลาในการเริ่มการออกใบอนุญาตที่เหลือสั้นเกินไป และมีความเสี่ยงจากกฎระเบียบเรื่องผู้ประกอบการต่างด้าว ส่วนความไม่แน่นอนของการออกใบอนุญาตที่เหลือจากการมีกฎหมาย กสทช.ฉบับใหม่ และการหมดวาระของ กทช.ที่เหลือ
ดังนั้น การประมูลใบอนุญาตที่เหลือจะถูกเร่งรัดให้เร็ว และอาจมีการหยิบยกเรื่องประกาศข้อห้ามการครอบงำกิจการโดยคนต่างด้าวขึ้นมาอีกครั้ง เพื่อลดการแข่งขัน จึงไม่แน่ใจว่าจะมีต่างชาติเข้ามาร่วมประมูลหรือไม่ หากยังไม่มีการกำหนดกติกาต่างๆให้ชัดเจนก่อน
"โรดโชว์น่าจะมีความหมาย ถ้ากฎกติกาเอื้อให้เขาเข้ามา แต่ไปโรดโชว์แล้วไปบอกข้อมูลเขา ถ้าเกิดไม่ยอมปรับกฎกติกาให้เอื้อกับการเข้ามาเล่น เขาก็ไม่มาหรอก" นายสมเกียรติ กล่าว
นายสมเกียรติ ได้เสนอแนะให้รัฐบาลเร่งแก้กฎหมายประกอบกิจการโทรคมนาคมเพื่อเปิดเสรีการประกอบกิจการโดยเร็วที่สุด โดย กทช. ควรประกาศว่าจะไม่นำเอาประกาศข้อห้ามการครอบงำกิจการโดยคนต่างด้าวมาใช้ หรืออย่างน้อยที่สุดต้องไม่นำมาใช้ย้อนหลัง
และกทช.ควรกำกับดูแลการเชื่อมต่อโครงข่ายและการใช้โครงสร้างพื้นฐานร่วมกันให้เอื้อต่อการแข่งขัน โดย กทช.ไม่ควรปล่อยให้ผู้ประกอบการเจรจากันเอง โดยแทบไม่กำกับดูแลอย่างที่ผ่านมา เพราะไม่เอื้อต่อการแข่งขัน และ รัฐบาลกับกทช.ควรร่วมกันทำความชัดเจนเรื่องการใช้โครงสร้างพื้นฐานของบริการ 2G โดยเร็วที่สุด
นายสมเกียรติ กล่าวถึงแนวคิดการแปรสัญญาสัมปทาน 2จี เป็นใบอนุญาต (K2) ของรัฐบาลว่า เป็นนโยบายที่มีความเป็นไปได้ ทางการเงิน แม้จะมีอุปสรรคด้านกฎหมายและความซับซ้อนในทางปฏิบัติสูงมาก แต่จะเป็นประโยชน์ช่วยลดการลงทุนที่ซ้ำซ้อน และปัญหาการโอนย้ายลูกค้า
อย่างไรก็ตาม อัตราค่าธรรมเนียมที่ 12.5% ยังสูงเกินไป โดยควรลดระดับเท่ากับบริการ 3G ซึ่งรัฐจะมีรายได้จากค่าแรกเข้าแทน พร้อมกับส่งเสริมให้เกิดผู้ประกอบการรายใหม่ด้วยการนำเอาคลื่นความถี่จากเอกชนคืน โดยคิดค่าชดเชยตามค่าเสียโอกาส และกฎหมายการประกอบกิจการโทรคมนาคมให้ต่างชาติเป็นผู้ประกอบการได้